۱۵٬۴۸۹
ویرایش
آكام المرجان في ذكر المدائن المشهورة في كل مكان: تفاوت میان نسخه‌ها
آكام المرجان في ذكر المدائن المشهورة في كل مكان (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۶
، ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - '.↵==' به '. =='
جز (جایگزینی متن - '<references />↵==منابع مقاله==↵' به '<references /> ==منابع مقاله== ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - '.↵==' به '. ==') |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''آكام المرجان في ذكر المدائن المشهورة في كلّ مكان'''، تأليف [[منجم، اسحاق بن حسین|اسحاق بن الحسين المنجّم]] از جغرافى‌دانان قرن چهارم هجرى است كه به زبان عربى نگاشته شده است. اين کتاب معجمى جغرافيايى است و به معرفى شهرهایى؛ چون مكه، مدينه، بيت المقدس، بغداد، عراق، جزيرة العرب، فلسطين، ایران، ماوراءالنهر، مصر، مغرب، اندلس، رم، قسطنطنيه و غيره و بيان موقعيت جغرافيايى آنها مى‌پردازد و با تحقیق دكتر [[سعد، فهمی|فهمى سعد]] منتشر شده است. | '''آكام المرجان في ذكر المدائن المشهورة في كلّ مكان'''، تأليف [[منجم، اسحاق بن حسین|اسحاق بن الحسين المنجّم]] از جغرافى‌دانان قرن چهارم هجرى است كه به زبان عربى نگاشته شده است. اين کتاب معجمى جغرافيايى است و به معرفى شهرهایى؛ چون مكه، مدينه، بيت المقدس، بغداد، عراق، جزيرة العرب، فلسطين، ایران، ماوراءالنهر، مصر، مغرب، اندلس، رم، قسطنطنيه و غيره و بيان موقعيت جغرافيايى آنها مى‌پردازد و با تحقیق دكتر [[سعد، فهمی|فهمى سعد]] منتشر شده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
از مضمون کتاب پيداست كه متن اصلى نيست، بلكه مختصرى از کتابى بزرگتر است كه انديشۀ اساسى آن توصيف شهرهاى بزرگ بوده و جزء رشته‌اى از نوشته‌هاى جغرافيايى است كه بعدها مورد علاقه فراوان مردم قرار گرفت. | از مضمون کتاب پيداست كه متن اصلى نيست، بلكه مختصرى از کتابى بزرگتر است كه انديشۀ اساسى آن توصيف شهرهاى بزرگ بوده و جزء رشته‌اى از نوشته‌هاى جغرافيايى است كه بعدها مورد علاقه فراوان مردم قرار گرفت. | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
هرچند کتاب معجمى جغرافيايى است و قاعدتا بايد به ترتيب حروف معجم تنظيم شده باشد؛ اما مؤلف روش خاصى را كه ترتيب مطالب کتاب را درهم مى‌ريزد، در پيش گرفته است. | هرچند کتاب معجمى جغرافيايى است و قاعدتا بايد به ترتيب حروف معجم تنظيم شده باشد؛ اما مؤلف روش خاصى را كه ترتيب مطالب کتاب را درهم مى‌ريزد، در پيش گرفته است. | ||
وى ابتدا به يادكرد مراكز دينى؛ همچون مكه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=25&viewType=html ر.ک: منجم، اسحاق بن حسین، ج1، ص25]</ref>، مدينه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=29&viewType=html ر.ک: همان، ص29]</ref> و بيت‌المقدس<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=31&viewType=html ر.ک: همان، ص31]</ref> پرداخته و سپس از بغداد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=33&viewType=html ر.ک: همان، ص33]</ref> سخن به میان مى‌آورد و به دنبال آن از بلاد مشرق؛ همچون عراق<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=33&viewType=html ر.ک: همان، ص33]</ref>، جزيرة العرب، فلسطين، ایران و غيره ياد مى‌كند. | وى ابتدا به يادكرد مراكز دينى؛ همچون مكه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=25&viewType=html ر.ک: منجم، اسحاق بن حسین، ج1، ص25]</ref>، مدينه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=29&viewType=html ر.ک: همان، ص29]</ref> و بيت‌المقدس<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=31&viewType=html ر.ک: همان، ص31]</ref> پرداخته و سپس از بغداد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=33&viewType=html ر.ک: همان، ص33]</ref> سخن به میان مى‌آورد و به دنبال آن از بلاد مشرق؛ همچون عراق<ref>[https://noorlib.ir/book/view/2202?pageNumber=33&viewType=html ر.ک: همان، ص33]</ref>، جزيرة العرب، فلسطين، ایران و غيره ياد مى‌كند. | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
اين کتاب حاوى اطلاعات و معلوماتى است كه در منابع پيشين يافت نمى‌شود، از جمله این كه این کتاب اولین منبع عربى است كه هنگام معرفى «جرجان» از نهر «إيلى» سخن به میان مى‌آورد و تنها منبعى است كه برای خوارزم نام ديگرى؛ يعنی «جرجانية» ذكر مى‌كند. علاوه بر این مؤلف اطلاعاتى در باب خراج شهرهاى شرقى، صنايع مشهور آنها و غيره، به صورت بسيار مختصر، در اختيار خواننده قرار مى‌دهد. این اثر از چنان اهمیتى برخوردار بوده كه [[ادریسی، محمد بن محمد|ادريسى]] و [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] از آن بهره فراوان برده‌اند. | اين کتاب حاوى اطلاعات و معلوماتى است كه در منابع پيشين يافت نمى‌شود، از جمله این كه این کتاب اولین منبع عربى است كه هنگام معرفى «جرجان» از نهر «إيلى» سخن به میان مى‌آورد و تنها منبعى است كه برای خوارزم نام ديگرى؛ يعنی «جرجانية» ذكر مى‌كند. علاوه بر این مؤلف اطلاعاتى در باب خراج شهرهاى شرقى، صنايع مشهور آنها و غيره، به صورت بسيار مختصر، در اختيار خواننده قرار مى‌دهد. این اثر از چنان اهمیتى برخوردار بوده كه [[ادریسی، محمد بن محمد|ادريسى]] و [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] از آن بهره فراوان برده‌اند. | ||
==نسخه‌شناسى== | ==نسخه‌شناسى== | ||
اين کتاب از نگاشته‌هاى قرن چهارم هجرى است. بنا به گفته دكتر [[سعد، فهمی|فهمى سعد]] در «مقدمة التحقيق» این اثر، نسخه خطى آن توسط أحسن بن على بن عبيداللّه الأنسي الكوكباني در قرن دوازدهم هجرى تهيه شده و در پایان نسخه تاريخ إتمام آن ماه شعبان سال 1129ه ذكر شده است.اين کتاب با تلاش خانم آنجلاكوراتتسى برای نخستين بار منتشر شد؛ اما بسيارى از اغلاط از جمله كلمات غير منقوطه يا كلماتى كه به درستى نگاشته نشده بود، در آن باقى ماند. تنها نسخۀ خطى این کتاب در ضمن مجموعۀ معروف و اصيل میلان است كه همۀ نسخه‌هاى خطى آن از جنوب جزيرة العرب به جا مانده است.<ref>ر.ک: پاینده، ابوالقاسم، تاريخ نوشته‌هاى جغرافيايى در جهان اسلامى، ص185</ref> | اين کتاب از نگاشته‌هاى قرن چهارم هجرى است. بنا به گفته دكتر [[سعد، فهمی|فهمى سعد]] در «مقدمة التحقيق» این اثر، نسخه خطى آن توسط أحسن بن على بن عبيداللّه الأنسي الكوكباني در قرن دوازدهم هجرى تهيه شده و در پایان نسخه تاريخ إتمام آن ماه شعبان سال 1129ه ذكر شده است.اين کتاب با تلاش خانم آنجلاكوراتتسى برای نخستين بار منتشر شد؛ اما بسيارى از اغلاط از جمله كلمات غير منقوطه يا كلماتى كه به درستى نگاشته نشده بود، در آن باقى ماند. تنها نسخۀ خطى این کتاب در ضمن مجموعۀ معروف و اصيل میلان است كه همۀ نسخه‌هاى خطى آن از جنوب جزيرة العرب به جا مانده است.<ref>ر.ک: پاینده، ابوالقاسم، تاريخ نوشته‌هاى جغرافيايى در جهان اسلامى، ص185</ref> | ||
نسخه حاضر توسط دكتر [[سعد، فهمی|فهمى سعد]] به همراه استدراكات و تصحيح بسيارى از خطاهاى فوق‌الذكر، در قطع رقعى با جلد شومیز در 144 صفحه برای بارنخست در سال 1408ه، 1988م از سوى انتشارات «عالم الكتب» بيروت منتشر شده است. | نسخه حاضر توسط دكتر [[سعد، فهمی|فهمى سعد]] به همراه استدراكات و تصحيح بسيارى از خطاهاى فوق‌الذكر، در قطع رقعى با جلد شومیز در 144 صفحه برای بارنخست در سال 1408ه، 1988م از سوى انتشارات «عالم الكتب» بيروت منتشر شده است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references /> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۸: | ||
#كارل بروكلمان، تاريخ الادب العربي، ج چهارم، ص235-236. | #كارل بروكلمان، تاريخ الادب العربي، ج چهارم، ص235-236. | ||
#مقدمه محقق اثر دكتر «فهمى سعد». | #مقدمه محقق اثر دكتر «فهمى سعد». | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||