پرش به محتوا

خلاصة الأشعار و زبدة الأفکار (بخش ری و استرآباد و نواحی آن بلاد): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''خلاصة الأشعار وزبدة الأفکار (بخش ری و استرآباد و نواحی آن بلاد)''' اثر [[تقی‌الدین كاشی، محمد بن علی|میر تقی‌الدین کاشانی]] (زنده تا 1016ق)، بزرگ‌ترین پروژه تذکره‌نویسی شاعران فارسی‌گو تا سده دهم قمری سات که با مقدمه و تصحیح [[موسوی، مرتضی|مرتضی موسوی]] و [[مساح، رضوان|رضوان مساح]] منتشر شده است.
'''خلاصة الأشعار وزبدة الأفکار (بخش ری و استرآباد و نواحی آن بلاد)''' اثر [[تقی‌الدین كاشی، محمد بن علی|میر تقی‌الدین کاشانی]] (زنده تا 1016ق)، بزرگ‌ترین پروژه تذکره‌نویسی شاعران فارسی‌گو تا سده دهم قمری است که با مقدمه و تصحیح [[موسوی، مرتضی|مرتضی موسوی]] و [[مساح، رضوان|رضوان مساح]] منتشر شده است.


این اثر از جمله منابع دست‌اول سده‌های 10- 11ق و در زمره پرحجم‌ترین تذکره‌های عمومی زبان فارسی است که کار نگارش آن، بیش از چهل سال به درازا کشیده است. این تلاش دنباله‌دار، نام «خلاصة الأشعار» را در عراق و خراسان و دیگر جای‌ها، چنان بر زبان‌ها انداخت که تقی‌الدین در روزگار خود، به «میر تذکره» شهره گشت. از آنجا که تدوین این تذکره درازآهنگ و دامنه‌دار بوده، به‌صورت مجموعه و یکجا گرد نیامده و بخش‌های مختلفش اینجا و آنجا به دست آمده است. بخش خاتمه این مجموعه، در شرح‌حال و سروده‌های شارعران معاصر مؤلف (شامل یک مقدمه و دوازده اصل- مطابق بروج آسمانی- است که هر اصل، مخصوص ناحیه‌ای می‌باشد)<ref>ر.ک: مقدمه مصححان، صفحه چهارده- پانزده</ref>.
این اثر از جمله منابع دست‌اول سده‌های 10- 11ق و در زمره پرحجم‌ترین تذکره‌های عمومی زبان فارسی است که کار نگارش آن، بیش از چهل سال به درازا کشیده است. این تلاش دنباله‌دار، نام «خلاصة الأشعار» را در عراق و خراسان و دیگر جای‌ها، چنان بر زبان‌ها انداخت که تقی‌الدین در روزگار خود، به «میر تذکره» شهره گشت. از آنجا که تدوین این تذکره درازآهنگ و دامنه‌دار بوده، به‌صورت مجموعه و یک‌جا گرد نیامده و بخش‌های مختلفش اینجا و آنجا به دست آمده است. بخش خاتمه این مجموعه، در شرح‌حال و سروده‌های شارعران معاصر مؤلف (شامل یک مقدمه و دوازده اصل- مطابق بروج آسمانی- است که هر اصل، مخصوص ناحیه‌ای می‌باشد)<ref>ر.ک: مقدمه مصححان، صفحه چهارده- پانزده</ref>.


کتاب حاضر، به اصل یازدهم اختصاص یافته است. این اصل، در دو فصل تنظیم گشته که فصل نخست، مخصوص شاعران ری (15 شاعر) است و فصل دوم، به سرایندگان استرآباد (16) تعلق دارد. برخی از ویژگی‌های این اصل، به شرح ذیل می‌باشد:
کتاب حاضر، به اصل یازدهم اختصاص یافته است. این اصل، در دو فصل تنظیم گشته که فصل نخست، مخصوص شاعران ری (15 شاعر) است و فصل دوم، به سرایندگان استرآباد (16) تعلق دارد. برخی از ویژگی‌های این اصل، به شرح ذیل می‌باشد:
خط ۳۶: خط ۳۶:
#:الف) وابستگان به دربار سلطنت و عوامل حکومت، همگون قاسم‌بیگ حالتی از امیرزادگان ترک؛ قاضی محمد، قاضی عطاءالله و مولانا علی نیازی، از حاضران در مجالس شاه تهماسب؛ خواجه محمدشریف هجری و میر محمدیوسف صدر، از وزرای صفویه و...
#:الف) وابستگان به دربار سلطنت و عوامل حکومت، همگون قاسم‌بیگ حالتی از امیرزادگان ترک؛ قاضی محمد، قاضی عطاءالله و مولانا علی نیازی، از حاضران در مجالس شاه تهماسب؛ خواجه محمدشریف هجری و میر محمدیوسف صدر، از وزرای صفویه و...
#:ب) صاحبان مشاغل غیردرباری و مردمی، مثل قاضی عبدالله که زراعت می‌کرده؛ مولانا فهمی و مولانا ناطفی که بارزگانی پیشه گرفته بودند و...
#:ب) صاحبان مشاغل غیردرباری و مردمی، مثل قاضی عبدالله که زراعت می‌کرده؛ مولانا فهمی و مولانا ناطفی که بارزگانی پیشه گرفته بودند و...
# اشاره به سبک و تتبعات ادبی و نقد و نظر یا جانب‌داری از شعر برخی سرایندگان: تقی‌الدین، جز کاربرد واژگان و اصطلاحات عمومی با رنگ‌وبوی نقد ادبی در معرفی قریحه سخنوران، در لابه‌الی نوشته‌های خویش، گریزی هم به اسلوب ویژه شاعری بعضی از آن‌ها می‌زند و گاه سخت کوتاه به داوری سروده‌هایش می‌نشیند<ref>همان، صفحه هجده و نوزده</ref>.
# اشاره به سبک و تتبعات ادبی و نقد و نظر یا جانب‌داری از شعر برخی سرایندگان: تقی‌الدین، جز کاربرد واژگان و اصطلاحات عمومی با رنگ‌وبوی نقد ادبی در معرفی قریحه سخنوران، در لابه‌لای نوشته‌های خویش، گریزی هم به اسلوب ویژه شاعری بعضی از آن‌ها می‌زند و گاه سخت کوتاه به داوری سروده‌هایش می‌نشیند<ref>همان، صفحه هجده و نوزده</ref>.


==پانویس ==
==پانویس ==
خط ۵۶: خط ۵۶:
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
[[رده:مقالات شهریور 01 مکرمی]]
[[رده:مقالات شهریور 01 مکرمی]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]  
[[رده:مقالات رد شده1]]  
[[رده:مقالات بازبینی شده2 مهرماه 1401]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 مهرماه 1401]]
۶۷۶

ویرایش