أخبار الأذکياء: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اخبار الاذکیاء''' تألیف ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن جوزی (598-508ق)، مشتمل بر مجموعه ارزشمندی از سخنان حکیمانه و جالب اقشار مختلف مردم از انبیا و علما و دانشمندان گرفته تا مردم عادی است که در ابواب مختلف دسته‌بندی شده است. تحقیق کتاب توسط دانی بن منیر آل زهوی انجام شده است.  

کتاب مشتمل بر مقدمه نویسنده و 33 باب است. محقق اثر عبارات کتاب را در 682 شماره دسته‌بندی کرده است.  

نویسنده در مقدمه کتاب چنین می‌نویسد: «اما بعد، والاترین موهبات، موهبت عقل است؛ چراکه وسیله تحصیل معرفت الهی است و به‌وسیله آن مصالح تنظیم، عواقب لحاظ، غوامض فهم و فضائل جمع می‌شود. و چون عقلاء در موهبت عقل متفاوت و در تحصیل تجارب و علم مختلف هستند، دوست داشتم که کتابی در اخبار اذکیاء که فراست ایشان قوی و ذکاوت آنها به جهت قوه جوهری عقولشان روشن است، گردآورم. در این کار سه هدف داشتم: اول شناخت توان اذکیاء با ذکر احوالاتشان؛ دوم پیوند عقول شنوندگان -اگر استعدادی برای نیل به آن مرتبه داشته باشند- چراکه دیدن عقلاء و همنشینی با ایشان برای خردمندان مفید است، پس شنیدن اخبار آنها نیز همانند دیدن ایشان است و سوم ادب شدن خود بزرگ‌بین، هنگامیه اخبار کسی که پیروی از او برایش سخت است را می‌شنود.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص5</ref>

ابن جوزی در ابواب اولیه کتاب از فضیلت و ماهیت عقل و معنای ذهن و ذکاوت سخن گفته است. از دیدگاه او نشانه‌های ذکاوت بر دو قسم است: حکما از جهت صورت، اخلاق معتدل و بنیه متناسب و از جهت معنا و افعال سکوت و سکون و مانند آن را دلیل بر ذکاوت می‌دانند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17</ref>‏  

او از گفته‌های هوشمندانه انبیاء و امت‌های گذشته نقل کرده و عباراتی را ذکر کرده که حکایت از ذکاوت پیامبر اسلام(ص) و خلفا و همچنین سلاطین و امراء و قضات و فقها و عباد و زهاد دارد. همچنین در بابی از کتاب ضرب المثل‌های عربی و حکمت‌هایی که از زبان حیوانات نقل شده گردآمده است.<ref>ر.ک: همان، ص218</ref>‏ و در باب دیگر حکایت‌هایی که از زیرکی کودکان اشاره دارد مطرح شده است.<ref>ر.ک: همان، ص183</ref>‏

اذکیاء همیشه در بین دانشمندان و نخبگان نبوده‌اند بلکه گاه سخنان عوام و مردم عادی حکایت از زیرکی ایشان دارد؛ به عنوان مثال در شماره 394 چنین آمده است: ادیبی به دوستش گفت: به خداوند سوگند که تو بوستان دنیا هستی، و دوستش به او گفت: تو نیز نهری هستی که آن بستان از آن سیراب می‌شود.<ref>ر.ک: همان، ص136</ref>‏

[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]