۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== معرفى اجمالى == «(.*)»' به '== معرفى اجمالى == '''$1'''') |
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
جلد اول | جلد اول کتاب، در پنج فصل مسافرتهاى او، به شهرهاى ايران را شرح كرده است. در جلد دوم در ضمن سه فصل، حضورش را در دورههاى سهگانه مجلس نگاشته است. در جلد آخر نيز در ضمن سه فصل دولت احمد قوام، اصلاحات ارضى و ياد بعضى از رجال سياسى را آورده است. | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
نخستين جلد | نخستين جلد کتاب، حاوى سفرنامههايى است كه او در مورد سفرهاى سياسىاش، در حد فاصل سالهاى 1338ق/ 1299ش تا 1342ق/ 1302ش، نوشته است و شامل سفرهاى او به فارس، عراق و آذربايجان مىشود. | ||
دومين جلد، خاطرات محمد ولى ميرزا فرمان فرماييان، در سه فصل تدوين شده و مطابق با ادوار پنجم، ششم، و هفتم مجلس شوراى ملى است. محمد ولى ميرزا در هر سه دوره، به عنوان نماينده مردم تبريز، به مجلس شوراى ملى راه يافت و از نزديك شاهد فعل و انفعالات و آمد و رفتها و زد و بندهايى بود كه به سقوط احمد شاه، انقراض سلسله قاجاريه، ظهور رضا شاه، و تأسيس سلسله پهلوى، منجر شد. او اگر چه در دوره چهارم نيز در مجلس شورهى ملى حاضر بود و از سوى مردم تبريز وكالت داشت؛ اما راجع به آن چيزى ننوشته است. علاوه بر اين او در دورههاى سيزدهم و چهاردهم نيز وكيل مجلس بود و در دوره كوتاهى، از مهر تا ديماه 1325، وزير كار شد. | دومين جلد، خاطرات محمد ولى ميرزا فرمان فرماييان، در سه فصل تدوين شده و مطابق با ادوار پنجم، ششم، و هفتم مجلس شوراى ملى است. محمد ولى ميرزا در هر سه دوره، به عنوان نماينده مردم تبريز، به مجلس شوراى ملى راه يافت و از نزديك شاهد فعل و انفعالات و آمد و رفتها و زد و بندهايى بود كه به سقوط احمد شاه، انقراض سلسله قاجاريه، ظهور رضا شاه، و تأسيس سلسله پهلوى، منجر شد. او اگر چه در دوره چهارم نيز در مجلس شورهى ملى حاضر بود و از سوى مردم تبريز وكالت داشت؛ اما راجع به آن چيزى ننوشته است. علاوه بر اين او در دورههاى سيزدهم و چهاردهم نيز وكيل مجلس بود و در دوره كوتاهى، از مهر تا ديماه 1325، وزير كار شد. | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
سومين جلد، دربردارنده خاطرات پراكنده محمد ولى ميرزا است و موضوعات متنوعى؛ مانند دولت قوام -السلطنه، فرقه دموكرات آذربايجان، اصلاحات ارضىِ محمد رضا شاه، فرجام نصرتالدوله، خوى و خصلت محمد مصدق، فساد ديوان سالارى و رضاخان در ركاب فرمان فرما را عرضه مىكند. | سومين جلد، دربردارنده خاطرات پراكنده محمد ولى ميرزا است و موضوعات متنوعى؛ مانند دولت قوام -السلطنه، فرقه دموكرات آذربايجان، اصلاحات ارضىِ محمد رضا شاه، فرجام نصرتالدوله، خوى و خصلت محمد مصدق، فساد ديوان سالارى و رضاخان در ركاب فرمان فرما را عرضه مىكند. | ||
در حقيقت، اين بخش از خاطرات محمد ولىميرزا، مكمل يا مؤيد مطالبى است كه محمدتقى بهار، در | در حقيقت، اين بخش از خاطرات محمد ولىميرزا، مكمل يا مؤيد مطالبى است كه محمدتقى بهار، در کتاب تاريخ احزاب سياسى ايران، آورده است. وى در نقل خاطرات خود درباره اصلاحات ارضى به چند نكته اشاره مىكند كه البته تجربه و مطالعات بعدى نشان مىدهد، داورى او چندان نادرست نبوده است. | ||
يكى از نكاتى كه اين زميندار اشرافى بازمانده از دوران قاجار يادآور مىشود، تندروى حسن ارسنجانى در تقسيم زمين و شعارهاى پردامنه او بوده است كه بعدها از طرف برخى ديگر از پژوهشگران نيز به آن اشاره شده است. يكى ديگر از نكات مورد توجه او، ضعف على امينى نخست وزير وقت در ساماندهى اصلاحات ارضى و قانونمند كردن آن است. | يكى از نكاتى كه اين زميندار اشرافى بازمانده از دوران قاجار يادآور مىشود، تندروى حسن ارسنجانى در تقسيم زمين و شعارهاى پردامنه او بوده است كه بعدها از طرف برخى ديگر از پژوهشگران نيز به آن اشاره شده است. يكى ديگر از نكات مورد توجه او، ضعف على امينى نخست وزير وقت در ساماندهى اصلاحات ارضى و قانونمند كردن آن است. | ||
لازم به توضيح است كه نويسنده از شيوه نگارشى خاصى برخوردار است كه به لحاظ ادبى خالى از اشكال نيست و البته در | لازم به توضيح است كه نويسنده از شيوه نگارشى خاصى برخوردار است كه به لحاظ ادبى خالى از اشكال نيست و البته در کتابهاى آن مقطع تاريخى چنين نگارشى بىسابقه نيست. اكنون به بخشهايى از کتاب با ذكر تاريخ آن ارائه مىشود: | ||
1- چهارشنبه 2 اسفند 1340: «دكتر امينى رهسپار مسافرت اروپا شده است. چنانكه مشهور كردهاند، با تصويب دوستان و سفارش قبلى آنها، منظور گرفتن كمكهاى گوناگون است. خود دوستان صلاح اين طور مىدانند كه ده برابر گفتارهاى پياپى بيگانگان، البته معلوم است در عرف بيگانگان چه كسانى هستند، دول غربى هم به موقعيت ما علاقه بيشترى نشان بدهند و در برنامههاى متعدد مشاركت نمايند و سرمايهگذارى بدارند. حالا تا چه حد موفقيت به دست بيايد، معلوم نيست. مخصوصا تاكنون از سابقه مذاكرات و درخواستهاى گذشته، از آلمان نتيجه رضايتبخش به دست نيامده، اين است با توسل به خود نخست وزير اميدهايى تازه مىشود». | 1- چهارشنبه 2 اسفند 1340: «دكتر امينى رهسپار مسافرت اروپا شده است. چنانكه مشهور كردهاند، با تصويب دوستان و سفارش قبلى آنها، منظور گرفتن كمكهاى گوناگون است. خود دوستان صلاح اين طور مىدانند كه ده برابر گفتارهاى پياپى بيگانگان، البته معلوم است در عرف بيگانگان چه كسانى هستند، دول غربى هم به موقعيت ما علاقه بيشترى نشان بدهند و در برنامههاى متعدد مشاركت نمايند و سرمايهگذارى بدارند. حالا تا چه حد موفقيت به دست بيايد، معلوم نيست. مخصوصا تاكنون از سابقه مذاكرات و درخواستهاى گذشته، از آلمان نتيجه رضايتبخش به دست نيامده، اين است با توسل به خود نخست وزير اميدهايى تازه مىشود». | ||
خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
مقدمه و متن | مقدمه و متن کتاب. | ||
ویرایش