۶۷۶
ویرایش
شرح شطرنج العارفين: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''شرح شطرنج العارفين''' شرحی از محمد بن احمد حسنی تلمسانی (1298-1381ق)، صوفی، فقیه و متکلم الجزایری؛ بر کتاب شطرنج العارفین منسوب به شیخ اکبر محی‌الدین بن عربی (560- 638ق)، است. که در موضوع عرفان نظری و با هدف راهنمایی به‌سوی خداوند و هدایت به راه راست با نیت درست به آنچه خدا را خشنود می‌کند و مجاهده با نفس اماره و شناخت دسیسه‌های آن و فتنه‌ها و | '''شرح شطرنج العارفين''' شرحی از محمد بن احمد حسنی تلمسانی (1298-1381ق)، صوفی، فقیه و متکلم الجزایری؛ بر کتاب شطرنج العارفین منسوب به شیخ اکبر محی‌الدین بن عربی (560- 638ق)، است. که در موضوع عرفان نظری و با هدف راهنمایی به‌سوی خداوند و هدایت به راه راست با نیت درست به آنچه خدا را خشنود می‌کند و مجاهده با نفس اماره و شناخت دسیسه‌های آن و فتنه‌ها و گرفتاریهای راه نگاشته شده است تا آدمی را به آنچه خدا می‌خواهد هدایت نماید. | ||
از | از ویژگیهای این کتاب آن است که در آن نویسنده با استفاده از نمادسازی و مضامین متنوع، مفاهیم بلند عرفانی را به زبان ساده برای خوانندگان قابل‌فهم کرده‌اند. | ||
در واقع همان‌گونه که در شطرنج حقیقی انسان قادر است با انتخاب مهره‌های درست و انتخاب حرکتی صحیح از مات شدن ایمن بماند، در اینجا هم بنده باید | در واقع همان‌گونه که در شطرنج حقیقی انسان قادر است با انتخاب مهره‌های درست و انتخاب حرکتی صحیح از مات شدن ایمن بماند، در اینجا هم بنده باید سعی کند تا راه ارتقا و پیشرفت را به‌پیماید و عوامل ترقی و پیشرفت را بشناسد و به درجاتی بالاتر گام بردارد و در این راه با شناخت عوامل سقوط از سقوط دوری گزید. | ||
مراحل رشد و ترقی در این شطرنج به وسیله یک تیر (پیکان) نمایش داده شده و مقاماتی که صعود کننده از آنها می‌گذرد درجات نام دارد و در طرف مقابل | مراحل رشد و ترقی در این شطرنج به وسیله یک تیر(پیکان) نمایش داده شده و مقاماتی که صعود کننده از آنها می‌گذرد درجات نام دارد و در طرف مقابل قلابها به سقوط و علل آن اشاره دارد و به مقاماتی که در سقوط خود از آنجا می‌گذرد درکات(منازل جهنم) گویند.<ref> ر.ک: مقدمه، ص4</ref> | ||
در این شطرنج ردیف اول از یک تا ده را طبقه سفلی می‌گویند که همه از آن می‌گذرند. در این مرتبه فرد هنوز قادر به تمییز خوبی از بدی نیست و بلوغ و رشد کامل نرسیده و در این سن شرعاً مکلف نیست. | در این شطرنج ردیف اول از یک تا ده را طبقه سفلی می‌گویند که همه از آن می‌گذرند. در این مرتبه فرد هنوز قادر به تمییز خوبی از بدی نیست و بلوغ و رشد کامل نرسیده و در این سن شرعاً مکلف نیست. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
نویسنده سپس به عواملی اشاره می‌کند که سبب می‌شود انسان به طبقه پایین‌تر سقوط نماید یا سبب رشد و صعود او به مراحل عالی‌تر شود.<ref> ر.ک: همان، ص4-5</ref> | نویسنده سپس به عواملی اشاره می‌کند که سبب می‌شود انسان به طبقه پایین‌تر سقوط نماید یا سبب رشد و صعود او به مراحل عالی‌تر شود.<ref> ر.ک: همان، ص4-5</ref> | ||
همچنان که شطرنج عارفین آغازی دارد که مشتمل بر عدم، سیر و سائر(مسافر راه)، | همچنان که شطرنج عارفین آغازی دارد که مشتمل بر عدم، سیر و سائر(مسافر راه)، منزل‌ها و مقامات و درجات، درکات و فاعل متصرف (خداوند یکتا و توانا<ref>ر.ک: متن کتاب، ص20</ref>) و مفعول متصرف فیه (به تعبیر نویسنده عبدالایجاد<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>) است. این شطرنج تمثیلی برای ما است از وضعیت این بنده فانی که حادث است، با خالق و مولایی که قدیم و باقی است و تمثیل کرده برای ما سیر این عبد را از آغازش و میانه راه و تا پایان راه، موجودی که ممکن‌الوجود است و در معرض آفات و خطرات قرار دارد و با میل و اختیار خود راه را انتخاب می‌کند <ref> ر.ک: همان، ص5-6</ref> و در مسیر تعالی و یا انحطاط گام برمی‌دارد. | ||
تلمسانی سپس به اقسام عبد پرداخته و پس از تقسیم آنها بر چهار قسم، در این میان تنها عبد عبودیت (بنده بندگی) را بنده واقعی خداوند می‌داند که اوامر و نواهی خداوند را اطاعت می‌کند و تقوای الهی را در ظاهر و باطن عمل نموده و راضی به فعل و حکمت خداوند است و به عهد و پیمان وفادار و حافظ حدود الهی است و به آنچه دارد راضی است و بر آنچه از دست می‌دهد، شکیبا است و او برنده درجات سعادت ابدی است. <ref> ر.ک: متن کتاب، ص 6</ref> | تلمسانی سپس به اقسام عبد پرداخته و پس از تقسیم آنها بر چهار قسم، در این میان تنها عبد عبودیت (بنده بندگی) را بنده واقعی خداوند می‌داند که اوامر و نواهی خداوند را اطاعت می‌کند و تقوای الهی را در ظاهر و باطن عمل نموده و راضی به فعل و حکمت خداوند است و به عهد و پیمان وفادار و حافظ حدود الهی است و به آنچه دارد راضی است و بر آنچه از دست می‌دهد، شکیبا است و او برنده درجات سعادت ابدی است. <ref> ر.ک: متن کتاب، ص 6</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
نویسنده با اشاره به این که خداوند تنها موجودی است که وجود برای او لازم و واجب است، وجود را برای شریک‌الباری محال می‌داند، و برای ممکن، وجود و عدم یکسان است. مانند سایر موجودات <ref> ر.ک: همان، ص7</ref> این مسئله را بیان داشته که تنها خداوند واجب الوجود بالذات است. او تنها موجودی است که بدون نیاز به دیگری وجود دارد.<ref> ر.ک: همان، ص9</ref> | نویسنده با اشاره به این که خداوند تنها موجودی است که وجود برای او لازم و واجب است، وجود را برای شریک‌الباری محال می‌داند، و برای ممکن، وجود و عدم یکسان است. مانند سایر موجودات <ref> ر.ک: همان، ص7</ref> این مسئله را بیان داشته که تنها خداوند واجب الوجود بالذات است. او تنها موجودی است که بدون نیاز به دیگری وجود دارد.<ref> ر.ک: همان، ص9</ref> | ||
عبد در این مسیر به سمت منازل و مقامات در حرکت است. سه | عبد در این مسیر به سمت منازل و مقامات در حرکت است. سه تا از زیباترین مقاماتی که در حرکت به‌سوی کمال ایشان نام برده، ملک و ملکوت و جبروت است که در مقابل سه رکن دین یعنی اسلام و ایمان و احسان قرار دارد. مسافر راه با حرکت صعودی از ملک به سوی ملکوت و سپس به سوی جبروت در حرکت است.<ref>ر.ک: همان، ص13</ref> | ||
بیان مراتب وجود<ref> ر.ک: همان، ص11</ref> و عوالم مختلف آن<ref> ر.ک: همان، ص12</ref>، مراتب نازله<ref> ر.ک: همان، ص22</ref> و نیز کمالی وجود <ref> ر.ک: همان، ص43</ref> و عواملی که سبب این تنزلات و کمالات آدمی می‌گردد، از مهمترین | بیان مراتب وجود<ref> ر.ک: همان، ص11</ref> و عوالم مختلف آن<ref> ر.ک: همان، ص12</ref>، مراتب نازله<ref> ر.ک: همان، ص22</ref> و نیز کمالی وجود <ref> ر.ک: همان، ص43</ref> و عواملی که سبب این تنزلات و کمالات آدمی می‌گردد، از مهمترین بخشهای این کتاب است. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات خرداد 01 باقی زاده]] | [[رده:مقالات خرداد 01 باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده1]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | [[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | ||
[[رده:مقالات کامل مهرماه باقی زاده]] | [[رده:مقالات کامل مهرماه باقی زاده]] | ||