تغیر الأحکام: تفاوت میان نسخه‌ها

'''تغیر الأحکام'''، نوشته سها سلیم مکداش، پژوهشی تطبیقی از قاعدۀ «لا یُنکَر تغیّر الأحکام بتغیّر القرائن و الأزمان» در فقه اسلامی است و با مقدمه خلیل میس چاپ شده است.

مکداش تغییرات اجتماعی و اقتصادی امروز دنیا و جهان اسلام را می‌بیند و می‌خواهد با نگاه روشمندانه به اصول فقهِ اهل سنت از قاعدۀ «تغییرپذیری حکم به سبب دگرگونی در قرینه‌ها و زمان‌ها» بهره بگیرد و همانگونه که در گذشته، عالمان اهل سنت این قاعده را در مباحث عرف، مصلحت مرسله و سد ذرایع به کار می‌برده‌اند، آن را به عنوان ابزاری برای عملیات تغییردادن و دگوگون‌کردن احکام در رخدادهای دگرگون‌یافتۀ دنیای امروز بشناساند.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص8</ref>‏

مکداش در آغاز، شرحی بر قاعدۀ «لا ینکر تغیر الأحکام بتغیر القرائن و الأزمان» نوشته و اهمیت این قاعده و شمول آن را در اصول فقه بررسی می‌کند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص60-23</ref>او تأثیر نیت بر تغییر حکم و نقش عرف و عادت را در این تغییر می‌کاود.<ref>ر.ک: همان، ص96-95</ref>‏مسألۀ مهم در تغییرهای رخداده، ناسازگاری میان عرف و دلیل‌های شرعی است<ref>ر.ک: همان، ص124</ref>‏مکاش نتیجه می‌گیرد که هر آنچه که مجتهدان از احکام استنباط می‌کنند، از محکمات نبوده و در آن‌ها تغییر رخ می‌دهد و احکام بنابر عرف و عادتِ غالب صادر می‌شوند.<ref>ر.ک: همان، ص178</ref>‏این به نوبۀ خود، سبب می‌شود که در مسیر زمان، هنگام زدوده‌شدن علت رخدادها احکام پیشین شرعی کنار گذارده شوند. <ref>ر.ک: همان، ص180</ref>‏همچنین است تغییریافتن حکم به سبب دگرگون‌شدن مصلحت<ref>ر.ک: همان، ص253</ref>چراکه شریعت پروردگار بر مصلحت‌های بندگان بناشده است حتی سد ذرایع و گشودگی در آن‌ها نیز مبتنی بر اصل مصلحت است<ref>ر.ک: همان، ص377</ref>‏و در این باره، استطاعت و طاقت و به زحمت نیفتادن مردم در عمل به دین لحاظ شده است.<ref>ر.ک: همان، ص328</ref>‏

مکاش مثال‌های فراوانی از سخن وسیره پیامبر (ص) و صحابه را در بحث‌های کتاب آورده است<ref>ر.ک: همان، ص293-283</ref>و از منبع‌های روایی اهل سنت بهره جسته است<ref>ر.ک: همان، ص294</ref>‏