پرش به محتوا

التربیة الاسلامیة: تساؤلات حول جدلیة الاسلام و الحداثة: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابو الحسن' به 'ابوالحسن'
جز (جایگزینی متن - 'بین المللی' به 'بین‌المللی ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ابو الحسن' به 'ابوالحسن')
خط ۵۴: خط ۵۴:
2-در شرح دورۀ دوم، از دار الحکمه و نقش آن در جلب دانشمندان غیر عرب مى‌گوید. از اهمیتش در انتقال علوم یونانى به جهان اسلام یاد مى‌کند و مى‌افزاید گذشته از ترجمه، دار الحکمه سرآغاز ابتکارات مسلمانان در زمینه‌هاى گوناگون علمى شد.  
2-در شرح دورۀ دوم، از دار الحکمه و نقش آن در جلب دانشمندان غیر عرب مى‌گوید. از اهمیتش در انتقال علوم یونانى به جهان اسلام یاد مى‌کند و مى‌افزاید گذشته از ترجمه، دار الحکمه سرآغاز ابتکارات مسلمانان در زمینه‌هاى گوناگون علمى شد.  


آنگاه اندکى به اوضاع سیاسى، اجتماعى و اعتقادى این دوره مى‌پردازد. در ریشه‌یابى مشکلات اجتماعى به بروز نحله‌هاى گوناگون فکرى اشاره مى‌کند و به تعارض‌پندارى شرع و عقل مى‌رسد و از بروز مذاهب اسلامى چون اشاعره، ماتریدیه، معتزله، امامیه، اخباریان و زیدیه یاد مى‌کند و به شرح کوتاه دیدگاههاى هریک در باب عقل مى‌نشیند و از کاررفت عقل در اخبار نزد شیعه و سنى یاد مى‌کند و به عقل و روش عقلانى در امور اجتماعى، اقتصادى، سیاسى و اخلاقى روى مى‌کند و به پاره‌اى دیدگاههاى ابو الحسن ماوردى در این زمینه مى‌پردازد. سپس برخى دیدگاههاى علمى اخوان الصفا را که به نظریۀ داروین مى‌ماند توضیح مى‌دهد. از ارزش و جایگاه عقل در روشهاى علمى مسلمانان مى‌گوید و سرانجام نتیجه مى‌گیرد که در چنین محیط‍‌ مساعدى بود که آبشخورهاى اجتماعى و فلسفى اندیشه تربیتى در اسلام آشکار شد.  
آنگاه اندکى به اوضاع سیاسى، اجتماعى و اعتقادى این دوره مى‌پردازد. در ریشه‌یابى مشکلات اجتماعى به بروز نحله‌هاى گوناگون فکرى اشاره مى‌کند و به تعارض‌پندارى شرع و عقل مى‌رسد و از بروز مذاهب اسلامى چون اشاعره، ماتریدیه، معتزله، امامیه، اخباریان و زیدیه یاد مى‌کند و به شرح کوتاه دیدگاههاى هریک در باب عقل مى‌نشیند و از کاررفت عقل در اخبار نزد شیعه و سنى یاد مى‌کند و به عقل و روش عقلانى در امور اجتماعى، اقتصادى، سیاسى و اخلاقى روى مى‌کند و به پاره‌اى دیدگاههاى ابوالحسن ماوردى در این زمینه مى‌پردازد. سپس برخى دیدگاههاى علمى اخوان الصفا را که به نظریۀ داروین مى‌ماند توضیح مى‌دهد. از ارزش و جایگاه عقل در روشهاى علمى مسلمانان مى‌گوید و سرانجام نتیجه مى‌گیرد که در چنین محیط‍‌ مساعدى بود که آبشخورهاى اجتماعى و فلسفى اندیشه تربیتى در اسلام آشکار شد.  


فصل سوم. مکاتب عام در اندیشه تربیتى در اسلام: نخستین نکته که تربیت‌پژوه باید در نظر گیرد و آن را کلید فهم روح تربیت اسلامى شمارد این است که اسلام یگانه عامل وحدت‌بخش افکار مربیان مسلمان بوده است و هم از این‌روست که همه مربیان مسلمان از ابن سحنون(قرن سوم)تا ابن حجر هیثمى مصرى(قرن دهم)هدفهاى دینى را غایت تربیت دانسته‌اند و متربیان را بدانها ره نموده‌اند و اکثر آنها از علم، علم به خداوند را خواسته‌اند و دنیا را نسبت به آخرت حقیر شمارده‌اند و به امور دنیایى به قدر مباح بسنده کرده‌اند و ارزش علم را ذاتى دانسته‌اند و در مقام مربى، خود را داراى مسئولیت دینى دانسته‌اند و تعلیم را مسئولیت اخلاقى خود شمارده‌اند. این احساس عالى به اجماع مربیان مسلمان بر قانونى اخلاقى براى فن تعلیم انجامید؛ مبانى عام این قانون اخلاقى را مى‌توان در نگاشته‌هاى تربیتى مربیان مسلمان به شرح زیر یافت:  
فصل سوم. مکاتب عام در اندیشه تربیتى در اسلام: نخستین نکته که تربیت‌پژوه باید در نظر گیرد و آن را کلید فهم روح تربیت اسلامى شمارد این است که اسلام یگانه عامل وحدت‌بخش افکار مربیان مسلمان بوده است و هم از این‌روست که همه مربیان مسلمان از ابن سحنون(قرن سوم)تا ابن حجر هیثمى مصرى(قرن دهم)هدفهاى دینى را غایت تربیت دانسته‌اند و متربیان را بدانها ره نموده‌اند و اکثر آنها از علم، علم به خداوند را خواسته‌اند و دنیا را نسبت به آخرت حقیر شمارده‌اند و به امور دنیایى به قدر مباح بسنده کرده‌اند و ارزش علم را ذاتى دانسته‌اند و در مقام مربى، خود را داراى مسئولیت دینى دانسته‌اند و تعلیم را مسئولیت اخلاقى خود شمارده‌اند. این احساس عالى به اجماع مربیان مسلمان بر قانونى اخلاقى براى فن تعلیم انجامید؛ مبانى عام این قانون اخلاقى را مى‌توان در نگاشته‌هاى تربیتى مربیان مسلمان به شرح زیر یافت: