درآمدی به نظام حکمت صدرایی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن‌س' به 'ابن‌ س'
جز (جایگزینی متن - 'ني ' به 'نی')
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌س' به 'ابن‌ س')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۵۴: خط ۵۴:
جلد سوم کتاب درباره علم النفس یا انسان‌شناسی حکمت متعالیه بوده و فصول شانزدهم تا آخر را به خود اختصاص داده است. ویژگی مهم علم النفس این است که در آن افزون بر قوانین فلسفی با تجربه درونی نیز سروکار داریم؛ تجربه‌ای که از خویش داریم؛ تجربه‌ای از سنخ حضور و شهود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34361/1/9 ر.ک: مقدمه، جلد3، ص9]</ref>.
جلد سوم کتاب درباره علم النفس یا انسان‌شناسی حکمت متعالیه بوده و فصول شانزدهم تا آخر را به خود اختصاص داده است. ویژگی مهم علم النفس این است که در آن افزون بر قوانین فلسفی با تجربه درونی نیز سروکار داریم؛ تجربه‌ای که از خویش داریم؛ تجربه‌ای از سنخ حضور و شهود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34361/1/9 ر.ک: مقدمه، جلد3، ص9]</ref>.


در این اثر هر مبحثی با رأی [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌سینا]] آغاز می‌شود و با رأی [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] انجام می‌پذیرد. با مراعات این روش، رابطه بین اندیشه‌های [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] و فیلسوفان پیشین و به‌بیان‌دیگر، سیر اندیشه فیلسوفان در مسئله‌ای خاص روشن می‌شود. افزون بر این، رابطه بین آرای [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] و در انسان‌شناسی با آرای او در بخش‌های دیگر حکمت متعالیه نیز معلوم می‌شود، اما رابطه بین آرای [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در خود انسان‌شناسی تا حدی در ابهام می‌ماند. روشن نمی‌شود که در این باب، کدام اندیشه صدرالمتألهین برخاسته از کدام اندیشه دیگر اوست و چه مسئله‌ای پایه است و چه مسئله‌ای غیرپایه و لازمه آن است. برای رفع این نقص، در پایان کتاب در ضمن فصل 25 و 26 بر اساس مباحثی که در کتاب آمده دورنمایی از انسان‌شناسی فلسفه اسلامی عرضه شده است. در فصل 25 به خلاصه اهم مباحث نفس در نظام سینوی و در فصل 26 به خلاصه آرای [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در مقایسه با آرای [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌سینا]] پرداخته شده است؛ به‌گونه‌ای که پس از درک مباحث تفصیلی نفس، تصویری مرتبط و جامع از آن در ذهن خواننده نقش بندد تا بتواند جایگاه انسان‌شناسی حکمت متعالیه و رابطه آن‌ها را با یکدیگر دریابد و در درک ارتباط آن‌ها سردرگم نشود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34361/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>.
در این اثر هر مبحثی با رأی [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌ سینا]] آغاز می‌شود و با رأی [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] انجام می‌پذیرد. با مراعات این روش، رابطه بین اندیشه‌های [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] و فیلسوفان پیشین و به‌بیان‌دیگر، سیر اندیشه فیلسوفان در مسئله‌ای خاص روشن می‌شود. افزون بر این، رابطه بین آرای [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] و در انسان‌شناسی با آرای او در بخش‌های دیگر حکمت متعالیه نیز معلوم می‌شود، اما رابطه بین آرای [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در خود انسان‌شناسی تا حدی در ابهام می‌ماند. روشن نمی‌شود که در این باب، کدام اندیشه صدرالمتألهین برخاسته از کدام اندیشه دیگر اوست و چه مسئله‌ای پایه است و چه مسئله‌ای غیرپایه و لازمه آن است. برای رفع این نقص، در پایان کتاب در ضمن فصل 25 و 26 بر اساس مباحثی که در کتاب آمده دورنمایی از انسان‌شناسی فلسفه اسلامی عرضه شده است. در فصل 25 به خلاصه اهم مباحث نفس در نظام سینوی و در فصل 26 به خلاصه آرای [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در مقایسه با آرای [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌ سینا]] پرداخته شده است؛ به‌گونه‌ای که پس از درک مباحث تفصیلی نفس، تصویری مرتبط و جامع از آن در ذهن خواننده نقش بندد تا بتواند جایگاه انسان‌شناسی حکمت متعالیه و رابطه آن‌ها را با یکدیگر دریابد و در درک ارتباط آن‌ها سردرگم نشود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34361/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>.


===ویژگی‌ها===
===ویژگی‌ها===
# اثری با‌ این‌ گستردگی‌ در خصوص تحلیل مسائل نفس کم‌سابقه‌ است‌. البته، مقالات پراکنده در ابعاد مختلف نفس به نگارش درآمده، اما تمرکز‌ بر‌ نظر [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]]، با نگاه مقایسه‌ای با‌ پیشینیان به‌ویژه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌سینا‌]] که‌ قهرمان پیشگام است، ویژه این‌ کتاب‌ است و از روش کلی [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] پیروی می‌کند که «مماشات با قوم در بدایات‌ و افتراق‌ در نهایات» را در آثار‌ مختلف‌ خود‌ به‌ویژه در‌ کتاب‌ شریف اسفار در معرفت‌ نفسی‌ گرفته است.
# اثری با‌ این‌ گستردگی‌ در خصوص تحلیل مسائل نفس کم‌سابقه‌ است‌. البته، مقالات پراکنده در ابعاد مختلف نفس به نگارش درآمده، اما تمرکز‌ بر‌ نظر [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]]، با نگاه مقایسه‌ای با‌ پیشینیان به‌ویژه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌ سینا‌]] که‌ قهرمان پیشگام است، ویژه این‌ کتاب‌ است و از روش کلی [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] پیروی می‌کند که «مماشات با قوم در بدایات‌ و افتراق‌ در نهایات» را در آثار‌ مختلف‌ خود‌ به‌ویژه در‌ کتاب‌ شریف اسفار در معرفت‌ نفسی‌ گرفته است.
# قلم متین و نکته‌سنج در این اثر، گره‌گشای بسیاری از مشکلات و پاسخگوی بسیاری‌ از‌ پرسش‌های فلسفی است که آن را‌ در‌ آثار دیگر‌ نمی‌توان‌ یافت‌؛ زیرا یا به‌طورکلی اثر مشابهی در این زمینه وجود ندارد یا با پاسخ‌های سطحی بر ابهام افزوده‌اند‌؛ اما‌ نگارنده با نگاه اجتهادی سعی کرده‌ است‌، پاسخ‌ متین‌ را‌ بر اساس اصول‌ حکمت‌ متعالیه استنباط کند و با تحلیل و توجیه درست در اختیار بگذارد.
# قلم متین و نکته‌سنج در این اثر، گره‌گشای بسیاری از مشکلات و پاسخگوی بسیاری‌ از‌ پرسش‌های فلسفی است که آن را‌ در‌ آثار دیگر‌ نمی‌توان‌ یافت‌؛ زیرا یا به‌طورکلی اثر مشابهی در این زمینه وجود ندارد یا با پاسخ‌های سطحی بر ابهام افزوده‌اند‌؛ اما‌ نگارنده با نگاه اجتهادی سعی کرده‌ است‌، پاسخ‌ متین‌ را‌ بر اساس اصول‌ حکمت‌ متعالیه استنباط کند و با تحلیل و توجیه درست در اختیار بگذارد.
# افزون‌ بر‌ این‌که نگارنده همه‌جا از وی با عنوان ستایش‌آمیز «[[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]]» یاد می‌کند، سعی دارد پیشاپیش با طرح نظریه پیشینیان، هم زمینه را برای طرح دیدگاه حکمت متعالیه فراهم‌ سازد، هم برجستگی و نوآوری [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] را در آن مسئله نمایان سازد.
# افزون‌ بر‌ این‌که نگارنده همه‌جا از وی با عنوان ستایش‌آمیز «[[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]]» یاد می‌کند، سعی دارد پیشاپیش با طرح نظریه پیشینیان، هم زمینه را برای طرح دیدگاه حکمت متعالیه فراهم‌ سازد، هم برجستگی و نوآوری [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] را در آن مسئله نمایان سازد.