۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '= ' به '='
جز (جایگزینی متن - '↵↵' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '=') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
مبحث عن القوی النفسانیة | مبحث عن القوی النفسانیة | ||
رساله فی النفس و بقائها و معادها | رساله فی النفس و بقائها و معادها | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[اهوانی، احمد فواد]] (محقق) | [[اهوانی، احمد فواد]] (محقق) | ||
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده) | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده) | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
نفس - متون قدیمی تا قرن 14 | نفس - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
دار بيبليون | دار بيبليون | ||
| مکان نشر =پاریس - فرانسه | | مکان نشر =پاریس - فرانسه | ||
| سال نشر = 2007 م | | سال نشر =2007 م | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01871AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01871AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''أحوال النفس''' (رسالة في النفس و بقائها و معادها و يليها ثلاث رسائل في النفس)، از تأليفات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخالرئيس بوعلى سينا]] و به زبان عربى مىباشد. موضوع کتاب را خود مؤلف، در مقدمه، به این صورت بيان مىنمايد: «إنّ الرّسالة تشتمل على مخ ما تؤدي إليه البراهین من حال النفس الإنسانية و لباب ما أوقف عليه البحث الشافي من أمر بقائها و إن انتقض المزاج و فسد البدن و الاطلاع على النشئة الثانية و الحالة المتأدية إليها في العاقبة» و از آنجايى كه خود بوعلى اسمى را برای این رساله معين نكرده است، نسّاخ با توجه به همین جمله بوعلى، اسمهایى را برای این رساله تعيين كردهاند كه از آن جمله است: «أحوال النفس»، «رسالة في علم النفس»، «رسالة في النفس و بقائها و معادها» و «رسالة في حقيقة النفس الإنسانية و معرفتها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: مقدمه، ص11]</ref>». | '''أحوال النفس''' (رسالة في النفس و بقائها و معادها و يليها ثلاث رسائل في النفس)، از تأليفات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخالرئيس بوعلى سينا]] و به زبان عربى مىباشد. موضوع کتاب را خود مؤلف، در مقدمه، به این صورت بيان مىنمايد: «إنّ الرّسالة تشتمل على مخ ما تؤدي إليه البراهین من حال النفس الإنسانية و لباب ما أوقف عليه البحث الشافي من أمر بقائها و إن انتقض المزاج و فسد البدن و الاطلاع على النشئة الثانية و الحالة المتأدية إليها في العاقبة» و از آنجايى كه خود بوعلى اسمى را برای این رساله معين نكرده است، نسّاخ با توجه به همین جمله بوعلى، اسمهایى را برای این رساله تعيين كردهاند كه از آن جمله است: «أحوال النفس»، «رسالة في علم النفس»، «رسالة في النفس و بقائها و معادها» و «رسالة في حقيقة النفس الإنسانية و معرفتها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: مقدمه، ص11]</ref>». | ||
شيخالرئيس، درباره نفس، در آثار مهمى چون «شفا» و «نجات» كه تقريباً خلاصه «شفا» مىباشد، مفصل سخن گفته است؛ به همین دليل، بعضى، خيال كردهاند كه رساله حاضر، مستقلاً توسط وى نوشته نشده، بلكه همان مبحث نفس کتاب «نجات» است كه با افزودن فصولى به اول و آخر آن توسط شاگردانش، بهصورت رسالهاى مستقل درآمده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=6&viewType=html ر.ک: همان، ص6]</ref>. | شيخالرئيس، درباره نفس، در آثار مهمى چون «شفا» و «نجات» كه تقريباً خلاصه «شفا» مىباشد، مفصل سخن گفته است؛ به همین دليل، بعضى، خيال كردهاند كه رساله حاضر، مستقلاً توسط وى نوشته نشده، بلكه همان مبحث نفس کتاب «نجات» است كه با افزودن فصولى به اول و آخر آن توسط شاگردانش، بهصورت رسالهاى مستقل درآمده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=6&viewType=html ر.ک: همان، ص6]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب از دو قسمت تشكيل شده است. قسمت اول کتاب به «رسالة أحوال النفس» اختصاص يافته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=43&viewType=html ر.ک: همان، ص43]</ref> و قسمت دوم کتاب با عنوان «ثلاث رسائل في النفس لابن سينا»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=143&viewType=html ر.ک: همان، ص143]</ref> آمده است. | کتاب از دو قسمت تشكيل شده است. قسمت اول کتاب به «رسالة أحوال النفس» اختصاص يافته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=43&viewType=html ر.ک: همان، ص43]</ref> و قسمت دوم کتاب با عنوان «ثلاث رسائل في النفس لابن سينا»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=143&viewType=html ر.ک: همان، ص143]</ref> آمده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
بخش اول کتاب با عنوان «رسالة أحوال النفس»، داراى شانزده فصل است. فصل اول رساله، در تعريف نفس مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=48&viewType=html ر.ک: همان، ص 48]</ref>. مؤلف، در این فصل، قواى فعال در اجسام را تبيين مىنمايد و نفس نباتى، نفس حيوانى و نفس ملكيه را از درون اينها به دست مىآورد و هر سه اينها را در نفس، موجود مىشمارد. | بخش اول کتاب با عنوان «رسالة أحوال النفس»، داراى شانزده فصل است. فصل اول رساله، در تعريف نفس مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=48&viewType=html ر.ک: همان، ص 48]</ref>. مؤلف، در این فصل، قواى فعال در اجسام را تبيين مىنمايد و نفس نباتى، نفس حيوانى و نفس ملكيه را از درون اينها به دست مىآورد و هر سه اينها را در نفس، موجود مىشمارد. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۸: | ||
دهمین فصل، در اثبات جوهر عقلى مىباشد كه در كودكان خالى از هر صورتى بوده و رفتهرفته، معقولات بديهى، بدون نياز به تعليم، در آن حاصل گرديده كه گاهى با حس و تجربه و گاهى به فيض الهى مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=176&viewType=html ر.ک: همان، ص176]</ref>. مطالب تكمیلى این بحث و همینطور عاقبت نفس كه خلودش در آخرت يا با سعادت و يا با شقاوت همراه است، پایانبخش این فصل مىباشد. | دهمین فصل، در اثبات جوهر عقلى مىباشد كه در كودكان خالى از هر صورتى بوده و رفتهرفته، معقولات بديهى، بدون نياز به تعليم، در آن حاصل گرديده كه گاهى با حس و تجربه و گاهى به فيض الهى مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=176&viewType=html ر.ک: همان، ص176]</ref>. مطالب تكمیلى این بحث و همینطور عاقبت نفس كه خلودش در آخرت يا با سعادت و يا با شقاوت همراه است، پایانبخش این فصل مىباشد. | ||
دومین رساله، «رسالة في معرفة النفس الناطقة و أحوالها» مىباشد كه مايههاى عرفانى، در خطبه و مطالب رساله، قابل ملاحظه مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=179&viewType=html ر.ک: همان، ص179]</ref>. رساله حاضر، در سه فصل مىباشد و خاتمهاى نيز بدان افزوده شده است. | دومین رساله، «رسالة في معرفة النفس الناطقة و أحوالها» مىباشد كه مايههاى عرفانى، در خطبه و مطالب رساله، قابل ملاحظه مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=179&viewType=html ر.ک: همان، ص179]</ref>. رساله حاضر، در سه فصل مىباشد و خاتمهاى نيز بدان افزوده شده است. | ||
فصل اول، در اثبات مغايرت جوهر نفس با جوهر بدن مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=183&viewType=html ر.ک: همان، ص183]</ref>. بوعلى، حقيقت نفس را همان منى مىداند كه انسان در خطاب خودش بيان مىكند. البته این اختلاف بين متكلمین و حكما و عرفا وجود دارد كه متكلمین، بدن جسمانى را مورد اشاره لفظ من مىدانند و عرفا و علماى ربانى، جوهر نفسانى روحانى را كه با اكتساب معارف و علوم، عارف به پروردگارخود مىگردد. وى، برای اثبات این نظريه، براهینى را بيان مىكند كه از جمله آنها، اشاره به آيه شريفهاى است كه مىگوید: '''«فإذا سوّيته و نفخت فيه من روحي»'''. این «روحي» بيانگر استناد نفس انسان به ذات اقدس الهى است كه مطمئناً جوهرى روحانى و غير جسمانى مىباشد. | فصل اول، در اثبات مغايرت جوهر نفس با جوهر بدن مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=183&viewType=html ر.ک: همان، ص183]</ref>. بوعلى، حقيقت نفس را همان منى مىداند كه انسان در خطاب خودش بيان مىكند. البته این اختلاف بين متكلمین و حكما و عرفا وجود دارد كه متكلمین، بدن جسمانى را مورد اشاره لفظ من مىدانند و عرفا و علماى ربانى، جوهر نفسانى روحانى را كه با اكتساب معارف و علوم، عارف به پروردگارخود مىگردد. وى، برای اثبات این نظريه، براهینى را بيان مىكند كه از جمله آنها، اشاره به آيه شريفهاى است كه مىگوید:'''«فإذا سوّيته و نفخت فيه من روحي»'''. این «روحي» بيانگر استناد نفس انسان به ذات اقدس الهى است كه مطمئناً جوهرى روحانى و غير جسمانى مىباشد. | ||
دومین فصل، در بقاى نفس بعد از زوال و فناى بدن مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=186&viewType=html ر.ک: همان، ص186]</ref>. شيخالرئيس، نفسى را كه محرك و مدبر بدن مىباشد و تصرف در بدن دارد و بدن تابع آن است، غير قابل فنا مىداند. وى، بعد از اقامه برهان بر این مطلب، نفوس زكيه را كه با علم و حكمت و عمل صالح كمال يافتهاند، مشمول آيه كريمه '''«يا أيتها النفس المطمئنة ارجعي إلى ربك راضية مرضية فادخلي في عبادي و ادخلي جنتي»''' مىداند. | دومین فصل، در بقاى نفس بعد از زوال و فناى بدن مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=186&viewType=html ر.ک: همان، ص186]</ref>. شيخالرئيس، نفسى را كه محرك و مدبر بدن مىباشد و تصرف در بدن دارد و بدن تابع آن است، غير قابل فنا مىداند. وى، بعد از اقامه برهان بر این مطلب، نفوس زكيه را كه با علم و حكمت و عمل صالح كمال يافتهاند، مشمول آيه كريمه'''«يا أيتها النفس المطمئنة ارجعي إلى ربك راضية مرضية فادخلي في عبادي و ادخلي جنتي»''' مىداند. | ||
در فصل سوم، مراتب نفوس، به لحاظ شقاوت و سعادت، بعد از مفارقت از بدن، مورد بحث مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=187&viewType=pdf ر.ک: همان، ص187]</ref>. شيخالرئيس، نفوس را به سه قسمت تقسيم مىكند: 1. آنهایى كه به لحاظ علم و عمل كامل مىباشند؛ 2. نفوسى كه در هر دوى آنها دچار نقصانند؛ 3. نفوسى كه در یکى از آنها كامل و در ديگرى ناقص مىباشند. او برای این مطلب، استشهاد مىكند به آيه شريفه '''«و كنتم أزواجاً ثلاثة فأصحاب المیمنة ما أصحاب المیمنة و أصحاب المشئمة ما أصحاب المشئمة... و السابقون السابقون أولئك المقربون»'''. | در فصل سوم، مراتب نفوس، به لحاظ شقاوت و سعادت، بعد از مفارقت از بدن، مورد بحث مىباشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=187&viewType=pdf ر.ک: همان، ص187]</ref>. شيخالرئيس، نفوس را به سه قسمت تقسيم مىكند: 1. آنهایى كه به لحاظ علم و عمل كامل مىباشند؛ 2. نفوسى كه در هر دوى آنها دچار نقصانند؛ 3. نفوسى كه در یکى از آنها كامل و در ديگرى ناقص مىباشند. او برای این مطلب، استشهاد مىكند به آيه شريفه'''«و كنتم أزواجاً ثلاثة فأصحاب المیمنة ما أصحاب المیمنة و أصحاب المشئمة ما أصحاب المشئمة... و السابقون السابقون أولئك المقربون»'''. | ||
مؤلف، در خاتمه رساله، به تشريح عوالم سهگانه نفس، عقل و جسم پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=189&viewType=pdf ر.ک: همان، ص189]</ref>. | مؤلف، در خاتمه رساله، به تشريح عوالم سهگانه نفس، عقل و جسم پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=189&viewType=pdf ر.ک: همان، ص189]</ref>. | ||
سومین رساله «رسالة في الكلام على النفس الناطقة» است كه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى سينا]] آن را به زبان عربى تأليف نموده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=193&viewType=pdf ر.ک: همان، ص193]</ref>. مؤلف، در خطبه رساله، قوهى دراكه معقولات را وجه تمايز انسان از ساير حيوانات مىداند و اسمهایى مانند: نفس ناطقه، نفس مطمئنه، نفس قدسيه، روح روحانیه، روح امرى، كلمه طيبه، كلمه جامعه فاصله، سرّ الهى، نور مدبر، قلب حقيقى، لبّ، نهى و حجى را بدان منتسب نموده است. | سومین رساله «رسالة في الكلام على النفس الناطقة» است كه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى سينا]] آن را به زبان عربى تأليف نموده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1871?pageNumber=193&viewType=pdf ر.ک: همان، ص193]</ref>. مؤلف، در خطبه رساله، قوهى دراكه معقولات را وجه تمايز انسان از ساير حيوانات مىداند و اسمهایى مانند: نفس ناطقه، نفس مطمئنه، نفس قدسيه، روح روحانیه، روح امرى، كلمه طيبه، كلمه جامعه فاصله، سرّ الهى، نور مدبر، قلب حقيقى، لبّ، نهى و حجى را بدان منتسب نموده است. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۸: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب | مقدمه و متن کتاب | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||