پرش به محتوا

خوزستان و کهگیلویه و ممسنی جغرافیای تاریخی و آثار باستانی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'باستانیاين' به 'باستانی اين'
جز (جایگزینی متن - 'باستانیزمينیو' به 'باستانی زمينی و')
جز (جایگزینی متن - 'باستانیاين' به 'باستانی اين')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳۵: خط ۳۵:
نویسنده پيش از اين در كتابی به نام ديار شهرياران به شناسايي جند منطقه اصلی خوزستان (شوشتر، دزفول، شوش، هفتتپه، چغازنبيل) پرداخته بود، با اين حال تعدد مناطق تاریخی خوزستان، وي را بر آن داشت تا در جهت تكميل اثر ياد شده، ديگر نقاط خوزستان را نيز مورد تحقيق و پژوهش قرار دهد. حاصل اين تلاش، اثر حاضر مى‌باشد كه با وجود اين كه نام "خوزستان، كهگيلويه و ممسني" بر آن گذاشته شده، اما در حقيقت جلد دوم كتاب ديار شهرياران محسوب مى‌گردد. نویسنده در ارتباط با عنوان كتاب مى‌نويسد: "اما چنانكه ملحوظ است، نام كتاب در سرصفحه‌ها" جلد دوم ديار شهرياران" چاپ شده و در مؤخره كتاب نوشته‌ام كه كتاب با نام "خوزستان و ارجان" منتشر خواهد شد؛ اما وقتي كتاب به مرحله صحافي و تجليد رسيد نام "خوزستان، كهگيلويه و ممسني" را برای آن انتخاب نمودم. شايد احتواء اين نام و كليت آن بر مطالب اين مناطق مرا به اين انتخاب راغب ساخته است".
نویسنده پيش از اين در كتابی به نام ديار شهرياران به شناسايي جند منطقه اصلی خوزستان (شوشتر، دزفول، شوش، هفتتپه، چغازنبيل) پرداخته بود، با اين حال تعدد مناطق تاریخی خوزستان، وي را بر آن داشت تا در جهت تكميل اثر ياد شده، ديگر نقاط خوزستان را نيز مورد تحقيق و پژوهش قرار دهد. حاصل اين تلاش، اثر حاضر مى‌باشد كه با وجود اين كه نام "خوزستان، كهگيلويه و ممسني" بر آن گذاشته شده، اما در حقيقت جلد دوم كتاب ديار شهرياران محسوب مى‌گردد. نویسنده در ارتباط با عنوان كتاب مى‌نويسد: "اما چنانكه ملحوظ است، نام كتاب در سرصفحه‌ها" جلد دوم ديار شهرياران" چاپ شده و در مؤخره كتاب نوشته‌ام كه كتاب با نام "خوزستان و ارجان" منتشر خواهد شد؛ اما وقتي كتاب به مرحله صحافي و تجليد رسيد نام "خوزستان، كهگيلويه و ممسني" را برای آن انتخاب نمودم. شايد احتواء اين نام و كليت آن بر مطالب اين مناطق مرا به اين انتخاب راغب ساخته است".


نویسنده در اين كتاب بعد از تقسيم خوزستان به دو منطقه كوهستان؛ (شامل: مسجد سليمان، ايذه، رامهرمز و كهگيلويه) و دشت؛ (شامل: بهبهان، دوگنبدان، خلف‌آباد، رامشير، ماهشهر، هندیجان، اهواز، خرمشهر، آبادان و دشت مغان) در 12 فصل و يك پيوست به ذكر جغرافيای تاریخی و توصيف آثار باستانیاين مناطق پرداخته است.
نویسنده در اين كتاب بعد از تقسيم خوزستان به دو منطقه كوهستان؛ (شامل: مسجد سليمان، ايذه، رامهرمز و كهگيلويه) و دشت؛ (شامل: بهبهان، دوگنبدان، خلف‌آباد، رامشير، ماهشهر، هندیجان، اهواز، خرمشهر، آبادان و دشت مغان) در 12 فصل و يك پيوست به ذكر جغرافيای تاریخی و توصيف آثار باستانی اين مناطق پرداخته است.


هر فصل را به لحاظ موضوعي به دو بخش عمده تقسيم نموده است. در بخش اول به جعرافيای تاریخی مناطق و در بخش دوم به شناسايي و توصيف آثار باستانی‌ آنها پرداخته است. تقريباً تمامي مطالب اين بخش از ديگر منابع نقل قول مستقيم شده، به نحوي كه اگر اين نقل قول‌ها حذف شود، صفحات تشكيل دهنده فصول به نصف تقليل میيابد. اين نقل قول‌های مستقيم هر چند به لحاظ گردآوری در يك مجموعه خالي از فايده نيست؛ اما تا حدي از زيبايي اثر نویسنده نيز كاسته است به همين جهت ارزش واقعي كار را بايستي در بخش ديگر؛ يعنی در بحث توصيف و شناسايي آثار باستانیجستجو نمود.
هر فصل را به لحاظ موضوعي به دو بخش عمده تقسيم نموده است. در بخش اول به جعرافيای تاریخی مناطق و در بخش دوم به شناسايي و توصيف آثار باستانی‌ آنها پرداخته است. تقريباً تمامي مطالب اين بخش از ديگر منابع نقل قول مستقيم شده، به نحوي كه اگر اين نقل قول‌ها حذف شود، صفحات تشكيل دهنده فصول به نصف تقليل میيابد. اين نقل قول‌های مستقيم هر چند به لحاظ گردآوری در يك مجموعه خالي از فايده نيست؛ اما تا حدي از زيبايي اثر نویسنده نيز كاسته است به همين جهت ارزش واقعي كار را بايستي در بخش ديگر؛ يعنی در بحث توصيف و شناسايي آثار باستانیجستجو نمود.
خط ۴۹: خط ۴۹:
توجه نویسنده به منطقه كهگيلويه و بهبهان از اينرو كه اولين رويكرد منظم و علمي در خصوص تاريخ اين مناطق به شمار مى‌رود، از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. هر چند قبل از اين در كتابی تحت عنوان "كهگيلويه و ايلات آن" به تشريح گوشه‌هایی از تاريخ و جغرفيای اين ناحيه پرداخته است، با اين حال اثر وي به لحاظ عدم برخورداري از اسلوب علمي و عدم رعايت روش‌های تحقيق نتوانست مورد توجه واقع شود. بعد از آن به مدت سي و پنج سال هيچ پژوهش ديگری در اين خصوص صورت نپذيرفت تا اين كه كتاب حاضر به اين دور فترت پايان داد و دريچ جديدي بر پژوهش‌های علمي و منظم اين ديار باز نمود.
توجه نویسنده به منطقه كهگيلويه و بهبهان از اينرو كه اولين رويكرد منظم و علمي در خصوص تاريخ اين مناطق به شمار مى‌رود، از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. هر چند قبل از اين در كتابی تحت عنوان "كهگيلويه و ايلات آن" به تشريح گوشه‌هایی از تاريخ و جغرفيای اين ناحيه پرداخته است، با اين حال اثر وي به لحاظ عدم برخورداري از اسلوب علمي و عدم رعايت روش‌های تحقيق نتوانست مورد توجه واقع شود. بعد از آن به مدت سي و پنج سال هيچ پژوهش ديگری در اين خصوص صورت نپذيرفت تا اين كه كتاب حاضر به اين دور فترت پايان داد و دريچ جديدي بر پژوهش‌های علمي و منظم اين ديار باز نمود.


چناچه قبل از اين يادآور شديم، نویسنده در تقسيم‌بندی مناطق خوزستان،"كهگيلويه و ممسني" را امتداد جغرافیایی كوهستان خوزستان و همچنين "بهگواذ و ارگان" را امتدار دشت خوزستان دانسته و بر اساس آن به ذكر جغرافيای تاریخی و توصيف آثار باستانیاين مناطق پرداخته است. وي در برقراري ارتباط بين خوزستان، كهگيلويه و ممسنی به اين بسنده ننموده و در جايي ديگر طي يك اظهار نظر صريح كهگيلويه و ممسنی را از جهات مختلف جزيي از خاک خوزستان دانسته و مى‌نويسد: «چون كهگيلويه و شولستان فهليان و ممسنی بنا بر سنت جغرافيای قدیمی ايران از ديرباز به جهت اقليم و آب و خاک و ارتباطات اجتماعی و اداري و حوادث تاریخی جزء سرزمين خوزستان محسوب مى‌شده است...».
چناچه قبل از اين يادآور شديم، نویسنده در تقسيم‌بندی مناطق خوزستان،"كهگيلويه و ممسني" را امتداد جغرافیایی كوهستان خوزستان و همچنين "بهگواذ و ارگان" را امتدار دشت خوزستان دانسته و بر اساس آن به ذكر جغرافيای تاریخی و توصيف آثار باستانی اين مناطق پرداخته است. وي در برقراري ارتباط بين خوزستان، كهگيلويه و ممسنی به اين بسنده ننموده و در جايي ديگر طي يك اظهار نظر صريح كهگيلويه و ممسنی را از جهات مختلف جزيي از خاک خوزستان دانسته و مى‌نويسد: «چون كهگيلويه و شولستان فهليان و ممسنی بنا بر سنت جغرافيای قدیمی ايران از ديرباز به جهت اقليم و آب و خاک و ارتباطات اجتماعی و اداري و حوادث تاریخی جزء سرزمين خوزستان محسوب مى‌شده است...».


اين نظر استاد اقتداري به دليل تأثير بسزای آن در مطالعات و پژوهش‌های اين منطقه درخور بررسی و تجزيه و تحليل بيشتري است. چنانچه ملاحظه گرديد، نظريه ياد شده بر سه محور اساسي بنا نهاده شده است. اين سه محور كه با توجه به آنها كهگيلويه جزيي از استان خوزستان دانسته شده است؛ عبارتند از: 1- ارتباط جغرافیایی 2- ارتباط تاریخی(اداري-سیاسی) 3- ارتباط اجتماعی.
اين نظر استاد اقتداري به دليل تأثير بسزای آن در مطالعات و پژوهش‌های اين منطقه درخور بررسی و تجزيه و تحليل بيشتري است. چنانچه ملاحظه گرديد، نظريه ياد شده بر سه محور اساسي بنا نهاده شده است. اين سه محور كه با توجه به آنها كهگيلويه جزيي از استان خوزستان دانسته شده است؛ عبارتند از: 1- ارتباط جغرافیایی 2- ارتباط تاریخی(اداري-سیاسی) 3- ارتباط اجتماعی.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش