۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
معجم أعلام الشيعة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'طبقات أعلام الشيعة' به 'طبقات أعلام الشيعة '
جز (جایگزینی متن - '== معرفى اجمالى == «(.*)»' به '== معرفى اجمالى == '''$1'''') |
جز (جایگزینی متن - 'طبقات أعلام الشيعة' به 'طبقات أعلام الشيعة ') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
'''معجم أعلام الشيعة'''، اثر علامه سيد عبدالعزيز طباطبايى (1348 - 1416ق)، استدراك كتاب | '''معجم أعلام الشيعة'''، اثر علامه سيد عبدالعزيز طباطبايى (1348 - 1416ق)، استدراك كتاب «[[طبقات أعلام الشيعة]] »، آيت‌الله شيخ آقابزرگ تهرانى است كه به زبان عربى و قبل از سال 1416ق، نوشته شده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
يكى از برترين علوم تاريخى، علم تراجم و رجال است كه از ديرباز مورد توجه علماى اسلام قرار گرفته و در اين راستا، كتاب‌هاى فراوانى را به رشته تحرير درآورده‌اند. قديمى‌ترين كتابى كه احوال علما و محدثين شيعه را در خود گرد آورده، رجال نجاشى و فهرست شيخ طوسى و مكمل آن (فهرست منتجب‌الدين بن بابويه رازى) است. پس از زمانى چند، نگارش كتاب‌هاى تراجم مورد نظر علما قرار گرفت كه «أمل الآمل» شيخ حر عاملى، «رياض العلماء» ميرزا عبدالله افندى، «روضات الجنات» سيد محمدباقر خوانسارى و... محصول همين توجه است كه همه بر طبق حروف الفبا مرتب گشته‌اند <ref>عابدى، احمد و سايرين، ص 66</ref>. | يكى از برترين علوم تاريخى، علم تراجم و رجال است كه از ديرباز مورد توجه علماى اسلام قرار گرفته و در اين راستا، كتاب‌هاى فراوانى را به رشته تحرير درآورده‌اند. قديمى‌ترين كتابى كه احوال علما و محدثين شيعه را در خود گرد آورده، رجال نجاشى و فهرست شيخ طوسى و مكمل آن (فهرست منتجب‌الدين بن بابويه رازى) است. پس از زمانى چند، نگارش كتاب‌هاى تراجم مورد نظر علما قرار گرفت كه «أمل الآمل» شيخ حر عاملى، «رياض العلماء» ميرزا عبدالله افندى، «روضات الجنات» سيد محمدباقر خوانسارى و... محصول همين توجه است كه همه بر طبق حروف الفبا مرتب گشته‌اند <ref>عابدى، احمد و سايرين، ص 66</ref>. | ||
اما گسترده‌ترين كتابى كه در تراجم علماى شيعه نگاشته شده و دانشمندان اماميه را در هر قرن معرفى كرده است، كتاب شريف | اما گسترده‌ترين كتابى كه در تراجم علماى شيعه نگاشته شده و دانشمندان اماميه را در هر قرن معرفى كرده است، كتاب شريف «[[طبقات أعلام الشيعة]] » - يا «وفيات الأعلام بعد غيبة إمام الأنام» - مى‌باشد كه به خامه ارزنده امام فن تاريخ و رجال، شيخ آقابزرگ تهرانى، نگاشته شده است. اين كتاب، تذكره‌اى از دانشمندان شيعه از قرن چهارم تا چهاردهم هجرى مى‌باشد كه مؤلف با كاوش در كتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى ممالك اسلامى، نام تمام بزرگان شيعه (اعم از مؤلفان، مترجمان، شارحان، شاعران و...) را گرد آورده و براى هر قرن، نامى جداگانه نهاده است. اين كتاب از بدو تأليف تاكنون، مطمح نظر پژوهشگران قرار گرفت و بر آن، كارهاى متعددى انجام شده است. اثر حاضر كتابى است كه در استدراك بر آن كتاب نگاشته شده است <ref>همان</ref>. | ||
نويسنده در اين اثر، به خاطر مطالعات و تحقيقات فراوانش در علوم رجال، تراجم، كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى، موفق به ضبط نام بسيارى از كسان شد كه در «أعلام الشيعة» ذكرى از آنان نشده بود <ref>همان، ص 67</ref>. | نويسنده در اين اثر، به خاطر مطالعات و تحقيقات فراوانش در علوم رجال، تراجم، كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى، موفق به ضبط نام بسيارى از كسان شد كه در «أعلام الشيعة» ذكرى از آنان نشده بود <ref>همان، ص 67</ref>. | ||
روش كار ايشان چنان بود كه در خلال مراجعاتش به كتب تراجم و معاجم، به هر اسمى كه برمى‌خورد، آن را با طبقات «أعلام الشيعة» تطبيق مى‌كرد. اگر ذكرى از آن در كتاب طبقات شده بود، نام مصدر و اضافات را در كنار آن ثبت مى‌كرد - كه تعليق ديگرش: «تعليقات على طبقات أعلام | روش كار ايشان چنان بود كه در خلال مراجعاتش به كتب تراجم و معاجم، به هر اسمى كه برمى‌خورد، آن را با طبقات «أعلام الشيعة» تطبيق مى‌كرد. اگر ذكرى از آن در كتاب طبقات شده بود، نام مصدر و اضافات را در كنار آن ثبت مى‌كرد - كه تعليق ديگرش: «تعليقات على [[طبقات أعلام الشيعة]] » محصول آن است - وگرنه آن‌ها را در برگ‌هاى جداگانه مى‌نوشت و آن‌ها را بر طبق حروف - و نه زمان - مرتب مى‌كرد و بدين‌سان بود كه كتاب فخيم حاضر پديد آمد <ref>همان</ref>. | ||
در نخستين مجلد اين كتاب، نام و شرح حال 674 تن از مشايخ شيعه، بر حسب حروف الفبا، مرتب گرديده است. خواننده با يك نظر اجمالى به كتاب، به رنجى كه مؤلف در خلق اين اثر برده، پى مى‌برد. جستجو در ده‌ها كتاب شيعى و سنى - كه اكثر آن‌ها بيش از يك مجلد است - همانند: «الوافي بالوفيات»، «[[وفيات الأعيان]]»، «التكملة لوفيات النقلة»، «موارد الأتحاف»، «تاريخ بغداد»، «نكت الهميان»، «بغية الوعاة»، «معجم الأدباء»، «لسان الميزان»، «فهرست نديم»، «مشكاة المسائل»، «الجواهر المضيئة»، «تلخيص مجمع الآداب»، «بغية الطب»، «سير أعلام النبلاء»، «تاج العروس»، «منتخب السياق»، «التحبير»، «الروض الناضر»، «الذريعة» و «معجم الشعراء» موجد اين اثر است. اكثر اين اسم‌ها، در لابه‌لاى كتاب‌ها مخفى بوده و با رنج شبانه‌روزى مؤلف، استخراج شده و به‌رايگان در اختيار خوانندگان قرار گرفته است <ref>همان</ref>. | در نخستين مجلد اين كتاب، نام و شرح حال 674 تن از مشايخ شيعه، بر حسب حروف الفبا، مرتب گرديده است. خواننده با يك نظر اجمالى به كتاب، به رنجى كه مؤلف در خلق اين اثر برده، پى مى‌برد. جستجو در ده‌ها كتاب شيعى و سنى - كه اكثر آن‌ها بيش از يك مجلد است - همانند: «الوافي بالوفيات»، «[[وفيات الأعيان]]»، «التكملة لوفيات النقلة»، «موارد الأتحاف»، «تاريخ بغداد»، «نكت الهميان»، «بغية الوعاة»، «معجم الأدباء»، «لسان الميزان»، «فهرست نديم»، «مشكاة المسائل»، «الجواهر المضيئة»، «تلخيص مجمع الآداب»، «بغية الطب»، «سير أعلام النبلاء»، «تاج العروس»، «منتخب السياق»، «التحبير»، «الروض الناضر»، «الذريعة» و «معجم الشعراء» موجد اين اثر است. اكثر اين اسم‌ها، در لابه‌لاى كتاب‌ها مخفى بوده و با رنج شبانه‌روزى مؤلف، استخراج شده و به‌رايگان در اختيار خوانندگان قرار گرفته است <ref>همان</ref>. | ||