پرش به محتوا

تفسیر النسفي: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۰ نوامبر ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - '↵↵↵\{\{کاربردهای\sدیگر\|(.*)\s\(ابهام\sزدایی\)\}\}↵↵↵' به ' {{کاربردهای دیگر|$1 (ابهام زدایی)}} '
جز (جایگزینی متن - 'ابن حجر' به 'ابن حجر')
جز (جایگزینی متن - '↵↵↵\{\{کاربردهای\sدیگر\|(.*)\s\(ابهام\sزدایی\)\}\}↵↵↵' به ' {{کاربردهای دیگر|$1 (ابهام زدایی)}} ')
(۴۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR10618J1.jpg|بندانگشتی|تفسیر النسفي]]
| تصویر =NUR10618J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =تفسیر النسفي
|+ |
| عنوان‌های دیگر =مدارک التنزیل و حقائق التاویل
|-
| پدیدآوران =
! نام کتاب!! data-type='bookName'|تفسیر النسفي
[[شعار، مروان محمد]] (محقق)
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|مدارک التنزیل و حقائق التاویل
|-
|پدیدآورندگان
|data-type='authors'|[[شعار، مروان محمد]] (محقق)


[[نسفی، عبدالله بن احمد]] (نويسنده)
[[نسفی، عبدالله بن احمد]] (نویسنده)
|-
| زبان =عربی
|زبان  
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏95‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏5‎‏م‎‏4
|data-type='language'|عربی
| موضوع =
|-
تفاسیر اهل سنت - قرن 7ق.
|کد کنگره  
| ناشر =
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏95‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏5‎‏م‎‏4
دار النفائس
|-
| مکان نشر =بیروت - لبنان
|موضوع  
| سال نشر = 1416 ق یا 1996 م
|data-type='subject'|تفاسیر اهل سنت - قرن 7ق.
|-
|ناشر  
|data-type='publisher'|دار النفائس
|-
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان
|-
|سال نشر  
|data-type='publishYear'| 1416 هـ.ق یا 1996 م
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10618AUTOMATIONCODE
|}
</div>


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10618AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =4
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10618
| کتابخوان همراه نور =10618
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}


== معرفى اجمالى ==
{{کاربردهای دیگر|تفسیر نسفی (ابهام زدایی)}}
'''تفسير النسفي (مدارک التنزيل و حقائق التأويل)''' اثر [[نسفی، عبدالله بن احمد|عبدالله بن احمد نسفى]] (متوفى 710ق)، از جمله تفاسير عربى قرن هفتم مى‌باشد كه با تحقيق شيخ مروان محمد الشعّار منتشر شده است.


 
اين تفسير، يكى از كتب معتبر در حوزه تفسيرى اهل سنت و خصوصاً مكتب كلامى «ماتريدى» به حساب مى‌آيد. اين اثر، اگر چه از ارزش و جايگاه نسبتاً قابل توجهى در ميان پيروان اين مكتب برخوردار است ولى با اين حال، كمتر مورد بررسى و نقد علمى قرار گرفته است..<ref>فيض‌الله اف، خيرالله</ref>
'''تفسير النسفي (مدارك التنزيل و حقائق التأويل)''' اثر [[نسفی، عبدالله بن احمد|عبدالله بن احمد نسفى]] (متوفى 710ق)، از جمله تفاسير عربى قرن هفتم مى‌باشد كه با تحقيق شيخ مروان محمد الشعّار منتشر شده است.
 
اين تفسير، يكى از كتب معتبر در حوزه تفسيرى اهل سنت و خصوصاً مكتب كلامى «ماتريدى» به حساب مى‌آيد. اين اثر، اگر چه از ارزش و جايگاه نسبتاً قابل توجهى در ميان پيروان اين مكتب برخوردار است ولى با اين حال، كمتر مورد بررسى و نقد علمى قرار گرفته است <ref>فيض‌الله اف، خيرالله</ref>.


== ساختار ==
== ساختار ==
كتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده، آغاز و مطالب در چهار جلد، تنظيم شده است.


نویسنده در اين اثر، از روش تفسير قرآن به قرآن، روش عقلى و اجتهادى و روش روايى، كه شامل تفسير قرآن به وسيله روايات پيامبر(ص)، اهل‌بيت(ع) و سخنان صحابه و تابعان مى‌باشد، بهره برده است..<ref>همان</ref>


كتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده، آغاز و مطالب در چهار جلد، تنظيم شده است.
از خلال مباحث اين كتاب، مى‌توان دريافت كه نویسنده، از پانزده كتاب در علم بلاغت و ادب، تأويلات قرآنى، اعراب قرآن، اصول و فروع فقه، تفسير و قراءات استفاده كرده است. نویسنده در متن كتاب به اختصار به اين منابع اشاره كرده كه در مقدمه محقق توضيح آن آمده است..<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/17447/1/7 مقدمه محقق، ص7-8]</ref>
 
نويسنده در اين اثر، از روش تفسير قرآن به قرآن، روش عقلى و اجتهادى و روش روايى، كه شامل تفسير قرآن به وسيله روايات پيامبر(ص)، اهل بيت(ع) و سخنان صحابه و تابعان مى‌باشد، بهره برده است <ref>همان</ref>.
 
از خلال مباحث اين كتاب، مى‌توان دريافت كه نويسنده، از پانزده كتاب در علم بلاغت و ادب، تأويلات قرآنى، اعراب قرآن، اصول و فروع فقه، تفسير و قراءات استفاده كرده است. نويسنده در متن كتاب به اختصار به اين منابع اشاره كرده كه در مقدمه محقق توضيح آن آمده است <ref>مقدمه محقق، ص 7-8</ref>.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
در مقدمه محقق، ابتدا روش نسفى در تفسيرش توضيح داده شده و سپس، به ترتيب، به مباحث زير پرداخته شده است: مصادر نویسنده، رموز به كار رفته در كتاب، اقدامات تحقيقى صورت گرفته در كتاب، نسخ كتاب و مصادر و مراجع مورد استفاده محقق. در پايان اين مقدمه، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده، ارائه گرديده است..<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/17447/1/5 همان، ص5- 20]</ref>در مقدمه نویسنده نيز به موضوع كتاب اشاره شده است..<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/17447/1/27 مقدمه مؤلف، ص27]</ref>


اين تفسير نسبتاً جامعى به حساب مى‌آيد و مؤلف آن، در اين كتاب، مهم‌ترين مبانى، اصول و قواعد مختلف تفسيرى را به‌كار گرفته است. نسفى به عنوان يك مفسر قرآن و محقق متعهد به اصول اسلامى، به مهم‌ترين مبانى تفسير قرآن يعنى وحى الهى بودن قرآن، قابليت فهم و تفسير آن و عصمت پيامبر اسلام(ص) در ابلاغ قرآن، توجه داشته است..<ref>فيض الله اف، خيرالله</ref>


در مقدمه محقق، ابتدا روش نسفى در تفسيرش توضيح داده شده و سپس، به ترتيب، به مباحث زير پرداخته شده است: مصادر نويسنده، رموز به كار رفته در كتاب، اقدامات تحقيقى صورت گرفته در كتاب، نسخ كتاب و مصادر و مراجع مورد استفاده محقق. در پايان اين مقدمه، زندگى‌نامه مختصرى از نويسنده، ارائه گرديده است <ref>همان، ص5- 20</ref>. در مقدمه نويسنده نيز به موضوع كتاب اشاره شده است <ref>مقدمه مؤلف، ص27</ref>.
برخى از اصول تفسيرى مورد استفاده نسفى عبارت است از: جواز تأويل و حمل برخلاف ظاهر، در نظر گرفتن قواعد ادبيات عرب، وجود بطن در آيات قرآنى و امكان راه‌يابى به آن. همچنين او در تفسير آيات، از قواعدى مانند اخذ: به عموم لفظ به جاى توجه به خصوص مورد، دلالت امر بعد از نهى به اباحه و افاده عموم به‌وسيله نكره‌اى كه با وصف عام توصيف شده، استفاده كرده است..<ref>همان</ref>


اين تفسير نسبتاً جامعى به حساب مى‌آيد و مؤلف آن، در اين كتاب، مهم‌ترين مبانى، اصول و قواعد مختلف تفسيرى را به‌كار گرفته است. نسفى به عنوان يك مفسر قرآن و محقق متعهد به اصول اسلامى، به مهم‌ترين مبانى تفسير قرآن يعنى وحى الهى بودن قرآن، قابليت فهم و تفسير آن و عصمت پيامبر اسلام(ص) در ابلاغ قرآن، توجه داشته است <ref>فيض الله اف، خيرالله</ref>.
بررسى كتاب نسفى نشان مى‌دهد كه او در تفسير آيات، تلاش نموده تا گرايش‌هاى كلامى، فقهى، ادبى و علمى خود را نشان دهد. اما در خصوص سبک بيان نسفى در اين تفسير مى‌توان گفت كه اين كتاب، يك تفسير ترتيبى كامل، در حجم متوسط و جامع است كه به‌دليل مهارت‌هاى ادبى مؤلف، به‌صورت مزجى و براى مخاطب خاص يعنى دانشمندان و مفسران، تدوين يافته است..<ref>همان</ref>


برخى از اصول تفسيرى مورد استفاده نسفى عبارت است از: جواز تأويل و حمل برخلاف ظاهر، در نظر گرفتن قواعد ادبيات عرب، وجود بطن در آيات قرآنى و امكان راه‌يابى به آن. همچنين او در تفسير آيات، از قواعدى مانند اخذ: به عموم لفظ به جاى توجه به خصوص مورد، دلالت امر بعد از نهى به اباحه و افاده عموم به‌وسيله نكره‌اى كه با وصف عام توصيف شده، استفاده كرده است <ref>همان</ref>.
از جمله ويژگى‌هاى اين اثر، آن است كه نویسنده در تفسير خود، از رموز و اصطلاحات خاصى در اشاره به قراءات، اعلام، فقه و... استفاده كرده است كه از جمله اهم آن‌ها، عبارتند از:
 
بررسى كتاب نسفى نشان مى‌دهد كه او در تفسير آيات، تلاش نموده تا گرايش‌هاى كلامى، فقهى، ادبى و علمى خود را نشان دهد. اما در خصوص سبك بيان نسفى در اين تفسير مى‌توان گفت كه اين كتاب، يك تفسير ترتيبى كامل، در حجم متوسط و جامع است كه به‌دليل مهارت‌هاى ادبى مؤلف، به‌صورت مزجى و براى مخاطب خاص يعنى دانشمندان و مفسران، تدوين يافته است <ref>همان</ref>.
 
از جمله ويژگى‌هاى اين اثر، آن است كه نويسنده در تفسير خود، از رموز و اصطلاحات خاصى در اشاره به قراءات، اعلام، فقه و... استفاده كرده است كه از جمله اهم آن‌ها، عبارتند از:


#مكى؛ كه اشاره دارد به علماى مكه مانند [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] و مجاهد.
#مكى؛ كه اشاره دارد به علماى مكه مانند [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] و مجاهد.
#مدنى؛ كه به علماى مدنى مانند يزيد، نافع، شيبه و اسماعيل اشاره دارد.
#مدنى؛ كه به علماى مدنى مانند يزيد، نافع، شيبه و اسماعيل اشاره دارد.
#بصرى؛ مانند عاصم الجحدرى.
#بصرى؛ مانند عاصم الجحدرى.
#شامى؛ مانند ابن عامر و الذمارى و شريح <ref>مقدمه، ص9</ref>.
#شامى؛ مانند ابن عامر و الذمارى و شريح..<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/17447/1/9 مقدمه، ص9]</ref>


از ديگر ويژگى‌هاى منحصر به فرد اين كتاب، كه بر ارزش و اعتبار آن مى‌افزايد، آن است كه محقق، در تحقيق و تصحيح اين اثر، از كتب و آثار بسيارى استفاده كرده است كه مى‌توان آن‌ها را در چهار دسته زير، تقسيم كرد:
از ديگر ويژگى‌هاى منحصر به فرد اين كتاب، كه بر ارزش و اعتبار آن مى‌افزايد، آن است كه محقق، در تحقيق و تصحيح اين اثر، از كتب و آثار بسيارى استفاده كرده است كه مى‌توان آن‌ها را در چهار دسته زير، تقسيم كرد:
خط ۷۶: خط ۵۸:
الف) كتب تفسير و علوم قرآن؛ از جمله:
الف) كتب تفسير و علوم قرآن؛ از جمله:


#إسرائيليات و الموضوعات في كتب التفسير؛ محمد بن محمد ابوشهبة.
#إسرائيليات و الموضوعات في كتب التفسير؛ [[ابوشهبه، محمد|محمد بن محمد ابوشهبة.]]
#أسباب النزول؛ سيوطى.
#[[أسباب النزول]]؛ سيوطى.
#أسباب النزول؛ واحدى نيشابورى.
#[[أسباب النزول]]؛ [[واحدی، علی بن احمد|واحدى نيشابورى]].


ب) كتب حديث و علوم حديث؛ از جمله:
ب) كتب حديث و علوم حديث؛ از جمله:


#الإحسان بترتيب صحيح ابن حبان؛ علاء الدين بن بلبان.
#الإحسان بترتيب صحيح ابن حبان؛ علاء‌الدين بن بلبان.
#الأدب المفرد؛ امام بخارى.
#الأدب المفرد؛ امام بخارى.
#أسنى المطالب في أحاديث مختلف المراتب؛ محمد درويش الحوت.
#أسنى المطالب في أحاديث مختلف المراتب؛ محمد درويش الحوت.
خط ۸۸: خط ۷۰:
د) كتب تاريخ و تراجم؛ از جمله:
د) كتب تاريخ و تراجم؛ از جمله:


#أسد الغابة في معرفة الصحابة؛ [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]].
#[[أسد الغابة في معرفة الصحابة]]؛ [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]].
#الإصابة في تمييز الصحابة؛ [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]].
#[[الإصابة في تمييز الصحابة]]؛ [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]].
#الأعلام؛ خيرالدين زركلى.
#[[الأعلام]]؛ خيرالدين زركلى.


د) كتب لغت و علوم مختلف ديگر؛ از جمله:
د) كتب لغت و علوم مختلف ديگر؛ از جمله:


#تنزيل الآيات على الشواهد من الأبيات؛ محب الدين افندى.
#تنزيل الآيات على الشواهد من الأبيات؛ محب‌الدين افندى.
#القاموس المحيط؛ فيروزآبادى.
#[[القاموس المحيط]]؛ فيروزآبادى.
#كشف الظنون عن أسامى الكتب و الفنون؛ حاجى خليفه <ref>همان، ص11</ref>.
#كشف الظنون عن أسامى الكتب و الفنون؛ حاجى خليفه..<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/17447/1/11 همان، ص11]</ref>


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
فهارس هر جلد، در انتهاى همان جلد، جاى گرفته است. اين فهارس شامل فهرست شواهد سوره‌ها، ادله قرآنى و مطالب مى‌شود.
فهارس هر جلد، در انتهاى همان جلد، جاى گرفته است. اين فهارس شامل فهرست شواهد سوره‌ها، ادله قرآنى و مطالب مى‌شود.


خط ۱۱۰: خط ۹۰:
== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


1- مقدمه و متن كتاب.
#مقدمه و متن كتاب.
#فيض الله اف، خيرالله، «بررسى مبانى، اصول، روش‌ها و گرايش‌هاى تفسير نسفى در مدارک التنزيل و حقائق التأويل»، مركز اطلاعات و مدارک اسلامى، معاونت پژوهشى، دفتر تبليغات اسلامى، 1391، آدرس اينترنتى:
 
http://www.icnc.ir/index.aspx?pid 289&metadataId 8a0ff6cf-08b2-4aea-b7e4-5ab79b89ad02.


2- فيض الله اف، خيرالله، «بررسى مبانى، اصول، روش‌ها و گرايش‌هاى تفسير نسفى در مدارك التنزيل و حقائق التأويل»، مركز اطلاعات و مدارك اسلامى، معاونت پژوهشى، دفتر تبليغات اسلامى، 1391، آدرس اينترنتى:
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


http://www.icnc.ir/index.aspx?pid 289&metadataId 8a0ff6cf-08b2-4aea-b7e4-5ab79b89ad02.
[[تفسیر نسفی]]




== پیوندها ==
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17447 مطالعه کتاب تفسیر النسفي در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:تفسیر]]
[[رده: تفسیر]]
[[رده:متون تفاسیر]]
[[رده: متون تفاسیر]]