مختصر در علم تشریح: تفاوت میان نسخه‌ها

[[بيضاوي، ابوالمجد]] (نویسنده)

[[ رضوي برقعي، حسين]] (محقق)

| زبان = فارسي 

| موضوع = کالبد شناسي انسان - متون قديمي تا قرن 14

| ناشر = موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه تهران - دانشگاه مک گيل  

 

'''مختصر در علم تشریح'''، اثر [[بيضاوي، ابوالمجد|ابوالمجد بیضاوی]]، درس‌نامه‌ای است در کالبدشناسی پزشکی کهن که با تصحیح و تحقیق سید [[رضوي برقعي، حسين|حسین رضوی برقعی]] و مقدمه [[محقق، مهدی|مهدی محقق]] به چاپ رسیده است.

از برخی قرائن می‌توان حدس زد که [[بيضاوي، ابوالمجد|بیضاوی]] به کتاب «تشریح بدن انسان»، تألیف منصور بن محمد بن احمد شیرازی - پزشک پارسی‌نگاشت سده هشتم هجری - دسترسی داشته که برخی جملات مقدمه، مؤید آن است<ref>ر.ک: همان</ref>.

مصحح در مقدمه، به مقایسه میان اثر حاضر با کتاب شیرازی پرداخته و به برخی از ویژگی‌های این دو کتاب، اشاره کرده است. از جمله آنکه وی معتقد است نثر شیرازی، زنده است و آیینه‌ای از اندیشه‌ها و آزمودگی‌های اوست که نشان می‌دهد نقادانه، متون پیشین را بازخوانی می‌کرده و راهی نو در ارائه متنی کالبدشناختانه به دست مردمان هم‌روزگار و پس از آن، داده است. علاوه بر این، کتاب شیرازی، آمیزه‌ای از نظم و نثر است که به تازگی و تنوع متن می‌افزاید که گاه حدیثی قدسی یا نبوی چاشنی آن شده است؛ درحالی‌که کتاب [[بيضاوي، ابوالمجد|بیضاوی]]، آشکارا از این ویژگی‌ها تهی است. وی «تشریح بدن انسان» را در هم‌سنجی با اثر حاضر، کتابی کاربردی‌ - بالینی توصیف کرده و معتقد است شیرازی بیشتر می‌داند که دانشجویان و پزشکان، به چه چیزی بیشتر نیاز دارند و واژه‌ها در دستان او، ابزار فضل‌فروشی نیست؛ زیرا وی با کمترین واژگان، روشن‌ترین تصویر معنایی را در ذهن مخاطبانش، نقش می‌کند. اما از نظر حجم واژگانی، تألیف [[بيضاوي، ابوالمجد|بیضاوی]] بر شیرازی، برتری دارد که می‌توان نسبت حدود دو برابر را برای آن در نظر گرفت<ref>ر.ک: همان، ص35-37</ref>.

# [[بيضاوي، ابوالمجد|بیضاوی]] نزدیک به هشتاد درصد کتاب خود را به تشریح اندام‌های مفرده (کتاب اول در شش باب و پانزده فصل) و بیست درصد را به اندام‌های مرکبه (کتاب دوم در هفده باب) اختصاص داده است.

# در بخش اعصاب، [[بيضاوي، ابوالمجد|بیضاوی]] مفصلا زوج یکم مغزی را شناسانیده و کارکرد آن را یادآور گردیده، اما زوج‌های دیگر، به‌اختصار فروگذاشته شده است.