۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دورساختن هر گونه زيان از تن آدميان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'شيخ‌الرئيس' به 'شيخ‌الرئيس'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'شيخ‌الرئيس' به 'شيخ‌الرئيس') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
«دفع المضارّ الكلية عن الأبدان الإنسانية» يا «دور ساختن هرگونه زيان از تن آدميان»، اثر شيخ‌الرئيس ابوعلى سينا در باب شيوه حفظ صحت بدن و دفع ضررها و زيان‌هاى از آن، به زبان عربى نوشته شده و توسط مترجمى ناشناخته به فارسى ترجمه گرديده است. اين كتاب را على‌رضا عباسيان بازنويسى و تحقيق نموده و محمدمهدى اصفهانى بر كتاب مقدمه نوشته است. | «دفع المضارّ الكلية عن الأبدان الإنسانية» يا «دور ساختن هرگونه زيان از تن آدميان»، اثر [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخ‌الرئيس]] ابوعلى سينا در باب شيوه حفظ صحت بدن و دفع ضررها و زيان‌هاى از آن، به زبان عربى نوشته شده و توسط مترجمى ناشناخته به فارسى ترجمه گرديده است. اين كتاب را على‌رضا عباسيان بازنويسى و تحقيق نموده و محمدمهدى اصفهانى بر كتاب مقدمه نوشته است. | ||
از آنجا كه كتاب‌شناسى اين اثر در برنامه موجود است، در اين نوشتار به نكاتى درباره ترجمه پرداخته شده است: | از آنجا كه كتاب‌شناسى اين اثر در برنامه موجود است، در اين نوشتار به نكاتى درباره ترجمه پرداخته شده است: | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
3. نسخه مورد استفاده دكتر على‌رضا عباسيان در حقيقت يك ترجمه سطر به سطر كتاب نيست، بلكه همان گونه كه مترجم كتاب در آغاز سخن آورده، نوعى ترجمه آزاد و همراه با توضيحات و مطالبى است كه دانستن آنها را لازم دانسته است. به اين لحاظ اگر اين كتاب را در حد خود تأليفى از نو بدانيم، گزافه‌گويى نكرده‌ايم <ref>ر.ك: مقدمه اصفهانى، ص14</ref>. | 3. نسخه مورد استفاده دكتر على‌رضا عباسيان در حقيقت يك ترجمه سطر به سطر كتاب نيست، بلكه همان گونه كه مترجم كتاب در آغاز سخن آورده، نوعى ترجمه آزاد و همراه با توضيحات و مطالبى است كه دانستن آنها را لازم دانسته است. به اين لحاظ اگر اين كتاب را در حد خود تأليفى از نو بدانيم، گزافه‌گويى نكرده‌ايم <ref>ر.ك: مقدمه اصفهانى، ص14</ref>. | ||
4. مترجم بنا بر ذوق خويش، تغييراتى در هنگام ترجمه داده‌اند كه در مقايسه با نسخه عربى چاپ دارالكتب العلمية لبنان بارز به نظر مى‌رسد؛ از آن جمله كه كتاب مقدمه‌اى دارد كه بيشتر نوشته مترجم است و با بخش اول كتاب شيخ‌الرئيس متفاوت است و اينكه شيخ مضرت چند چيز را پشت سر هم بيان كرده‌اند و آنگاه به ذكر شيوه تدارك و دفع مضرت آنها پرداخته، وليكن مترجم پس از ترجمه هر مضرت، شيوه دفع آن مضرت را به دنبال آن آورده است. در موارد خاصى كه مطلبى، سؤال‌برانگيز بوده و در متن عربى به سؤال خواننده پاسخ داده نشده است، مترجم زيرك كه خود طبيبى برگزيده بوده، بسيار نيك و مختصر كليد سؤال را در مطلب اضافه كرده‌اند؛ مثلا در بحث دفع مضرت آب شور، در متن عربى آمده است كه: «الاغتسال بالماء البارد و الطين الطيب يقع فيه ثم بعده الاغتسال بالماء الحار العذب، ثم التدلك بدهن الورد الطيب الرائحة بالرفق و تواتر الاغتسال بالماء العذب بعده». همان گونه كه مشاهده مى‌شود دماى آب در دفع مضرت آب شور مهم است، ولى در جمله آخر سؤال براى خواننده پيش مى‌آيد كه تواتر شستشو با آب شيرين با چه دمايى بايد صورت گيرد، كه در ترجمه، مترجم طبيب آورده‌اند كه: «دفع آن به آب شيرين و گل پاك بايد كرد. بعد از آن به آب گرم بايد شست و روغن‌هاى مقوى مثل روغن گل بايد ماليد و مداومت به آب شيرين گرم بايد كرد <ref>ر.ك: همان، ص18-17</ref>. | 4. مترجم بنا بر ذوق خويش، تغييراتى در هنگام ترجمه داده‌اند كه در مقايسه با نسخه عربى چاپ دارالكتب العلمية لبنان بارز به نظر مى‌رسد؛ از آن جمله كه كتاب مقدمه‌اى دارد كه بيشتر نوشته مترجم است و با بخش اول كتاب [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخ‌الرئيس]] متفاوت است و اينكه شيخ مضرت چند چيز را پشت سر هم بيان كرده‌اند و آنگاه به ذكر شيوه تدارك و دفع مضرت آنها پرداخته، وليكن مترجم پس از ترجمه هر مضرت، شيوه دفع آن مضرت را به دنبال آن آورده است. در موارد خاصى كه مطلبى، سؤال‌برانگيز بوده و در متن عربى به سؤال خواننده پاسخ داده نشده است، مترجم زيرك كه خود طبيبى برگزيده بوده، بسيار نيك و مختصر كليد سؤال را در مطلب اضافه كرده‌اند؛ مثلا در بحث دفع مضرت آب شور، در متن عربى آمده است كه: «الاغتسال بالماء البارد و الطين الطيب يقع فيه ثم بعده الاغتسال بالماء الحار العذب، ثم التدلك بدهن الورد الطيب الرائحة بالرفق و تواتر الاغتسال بالماء العذب بعده». همان گونه كه مشاهده مى‌شود دماى آب در دفع مضرت آب شور مهم است، ولى در جمله آخر سؤال براى خواننده پيش مى‌آيد كه تواتر شستشو با آب شيرين با چه دمايى بايد صورت گيرد، كه در ترجمه، مترجم طبيب آورده‌اند كه: «دفع آن به آب شيرين و گل پاك بايد كرد. بعد از آن به آب گرم بايد شست و روغن‌هاى مقوى مثل روغن گل بايد ماليد و مداومت به آب شيرين گرم بايد كرد <ref>ر.ك: همان، ص18-17</ref>. | ||
5. محقق كتاب همچنين جهت استفاده بيشتر عموم از كتاب، تغييرات و تعليقاتى اندك در كتاب وارد كرده است؛ از آن جمله: در رسم‌الخطّ كتاب، لغاتى با تاى گرد عربى وجود داشته، نظير كلمه «دفعة» كه به «دفعتاً» تغيير داده است. لغات مستعمل بسيارى با حرف اضافه قبل و يا فعل بعدى و يا با هر دو به‌صورت پيوسته و متصل نوشته شده بود كه جهت سهولت مطالعه اغلب مخصوصاً اسامى خاص و علم جدا شده‌اند؛ مثلا «زعفرانست» به «زعفران است» تغيير يافته است. حرف گاف در اغلب موارد با كاف يكسان نوشته شده بود كه در لغات مربوطه اصلاح شده است. لغات داراى همزه آخر به «ى» بدل شده است؛ مثلاً «لتهاء» به «لته‌هاى» اصلاح شده است <ref>ر.ك: همان، ص18</ref>. | 5. محقق كتاب همچنين جهت استفاده بيشتر عموم از كتاب، تغييرات و تعليقاتى اندك در كتاب وارد كرده است؛ از آن جمله: در رسم‌الخطّ كتاب، لغاتى با تاى گرد عربى وجود داشته، نظير كلمه «دفعة» كه به «دفعتاً» تغيير داده است. لغات مستعمل بسيارى با حرف اضافه قبل و يا فعل بعدى و يا با هر دو به‌صورت پيوسته و متصل نوشته شده بود كه جهت سهولت مطالعه اغلب مخصوصاً اسامى خاص و علم جدا شده‌اند؛ مثلا «زعفرانست» به «زعفران است» تغيير يافته است. حرف گاف در اغلب موارد با كاف يكسان نوشته شده بود كه در لغات مربوطه اصلاح شده است. لغات داراى همزه آخر به «ى» بدل شده است؛ مثلاً «لتهاء» به «لته‌هاى» اصلاح شده است <ref>ر.ك: همان، ص18</ref>. | ||