پرش به محتوا

سعدالدین حمویه، محمد بن مؤید: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن‌ع' به 'ابن‌ ع'
جز (جایگزینی متن - 'سعد الدّین حموی (زندگی، سلوک و اندیشه)' به 'سعدالدّین حموی (زندگی، سلوک و اندیشه)')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ع' به 'ابن‌ ع')
خط ۴۶: خط ۴۶:


== تحصیلات ==
== تحصیلات ==
سعدالدین که نخست آموزش‌های خود را در خراسان و نزد مشایخ آنجا گذرانده بود، در میانه عمر خود به شام رفت و مدتی در جبل قاسیون از نواحی اطراف شهر دمشق اقامت داشته و در آنجا با [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌عربی]] دیدار نمود و احتمالاً برخی افکار او را پسندیده باشد، هر چند برخی مباحث مطرح شده توسط [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌عربی]] خاصه مسئله ولایت، از مسائل مورد بحث در تصوف خراسان و ماوراءالنهر بوده و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌عربی]] خود نیز در این مسئله متاثر [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|حکیم ترمذی]] و مباحث مطرح شده توسط او بوده است. هر چند تأثیر سعدالدین از [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌عربی]] به گونه‌ای فراگیر نبوده و او برخی اصطلاحات عرفانی را برخلاف [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌عربی]] و متناسب ذوق خود به کار برده است. همچنین سعد‌الدین مکاتباتی با مهمترین شارح آراء [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، [[صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق|صدرالدین قونوی]] داشته که متن یکی از این مکاتبات که پرسش‌های سعدالدین در باب مبداء و معاد و پاسخ‌های قونوی به او در کتابخانه مجلس در ضمن مجموعه 1405 باقی مانده است.
سعدالدین که نخست آموزش‌های خود را در خراسان و نزد مشایخ آنجا گذرانده بود، در میانه عمر خود به شام رفت و مدتی در جبل قاسیون از نواحی اطراف شهر دمشق اقامت داشته و در آنجا با [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌ عربی]] دیدار نمود و احتمالاً برخی افکار او را پسندیده باشد، هر چند برخی مباحث مطرح شده توسط [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌ عربی]] خاصه مسئله ولایت، از مسائل مورد بحث در تصوف خراسان و ماوراءالنهر بوده و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌ عربی]] خود نیز در این مسئله متاثر [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|حکیم ترمذی]] و مباحث مطرح شده توسط او بوده است. هر چند تأثیر سعدالدین از [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌ عربی]] به گونه‌ای فراگیر نبوده و او برخی اصطلاحات عرفانی را برخلاف [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌ عربی]] و متناسب ذوق خود به کار برده است. همچنین سعد‌الدین مکاتباتی با مهمترین شارح آراء [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، [[صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق|صدرالدین قونوی]] داشته که متن یکی از این مکاتبات که پرسش‌های سعدالدین در باب مبداء و معاد و پاسخ‌های قونوی به او در کتابخانه مجلس در ضمن مجموعه 1405 باقی مانده است.


ذهبی اشاره کرده که سعدالدین در شام خانقاهی داشت و با جمعی از مریدان خود زندگی می‌کرده است. سعدالدین به دلایلی که به درستی دانسته نیست بار دیگر به خراسان بازگشت. در آنجا مورد احترام ایلخانان قرار گرفت. مدتی در آمل اقامت گزید و در آنجا خانقاهی بنا کرد. احتمالاً بعدها با توجه به آنکه خانقاهی که سعدالدین در آمل بنا کرد، محل رفت و آمد فرزندش صدرالدین ابراهیم نیز بوده، نقش مهمی در گرایش یافتن عالم امامی [[آملی، سید حیدر|سید حیدر آملی]] به تصوف داشته باشد. سعدالدین سفرهای متعددی به شهرهای مشهور جهان اسلام داشته است که ظاهراً دلیل این سفرها بیشتر ناامنی اوضاع خراسان در پی حملات مغولان بوده است.  
ذهبی اشاره کرده که سعدالدین در شام خانقاهی داشت و با جمعی از مریدان خود زندگی می‌کرده است. سعدالدین به دلایلی که به درستی دانسته نیست بار دیگر به خراسان بازگشت. در آنجا مورد احترام ایلخانان قرار گرفت. مدتی در آمل اقامت گزید و در آنجا خانقاهی بنا کرد. احتمالاً بعدها با توجه به آنکه خانقاهی که سعدالدین در آمل بنا کرد، محل رفت و آمد فرزندش صدرالدین ابراهیم نیز بوده، نقش مهمی در گرایش یافتن عالم امامی [[آملی، سید حیدر|سید حیدر آملی]] به تصوف داشته باشد. سعدالدین سفرهای متعددی به شهرهای مشهور جهان اسلام داشته است که ظاهراً دلیل این سفرها بیشتر ناامنی اوضاع خراسان در پی حملات مغولان بوده است.  
خط ۵۴: خط ۵۴:
سعدالدین شاگردانی فراوانی تربیت کرده که از مشهورترین آنها، عزیزالدین نسفی را می‌توان نام برد که تأثیر تعالیم سعدالدین در نوشته‌های مختلف او چون ''الانسان الکامل'' و ''کشف الحقائق'' را به وضوح می‌توان دید، خاصه که نسفی بر خلاف سعدالدین عموم آثار خود را به فارسی و شیوه‌ای روان و ساده، برخلاف سبک پیچیده و مغلق سعدالدین که کمتر مورد توجه قرار گرفتن او ناشی از همین معضل بوده، بیان کرده است. نسفی در ''کشف الحقائق'' (صص 3- 4) در ضمن نقل رویایی به این مطالب تصریح کرده است. نورالدین جامی (ص 431) نیز اشاره کرده که در مصنفات سعدالدین سخنان مرموز و کلمات مشکل و ارقام و اشکال و دوایر که نظر عقل و فکر از کشف و حل آن عاجز است، بسیار است.
سعدالدین شاگردانی فراوانی تربیت کرده که از مشهورترین آنها، عزیزالدین نسفی را می‌توان نام برد که تأثیر تعالیم سعدالدین در نوشته‌های مختلف او چون ''الانسان الکامل'' و ''کشف الحقائق'' را به وضوح می‌توان دید، خاصه که نسفی بر خلاف سعدالدین عموم آثار خود را به فارسی و شیوه‌ای روان و ساده، برخلاف سبک پیچیده و مغلق سعدالدین که کمتر مورد توجه قرار گرفتن او ناشی از همین معضل بوده، بیان کرده است. نسفی در ''کشف الحقائق'' (صص 3- 4) در ضمن نقل رویایی به این مطالب تصریح کرده است. نورالدین جامی (ص 431) نیز اشاره کرده که در مصنفات سعدالدین سخنان مرموز و کلمات مشکل و ارقام و اشکال و دوایر که نظر عقل و فکر از کشف و حل آن عاجز است، بسیار است.


دیگر شاگرد سعدالدین، محمد بن احمد بن محمد جوینی است که اثری به فارسی و با نام ''مقاصد السالکین'' در شرح و بیان آراء سعدالدین نگاشته که متن آن را نجیب مایل هروی در کتاب ''این برگهای پیر'' (تهران، 1381ش) منتشر کرده که برای شناخت آراء سعدالدین اثری مهم است، خاصه آنکه در رسال‍ۀ جوینی نام و نشانی از تاثیر ابن‌عربی نیست و مطالب کتاب وی برگرفته از مجالس وعظ سعدالدین است که در خانقاه خود بر برپا می‌داشته است و حاوی برخی پرسش‌ها و پاسخ ردو بدل شده میان سعدالدین و مریدان اوست. جوینی در اشاره به علت نگارش کتاب خود متذکر شده است که:
دیگر شاگرد سعدالدین، محمد بن احمد بن محمد جوینی است که اثری به فارسی و با نام ''مقاصد السالکین'' در شرح و بیان آراء سعدالدین نگاشته که متن آن را نجیب مایل هروی در کتاب ''این برگهای پیر'' (تهران، 1381ش) منتشر کرده که برای شناخت آراء سعدالدین اثری مهم است، خاصه آنکه در رسال‍ۀ جوینی نام و نشانی از تاثیر ابن‌ عربی نیست و مطالب کتاب وی برگرفته از مجالس وعظ سعدالدین است که در خانقاه خود بر برپا می‌داشته است و حاوی برخی پرسش‌ها و پاسخ ردو بدل شده میان سعدالدین و مریدان اوست. جوینی در اشاره به علت نگارش کتاب خود متذکر شده است که:


بیچاره این چندین سخن را که از سلطان طریقت و برهان حقیقت شیخ سعدالملۀ والدین به من رسیده بود، درین رساله نوشتم تا هر آن مؤمنی را که رغبت این راه بود و به خدمت این طایفه تمسک کند، از فواید این راه نصیبه‌ای تمام یابد.
بیچاره این چندین سخن را که از سلطان طریقت و برهان حقیقت شیخ سعدالملۀ والدین به من رسیده بود، درین رساله نوشتم تا هر آن مؤمنی را که رغبت این راه بود و به خدمت این طایفه تمسک کند، از فواید این راه نصیبه‌ای تمام یابد.