منتهي المدارک في شرح تائية ابن الفارض: تفاوت میان نسخه‌ها

به علت اهمیت قصدیه تائیه ابن فارض، شرحهای مختلفی به فارسی و عربی بر آن نوشته شده است.؛ سراج هندی، شمس بساطی، جلال قزوینی، حسن بورینی، عبدالغنی نابلسی، قاشانی، فرغانی، و قیصری از جمله این شارحان هستند.<ref>ر.ک: قیصری، محمد بن داود، شرح تائیه ابن فارض، مقدمه کتاب، ص3</ref> شرح نظم الدر صائن الدین ابن ترکه و مشارق الدراری سعید الدین فرغانی از جمله شروح فارسی آن هستند و شرح حاضر از جمله شروح عربی آن است که با تحقیق دکتر عاصم ابراهیم کیالی به چاپ رسیده است.

این کتاب یکی از نفیسترین کتابها در معرفت حقایق وجودی ذات خداوند، عالم مثال، ارواح و انشای انسان، است و با نام کامل «منتهی المدارک و مشتهی لب کامل و سالک فی شرح تائیة ابن الفارض» معروف است. نویسنده آن سعدالدین فرغانی معروف به سعید، از بزرگان صوفیه قرن هفتم هجری و تابع مکتب ابن عربی در وحدت وجود است. این کتاب، مقدمه‌ای است به مثابه یک دیباچه در شرح تائیه کبرای سلطان العاشقین عمر بن فارض که در چهار فصل مرتب شده است؛ فصل اول در رتبه ذات، فصل دوم در مرتبه ارواح، فصل سوم در عالم مثال و فصل چهارم در نشأة انسان.<ref>ر.ک: تقدیمیه کتاب، ج1، ص4</ref> در مقدمه نویسنده در صفحه 16 جلد اول کتاب درباره این چهار فصل توضیح مختصری آمده است. نویسنده پس از این موارد به شرح ابیات تائیه می‌پردازد و در جلد دوم نیز به شرح ادامه این ابیات ادامه می‌دهد.