رساله ذکریه: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۴۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
}}  
}}  


''' رساله ذکریه ''' نوشته‌ی شیخ کامل [[امیر سیّد علی همدانی]] عارف قرن هشتم هجری است. ذکر از مهمترین مسائل مربوط به عارفان است که زمینه و اصلی قرآنی دارد و قهراً با همین عنوان شاید چندین رساله‌ی دیگر وجود داشته باشد که دیگر عارفان نوشته‌اند. مصحح این رساله پیش از این تصحیح خود در خصوص ذکر آثاری را خلق کرده بود، به مانند [[تجلی ذکر در آینه‌ی وحی]]، [[یاد خدا]] و [[در هندسه‌ی یاد]].  
''' رساله ذکریه ''' نوشته‌ی شیخ کامل [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر سیّد علی همدانی]] عارف قرن هشتم هجری است. ذکر از مهمترین مسائل مربوط به عارفان است که زمینه و اصلی قرآنی دارد و قهراً با همین عنوان شاید چندین رساله‌ی دیگر وجود داشته باشد که دیگر عارفان نوشته‌اند. مصحح این رساله پیش از این تصحیح خود در خصوص ذکر آثاری را خلق کرده بود، به مانند [[تجلی ذکر در آینه‌ی وحی]]، [[یاد خدا]] و [[در هندسه‌ی یاد]].  


نویسنده‌ی رساله از مشایخ بزرگ مکتب کبرویه و از خلفای شیخ [[نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر|نجم‌الدین کبری]] است که در دوره‌ی خود منشأ اثر بوده و در سفری که به هند و کشمیر و پاکستان داشته است مردم آن دیار را در آن زمان به اسلام مشتاق کرده و مسلمانی را به ایشان هدیه نمود که اکنون مسلمانیِ خود را وامدار حضور و تعلیمات و اخلاق و مرام اویند. ضمن این که وی شیعه بوده و ارادتی تام و تمام به اهل بیت نبوی داشته است که در نوشته‌ها و نیز در اشعار او وجود دارد.
نویسنده‌ی رساله از مشایخ بزرگ مکتب کبرویه و از خلفای شیخ [[نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر|نجم‌الدین کبری]] است که در دوره‌ی خود منشأ اثر بوده و در سفری که به هند و کشمیر و پاکستان داشته است مردم آن دیار را در آن زمان به اسلام مشتاق کرده و مسلمانی را به ایشان هدیه نمود که اکنون مسلمانیِ خود را وامدار حضور و تعلیمات و اخلاق و مرام اویند. ضمن این که وی شیعه بوده و ارادتی تام و تمام به اهل بیت نبوی داشته است که در نوشته‌ها و نیز در اشعار او وجود دارد.


مصحح کتاب با شناخت وسیعی که از مشایخ طریقت کبرویه دارد و در این باره مرجعی کامل است در خصوص مذهب [[امیر علی همدانی]] می‌گوید: امیر علی مذهبی شیعی و دوازده امامی ‌داشته و آثار او هم مؤیّد این مطلب است و گذشته از او؛ سلسله‌ی کبرویه از ابتدا تا انتها دارای مشایخی شیعی بوده و از مروّجان راستین تشیّع در جوامع اسلامی ‌به حساب می‌آیند این جریان فکری را آثارشان که خوشبختانه موجود است تأیید می‌کند<ref>مقدّمه، ص 13</ref>.  همچنین در همین مقدّمه سه رباعی از شیخ درج شده که در هر سه می‌توان شیعه بودن شیخ را به وضوح دید<ref>مقدّمه، ص 12</ref>. در عین حال وی رساله‌ای هم دارد تحت عنوان [[السبعین فی فضائل امیرالمؤمنین]] که می‌تواند تأییدی دیگر بر این باور بوده باشد.
مصحح کتاب با شناخت وسیعی که از مشایخ طریقت کبرویه دارد و در این باره مرجعی کامل است در خصوص مذهب [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی همدانی]] می‌گوید: امیر علی مذهبی شیعی و دوازده امامی ‌داشته و آثار او هم مؤیّد این مطلب است و گذشته از او؛ سلسله‌ی کبرویه از ابتدا تا انتها دارای مشایخی شیعی بوده و از مروّجان راستین تشیّع در جوامع اسلامی ‌به حساب می‌آیند این جریان فکری را آثارشان که خوشبختانه موجود است تأیید می‌کند<ref>مقدّمه، ص 13</ref>.  همچنین در همین مقدّمه سه رباعی از شیخ درج شده که در هر سه می‌توان شیعه بودن شیخ را به وضوح دید<ref>مقدّمه، ص 12</ref>. در عین حال وی رساله‌ای هم دارد تحت عنوان [[السبعین فی فضائل امیرالمؤمنین]] که می‌تواند تأییدی دیگر بر این باور بوده باشد.




خط ۴۵: خط ۴۵:
== گزارش محتوا==
== گزارش محتوا==


کتاب [[رساله ذکریّه]] از آثار ارزشمند شیخ [[امیر علی همدانی]] است. از او آثار زیادی در دست است که هر کدام به نوبه‌ی خود بسیار قابل توجّه‌اند، ولی در اینجا دو رساله‌ی کوتاه از وی در کنار هم قرار گرفته که یکی همین [[رساله ذکریّه]] است و یکی هم [[چهل مقام صوفی]]، و هر یک در نوع خود مهم و قابل خواندن است.
کتاب [[رساله ذکریّه]] از آثار ارزشمند شیخ [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی همدانی]] است. از او آثار زیادی در دست است که هر کدام به نوبه‌ی خود بسیار قابل توجّه‌اند، ولی در اینجا دو رساله‌ی کوتاه از وی در کنار هم قرار گرفته که یکی همین [[رساله ذکریّه]] است و یکی هم [[چهل مقام صوفی]]، و هر یک در نوع خود مهم و قابل خواندن است.


کتاب با مقدّمه‌ای مطوّل از سوی استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] آغاز می‌شود که این مقدّمه نکات بسیار زیادی در پیش روی ما قرار می‌دهد. معرّفی شیخ از جمله‌ی این نکات است که با قلم روان و محکم وی در این اثر جای گرفته است. معرّفی خانواده‌ی شیخ، پدر [[شهاب الدین بن سیّد محمّد همدانی|شهاب‌الدین بن سیّد محمّد همدانی]] و مادر و خانواده‌ی او  به مانند دایی وی [[سیّد علاء الدّین|سیّد علاءالدّین]] مقدّم واقع شده است<ref>مقدّمه، ص 5</ref>. [[سیّد علاء الدین|سید علاءالدین]] خود از مریدان و ارادتمندان شیخ [[محمود مزدقانی]] بود، تعلیمات اوّلیه را همین سیّد به [[امیر علی همدانی]] یاد داد. ظاهراً در کمسالی که حدود 12 سال بیش نداشته با خلوت و چلّه نشینی آشنا شده و از کم و کیف سلوک و ذکر و نحوه‌ی ادای آن پرسشهایی از دایی خود می‌کند که وی قادر به پاسخ دادن به آنها نیست و از این رو وی را به شیخ الشّیوخ زمان [[محمود مزدقانی]] دلالت می‌دهد و از همانجا تربیت و تعلیم سلوکی می‌بیند و به کمالاتی می‌رسد که در تاریخ مشهور است<ref>مقدّمه، صص 8-6</ref>.
کتاب با مقدّمه‌ای مطوّل از سوی استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] آغاز می‌شود که این مقدّمه نکات بسیار زیادی در پیش روی ما قرار می‌دهد. معرّفی شیخ از جمله‌ی این نکات است که با قلم روان و محکم وی در این اثر جای گرفته است. معرّفی خانواده‌ی شیخ، پدر [[شهاب الدین بن سیّد محمّد همدانی|شهاب‌الدین بن سیّد محمّد همدانی]] و مادر و خانواده‌ی او  به مانند دایی وی [[سیّد علاء الدّین|سیّد علاءالدّین]] مقدّم واقع شده است<ref>مقدّمه، ص 5</ref>. [[سیّد علاء الدین|سید علاءالدین]] خود از مریدان و ارادتمندان شیخ [[محمود مزدقانی]] بود، تعلیمات اوّلیه را همین سیّد به [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی همدانی]] یاد داد. ظاهراً در کمسالی که حدود 12 سال بیش نداشته با خلوت و چلّه نشینی آشنا شده و از کم و کیف سلوک و ذکر و نحوه‌ی ادای آن پرسشهایی از دایی خود می‌کند که وی قادر به پاسخ دادن به آنها نیست و از این رو وی را به شیخ الشّیوخ زمان [[محمود مزدقانی]] دلالت می‌دهد و از همانجا تربیت و تعلیم سلوکی می‌بیند و به کمالاتی می‌رسد که در تاریخ مشهور است<ref>مقدّمه، صص 8-6</ref>.


تربیت [[امیر علی]] را به درویشی توانمند و مجرّب به نام [[اخی علی دوستی]] سپردند که وی خود تربیت یافته‌ی شیخ [[علاءالدوله سمنانی]] بود<ref>مقدّمه، ص 9</ref>. در تصوّف [[امیر علی]] را به القابی مفتخر کرده بودند که از جمله‌ی آنها یکی [[علی ثانی]] است و یکی هم [[امیر کبیر]]، که نخست شأن دینی و مذهبی دارد و دومی‌شان اجتماعی و سیاسی. <ref>مقدّمه، ص 12</ref>.  
تربیت [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی]] را به درویشی توانمند و مجرّب به نام [[اخی علی دوستی]] سپردند که وی خود تربیت یافته‌ی شیخ [[علاءالدوله سمنانی]] بود<ref>مقدّمه، ص 9</ref>. در تصوّف [[امیر علی]] را به القابی مفتخر کرده بودند که از جمله‌ی آنها یکی [[علی ثانی]] است و یکی هم [[امیر کبیر]]، که نخست شأن دینی و مذهبی دارد و دومی‌شان اجتماعی و سیاسی. <ref>مقدّمه، ص 12</ref>.  
وجود چند رباعی در صفحه‌ی 12 مقدّمه موقعیّت باور وی را هم به خوبی به نمایش در می‌آورد، چنانکه آمده است: {{شعر}}
وجود چند رباعی در صفحه‌ی 12 مقدّمه موقعیّت باور وی را هم به خوبی به نمایش در می‌آورد، چنانکه آمده است: {{شعر}}
{{ب|''پرسید عزیزی که علی! اهل کجایی؟''|2=''گفتم: به ولایات علی کز همدانم''}}
{{ب|''پرسید عزیزی که علی! اهل کجایی؟''|2=''گفتم: به ولایات علی کز همدانم''}}
خط ۸۱: خط ۸۱:


==ویژگیها==
==ویژگیها==
کتاب رساله ذکریّه اثر عارف کامل [[امیر علی همدانی]] است که با مقدّمه، تصحیح و توضیحات استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] به انتشار رسیده است. در این اثر و در مقدّمه‌ی مصحح نکات زیادی قابل دیدن است:
کتاب رساله ذکریّه اثر عارف کامل [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی همدانی]] است که با مقدّمه، تصحیح و توضیحات استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] به انتشار رسیده است. در این اثر و در مقدّمه‌ی مصحح نکات زیادی قابل دیدن است:
# ذکرنثری همراه با آیات قرآن و کلمات بزرگان و همراه با اشعاری نیکو.
# ذکرنثری همراه با آیات قرآن و کلمات بزرگان و همراه با اشعاری نیکو.
# این که تمام سخنان مستند به کتاب و سنّت است.
# این که تمام سخنان مستند به کتاب و سنّت است.
خط ۹۱: خط ۹۱:


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
رساله ذکریّه، تألیف شیخ کامل [[امیر علی همدانی]] است که با تصحیح و توضیح و مقدّمه‌ی کامل استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] به انتشار رسیده است.
رساله ذکریّه، تألیف شیخ کامل [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی همدانی]] است که با تصحیح و توضیح و مقدّمه‌ی کامل استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] به انتشار رسیده است.


کتاب در یک جلد با مقدّمه‌ای مطول نوشته شده است. متن کتاب به زبان فارسی است. کتاب دارای 92 صفحه است. قابل ذکر است که رساله‌ی مختصر دیگری در انتهای کتاب با نام [[چهل مقام صوفی]] وجود دارد که آن هم از [[امیر علی همدانی]] است. این اثر در قطع رقعی و با جلد نرم و کاغذ مرغوب منتشر شده. در آغاز، فهرست مطالب  درج شده و در انتهای اثر فهرستی کامل از نمایه وجود دارد و در انتها نیز برخی از آثار انتشارات نجم کبری و برخی از آثار مصحح این رساله درج شده است.
کتاب در یک جلد با مقدّمه‌ای مطول نوشته شده است. متن کتاب به زبان فارسی است. کتاب دارای 92 صفحه است. قابل ذکر است که رساله‌ی مختصر دیگری در انتهای کتاب با نام [[چهل مقام صوفی]] وجود دارد که آن هم از [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی همدانی]] است. این اثر در قطع رقعی و با جلد نرم و کاغذ مرغوب منتشر شده. در آغاز، فهرست مطالب  درج شده و در انتهای اثر فهرستی کامل از نمایه وجود دارد و در انتها نیز برخی از آثار انتشارات نجم کبری و برخی از آثار مصحح این رساله درج شده است.