۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان حسن کاشی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'بـ' به 'ب'
جز (جایگزینی متن - 'غـ' به 'غ') |
جز (جایگزینی متن - 'بـ' به 'ب') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
در بخشی از مقدمه‌ای که حسن عاطفی بر اثر نوشته در توصیف این اثر می‌خوانیم: دیوان مولانا [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] مجموعه‌ای است شناخته‌شده از مناقب و مدایح علی(ع) و ائمه اطهار(ع) که سروده وی است و در آن تردیدی نیست. مگر آنکه اشعار مشابه دیگران به دیوان شاعر راه یافته باشد و یا امکان آن نیز وجود دارد که مدایح دیگری هم بوده، که به هنگام فراهم‌سازی دیوان از قلم افتاده باشد<ref>ر.ک: مقدمه حسن عاطفی، ص49</ref>. | در بخشی از مقدمه‌ای که حسن عاطفی بر اثر نوشته در توصیف این اثر می‌خوانیم: دیوان مولانا [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] مجموعه‌ای است شناخته‌شده از مناقب و مدایح علی(ع) و ائمه اطهار(ع) که سروده وی است و در آن تردیدی نیست. مگر آنکه اشعار مشابه دیگران به دیوان شاعر راه یافته باشد و یا امکان آن نیز وجود دارد که مدایح دیگری هم بوده، که به هنگام فراهم‌سازی دیوان از قلم افتاده باشد<ref>ر.ک: مقدمه حسن عاطفی، ص49</ref>. | ||
با وجود غلبه شاعران اهل تسنن در قـرن هفتم و هشتم هجری، شعر شـیعی و مـدح و | با وجود غلبه شاعران اهل تسنن در قـرن هفتم و هشتم هجری، شعر شـیعی و مـدح و مـنقبت امـامان شـیعه(ع) مورد عنایت برخی از شاعران، از جمله [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] بوده است. وی با وجـود گرمی بازار مدح و ستایش پادشاهان و امیران، صرفا به ستایش رسول اکرم(ص) و اهـل بیت ایشان، به‌ویژه امیرالمؤمنین، حضرت علی(ع) پرداخته است. او با بهره‌گیری از طبع نیرومند و به‌کار بردن صور خیال و ترکیبات زبانی خاص و زیبا، به مهم‌ترین مضامین شیعی، در اشـعار خـویش تـوجه نموده که شعر وی را به‌مثابه ابزار و رسانه‌‌ای قوی برای تـرویج و تبلیغ مـذهب تشـیع درآورده است. با نظر به این امر، در بررسی مضامین شیعی در اشعار [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] به این نـکته دست مـی‌یابیم که وی در عرصه شعر شیعی بسیار قدرتمندانه عمل کرده و مـی‌تـوان او را از دیـدگاه حـجم گسترده سروده‌هایش، بزرگ‌ترین شاعر شیعی قرن هفتم و اوایل قـرن هشـتم هجـری قلمداد کرد. از نظر هنر شـاعری نـیز گرچه همپای بزرگان نامدار شعر فارسی قرار نمی‌گیرد، امـا زبانی روان، فـصیح و تـوانا دارد. اشـعار او سرشار از تصـاویر شـعری است؛ تصـویرهایی که در خدمت مذهب و اعتقاد شاعر قـرار دارد. شـعر او پـر از تلمـیح اسـت و ایـن تـلمیحـات یکی از ویژگی‌های بارز سبکی در شعر اوست. از نظر محتوایی، اشعار کاشـی مجموعـه‌ای از اعتقـادات کلامی است که با پشتوانه احادیث نبوی و استدلال‌های عقلی و نقلی، شاعر را در ترویج مذهب شـیعه و عـقیده استوار خویش یاری کرده است. طبعا چنین موضوعی بیشتر از هر چیز، از قرآن و حدیث مـایه گـرفته است<ref>ر.ک: مهرآوران، محمود؛ نعمتی، فرج‌الله، ص138-139</ref>. | ||
===مضامین شیعی در اشعار حسن کاشی=== | ===مضامین شیعی در اشعار حسن کاشی=== | ||
با توجه به این‌که [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] تمام هنر شعری خویش را در خدمت مذهب شیعه و مـولا علـی(ع) قرار داده، مهم‌ترین ویژگی شعر او نیز همین مضامین هستند. شعر شیعی، هم مدیحه دارد، هم مرثیه و هم حماسه؛ ازاین‌رو در آینه شعر شیعی، تصویری از فضیلت‌ها و مظلومیت‌ها و درعین‌حال جـلوه‌هایی از حماسه را مشاهده می‌کنیم. در میان اشعار گونـاگون، آنچـه | با توجه به این‌که [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] تمام هنر شعری خویش را در خدمت مذهب شیعه و مـولا علـی(ع) قرار داده، مهم‌ترین ویژگی شعر او نیز همین مضامین هستند. شعر شیعی، هم مدیحه دارد، هم مرثیه و هم حماسه؛ ازاین‌رو در آینه شعر شیعی، تصویری از فضیلت‌ها و مظلومیت‌ها و درعین‌حال جـلوه‌هایی از حماسه را مشاهده می‌کنیم. در میان اشعار گونـاگون، آنچـه به مقولـه‌‌هایی همچون: ولایت علی بن ابی‌طالب و اولاد معصومش(ع )، محبت ذوی‌القربی، فضایل، مناقـب و مراثی عترت پیامبر اکرم(ص) و مسائل کلامی شیعه و امثال آنـها مـرتبط گردند، به‌نوعی «شعر شیعی» محسوب می‌شوند. در ادامه به مواردی از مهم‌ترین مضامین شیعی در اشعار [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] اشاره و برای هرکدام، نمونه یا نـمونه‌هایی ذکر خواهد شد<ref>ر.ک: همان، ص124-125</ref>: | ||
# غدیریه، ولایت و وصایت علی بن ابی‌طالب و اولاد معصومش(ع): | # غدیریه، ولایت و وصایت علی بن ابی‌طالب و اولاد معصومش(ع): | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
#:که گشت بر ره یأجوج فتنـه خنجـر او سد | #:که گشت بر ره یأجوج فتنـه خنجـر او سد | ||
#:'''همو که داد نبوت به مصطفاش، همـو کـرد''' | #:'''همو که داد نبوت به مصطفاش، همـو کـرد''' | ||
#: | #:به فـر بـازوی حـیدر سـرای شـرع مرمـد | ||
#:'''ز تاج‌دار«لعمـرك » جـدا مکن تـو علـی را''' | #:'''ز تاج‌دار«لعمـرك » جـدا مکن تـو علـی را''' | ||
#:که حـق اوست ز بعـد | #:که حـق اوست ز بعـد نبی نیابت احمـد | ||
#:'''جـدا کنـد ز بهشـت | #:'''جـدا کنـد ز بهشـت برین خـدای مـر او را''' | ||
#:که او ز جهل، علـی را جـدا کنـد ز محمـد | #:که او ز جهل، علـی را جـدا کنـد ز محمـد | ||
#:'''چه اختلاف کنی | #:'''چه اختلاف کنی با شـهی که در صـفت او''' | ||
#:خدای پاک به قـرآن نمـود معنـی | #:خدای پاک به قـرآن نمـود معنـی بی‌حـد | ||
#:'''خجسته شوهر زهرا تـویی و | #:'''خجسته شوهر زهرا تـویی و باب دو گـوهر''' | ||
#: | #:بـه اتفــاق دو عــالم گــزین سـید اوحــد'''<ref>ر.ک: همان، ص125</ref>.''' | ||
# مدح و منقبت امام علی و ائمه معصوم(ع): | # مدح و منقبت امام علی و ائمه معصوم(ع): | ||
#:'''زانکه هم‌نفس پیمبر | #:'''زانکه هم‌نفس پیمبر بود از آن دادش خــدای''' | ||
#:پاره‌ای از نفس | #:پاره‌ای از نفس پیغمبر ورا جفـت گـزین | ||
#:'''گوهر دریای عصمت، فاطمـه، کز | #:'''گوهر دریای عصمت، فاطمـه، کز رتـبتش''' | ||
#:آفـرین | #:آفـرین بر جان پاکش باد از جـان‌‌آفـرین | ||
#:'''یازده معصوم پاک از نسل ایشان دان که نیست''' | #:'''یازده معصوم پاک از نسل ایشان دان که نیست''' | ||
#:در قیامت غیر از ایشان کس شـفیع المـذنبین'''<ref>ر.ک: همان</ref>.''' | #:در قیامت غیر از ایشان کس شـفیع المـذنبین'''<ref>ر.ک: همان</ref>.''' | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
#:'''ای دل کنون که عاشر ماه محرم است''' | #:'''ای دل کنون که عاشر ماه محرم است''' | ||
#:شادی مکن که نوبت شادیت در غم است''' ''' | #:شادی مکن که نوبت شادیت در غم است''' ''' | ||
#:''' | #:'''بـر آل مصــطفی بـه ارادت بنــال زار''' | ||
#:گر در سحاب دیده تو را قـطـره‌ای نـم است | #:گر در سحاب دیده تو را قـطـره‌ای نـم است | ||
#:'''از نـــاودان دیــده | #:'''از نـــاودان دیــده کعبـه در ایـن عــزا''' | ||
#:بر روی خـاک مکه همـه آب زمـزم است'''<ref>ر.ک: همان، ص125-126</ref>.''' | #:بر روی خـاک مکه همـه آب زمـزم است'''<ref>ر.ک: همان، ص125-126</ref>.''' | ||
# تولی و تبری: | # تولی و تبری: | ||
#:'''بیم صـراط و مـوقـف حشـرش کجـا | #:'''بیم صـراط و مـوقـف حشـرش کجـا بود؟''' | ||
#:هر دل که | #:هر دل که بر ولای علـی زینهار کرد | ||
#:''' | #:'''صـاحب‌قبول حضـرت عـزت کسی بود''' | ||
#:کز دوستی‌اش | #:کز دوستی‌اش بر ورق دل نگـار کـرد'''<ref>ر.ک: همان، ص126</ref>.''' | ||
# شفاعت: | # شفاعت: | ||
'''عـذر این مشتی گنـهکاران امـت را بخـواه''' | '''عـذر این مشتی گنـهکاران امـت را بخـواه''' | ||