پرش به محتوا

كلیات مفاتیح الجنان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'شيخ عباس قمى' به 'شيخ عباس قمى'
جز (Yqorbani@noornet.net صفحهٔ کلیات مفاتیح الجنان را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به كلیات مفاتیح الجنان منتقل کرد)
جز (جایگزینی متن - 'شيخ عباس قمى' به 'شيخ عباس قمى')
خط ۴۷: خط ۴۷:




مرحوم شيخ عباس قمى، آن چنان كه از مقدمه‌ى كوتاه مفاتيح الجنان برمى‌آيد، كتابى به نام «مفتاح الجنان» (كه در ادعيه و زيارات تأليف شده بود) را ملاحظه كرده بود و به جهت تكميل آن، دست به نگارش مفاتيح زد:«.... بعضى از اخوان مؤمنين از اين داعى درخواست نمودند كه كتاب مفتاح الجنان را كه متداول شده بين مردم، مطالعه نمايم و آنچه از ادعيه‌ى آن كتاب سند دارد ذكر نمايم و آنچه را كه سندش به نظرم نرسيده، ذكر ننمايم و اضافه كنم بر آن بعض ادعيه و زيارات معتبره كه در آن كتاب ذكر نشده، پس احقر خواهش ايشان را اجابت نموده و اين كتاب را به همان ترتيب جمع آورده و ناميدم آن را به مفاتيح الجنان و... »مرحوم شيخ آقا بزرگ تهرانى درباره‌ى كتاب مفتاح الجنان توضيح مختصرى را ارائه مى‌دهد:« كتاب «مفتاح الجنان» كه در ادعيه و اعمال روزها و ماه‌ها و زيارات و برخى اذكار و اوراد است مكرر به طبع رسيده است. از گردآورنده‌ى آن اطلاعى در دست نيست، اما برخى از ادعيه‌اى كه سند درستى ندارند بلكه قطعا بدون سند مى‌باشند در آن ديده مى‌شود، كه محدث نورى (صاحب مستدرك الوسائل) در كتاب اللؤلؤ و المرجان، متعرض آن شده است. از اين كتاب نسخه‌هاى زيادى با زيادت و نقصان (از جانب ناشر) وجود دارد.طبق نقل سيد يحيى امام جمعه‌ى مشهد مقدس، مؤلف آن شيخ اسد الله تهرانى حائرى (متوفى به سال 1333 در مشهد رضوى) است، وى از شاگردان «شيخ مرتضى انصارى» بود و عمرى طولانى (120 سال) داشته است. در كتاب [فوائد] رضويه آمده است كه بروجردى و اهل منبر بوده، به صدق مشهور مى‌باشد». (الذريعة، ج 21، ص 324).در كتاب «فوائد رضويه» در ذيل نام «أسد الله بن عبد الله البروجردي»، اشاره‌اى به «مفتاح الجنان» نشده است. ترتيب مطالب‌اگر از كتاب‌هاى تخصصى و موضوعى ادعيه مثل صحيفه‌ى سجاديه، صرف نظر كنيم، اغلب كتاب‌هاى ادعيه به ترتيب ماه‌هاى سال و ايام روز تنظيم شده است.
مرحوم [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]]، آن چنان كه از مقدمه‌ى كوتاه مفاتيح الجنان برمى‌آيد، كتابى به نام «مفتاح الجنان» (كه در ادعيه و زيارات تأليف شده بود) را ملاحظه كرده بود و به جهت تكميل آن، دست به نگارش مفاتيح زد:«.... بعضى از اخوان مؤمنين از اين داعى درخواست نمودند كه كتاب مفتاح الجنان را كه متداول شده بين مردم، مطالعه نمايم و آنچه از ادعيه‌ى آن كتاب سند دارد ذكر نمايم و آنچه را كه سندش به نظرم نرسيده، ذكر ننمايم و اضافه كنم بر آن بعض ادعيه و زيارات معتبره كه در آن كتاب ذكر نشده، پس احقر خواهش ايشان را اجابت نموده و اين كتاب را به همان ترتيب جمع آورده و ناميدم آن را به مفاتيح الجنان و... »مرحوم شيخ آقا بزرگ تهرانى درباره‌ى كتاب مفتاح الجنان توضيح مختصرى را ارائه مى‌دهد:« كتاب «مفتاح الجنان» كه در ادعيه و اعمال روزها و ماه‌ها و زيارات و برخى اذكار و اوراد است مكرر به طبع رسيده است. از گردآورنده‌ى آن اطلاعى در دست نيست، اما برخى از ادعيه‌اى كه سند درستى ندارند بلكه قطعا بدون سند مى‌باشند در آن ديده مى‌شود، كه محدث نورى (صاحب مستدرك الوسائل) در كتاب اللؤلؤ و المرجان، متعرض آن شده است. از اين كتاب نسخه‌هاى زيادى با زيادت و نقصان (از جانب ناشر) وجود دارد.طبق نقل سيد يحيى امام جمعه‌ى مشهد مقدس، مؤلف آن شيخ اسد الله تهرانى حائرى (متوفى به سال 1333 در مشهد رضوى) است، وى از شاگردان «شيخ مرتضى انصارى» بود و عمرى طولانى (120 سال) داشته است. در كتاب [فوائد] رضويه آمده است كه بروجردى و اهل منبر بوده، به صدق مشهور مى‌باشد». (الذريعة، ج 21، ص 324).در كتاب «فوائد رضويه» در ذيل نام «أسد الله بن عبد الله البروجردي»، اشاره‌اى به «مفتاح الجنان» نشده است. ترتيب مطالب‌اگر از كتاب‌هاى تخصصى و موضوعى ادعيه مثل صحيفه‌ى سجاديه، صرف نظر كنيم، اغلب كتاب‌هاى ادعيه به ترتيب ماه‌هاى سال و ايام روز تنظيم شده است.


==مطالب كتاب==
==مطالب كتاب==
خط ۵۷: خط ۵۷:




مؤلف پس از اتمام كتاب، در چاپ‌هاى بعدى آن برخى ادعيه را بدون آن كه در ترتيب و اصل كتاب تغييرى بدهد افزوده است، اين اضافات به نام «ملحقات مفاتيح الجنان»، پس از خاتمه‌ى كتاب آورده شده است. مؤلف بيان جالبى در اين زمينه دارد كه خواندنى است:«... بعد از آنكه بعون الله تعالى كتاب مفاتيح الجنان را تأليف نمودم و در اقطار منتشر گشت، بخاطرم رسيد كه در طبع دويم آن بر آن زياد كنم دعاى وداعى براى ماه رمضان و خطبه‌ى روز عيد فطر و زيارت جامعه‌ى ائمة المؤمنين و دعاى «اللهم إنى زرت هذا الإمام» كه در عقب زيارات خوانده مى‌شود و زيارت وداعى كه هر يك از ائمه عليهم‌السلام را با آن وداع كنند و رقعه‌اى كه براى حاجت مى‌نويسند و دعايى كه در غيبت امام عصر عجل الله فرجه بايد خوانده شود و آداب زيارت به نيابت بواسطه‌ى كثرت حاجت به اينها.لكن ديدم هرگاه اين كار را كنم، فتح بابى شود براى تصرف در كتاب مفاتيح و بسا شود بعضى از فضولان بعد از اين در آن كتاب بعضى از ادعيه‌ى ديگر بيفزايند يا از آن كم كنند و به اسم «مفاتيح الجنان» در ميان مردم رواج دهند چنانكه در «مفتاح الجنان» مشاهده مى‌شود، لاجرم كتاب را به همان حال خود گذاشتم و اين هشت مطلب را بعد از تمام شدن مفاتيح ملحق نمودم و...»اين همه دقت در نقل ادعيه و اذكار، اوج تعبد مؤلف را مى‌رساند. اما پس از ايشان، آنچه مؤلف محترم از آن براى مفاتيح بيم داشت، بر سر كتاب آمد و شد آنچه كه نمى‌بايست بشود! ملحقات فراوان، حواشى متعدد و... بر حجم اصلى كتاب افزوده شد. اما خوشبختانه، روش مرحوم شيخ عباس قمى، چنان طراحى شده بود كه به راحتى اين اضافات را مى‌توان حذف كرد، هرچند كه اغلب ناشران در صدد چاپ كتاب اصلى نمى‌باشند و اين اضافات مكرر به طبع مى‌رسد.البته ناگفته نماند كه مرحوم شيخ عباس قمى، جز كتاب مفاتيح الجنان، آثار ديگرى در اين زمينه دارد كه به اتقان و حتى شهرت مفاتيح نمى‌رسد مثل «فيض العلام في عمل الشهور و وقايع الأيام» كه در تبويب، اندكى با مفاتيح تفاوت دارد.
مؤلف پس از اتمام كتاب، در چاپ‌هاى بعدى آن برخى ادعيه را بدون آن كه در ترتيب و اصل كتاب تغييرى بدهد افزوده است، اين اضافات به نام «ملحقات مفاتيح الجنان»، پس از خاتمه‌ى كتاب آورده شده است. مؤلف بيان جالبى در اين زمينه دارد كه خواندنى است:«... بعد از آنكه بعون الله تعالى كتاب مفاتيح الجنان را تأليف نمودم و در اقطار منتشر گشت، بخاطرم رسيد كه در طبع دويم آن بر آن زياد كنم دعاى وداعى براى ماه رمضان و خطبه‌ى روز عيد فطر و زيارت جامعه‌ى ائمة المؤمنين و دعاى «اللهم إنى زرت هذا الإمام» كه در عقب زيارات خوانده مى‌شود و زيارت وداعى كه هر يك از ائمه عليهم‌السلام را با آن وداع كنند و رقعه‌اى كه براى حاجت مى‌نويسند و دعايى كه در غيبت امام عصر عجل الله فرجه بايد خوانده شود و آداب زيارت به نيابت بواسطه‌ى كثرت حاجت به اينها.لكن ديدم هرگاه اين كار را كنم، فتح بابى شود براى تصرف در كتاب مفاتيح و بسا شود بعضى از فضولان بعد از اين در آن كتاب بعضى از ادعيه‌ى ديگر بيفزايند يا از آن كم كنند و به اسم «مفاتيح الجنان» در ميان مردم رواج دهند چنانكه در «مفتاح الجنان» مشاهده مى‌شود، لاجرم كتاب را به همان حال خود گذاشتم و اين هشت مطلب را بعد از تمام شدن مفاتيح ملحق نمودم و...»اين همه دقت در نقل ادعيه و اذكار، اوج تعبد مؤلف را مى‌رساند. اما پس از ايشان، آنچه مؤلف محترم از آن براى مفاتيح بيم داشت، بر سر كتاب آمد و شد آنچه كه نمى‌بايست بشود! ملحقات فراوان، حواشى متعدد و... بر حجم اصلى كتاب افزوده شد. اما خوشبختانه، روش مرحوم [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]]، چنان طراحى شده بود كه به راحتى اين اضافات را مى‌توان حذف كرد، هرچند كه اغلب ناشران در صدد چاپ كتاب اصلى نمى‌باشند و اين اضافات مكرر به طبع مى‌رسد.البته ناگفته نماند كه مرحوم [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]]، جز كتاب مفاتيح الجنان، آثار ديگرى در اين زمينه دارد كه به اتقان و حتى شهرت مفاتيح نمى‌رسد مثل «فيض العلام في عمل الشهور و وقايع الأيام» كه در تبويب، اندكى با مفاتيح تفاوت دارد.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش