۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
احوال و آثار میر سید علی همدانی (با شش رساله از وی): تفاوت میان نسخه‌ها
احوال و آثار میر سید علی همدانی (با شش رساله از وی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۱ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۰۷:۰۱
، ۳۱ اکتبر ۲۰۱۶جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب'
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
'''احوال و آثار و اشعار مير سيد على همدانى (با شش رساله از وى)'''، اثر دكتر محمد رياض، | '''احوال و آثار و اشعار مير سيد على همدانى (با شش رساله از وى)'''، اثر دكتر محمد رياض، کتابى است جامع و مفيد پيرامون شخصيت، فعاليت‌هاى علمى، فرهنگى و تبليغى و همچنين آثار مير سيد على همدانى كه به زبانى فارسى و در سال 1370ش، نوشته شده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
کتاب با دو مقدمه از مدير مركز تحقيقات فارسى ايران و پاكستان (با عنوان سخن مدير) و نويسنده آغاز و مطالب در نه باب، تنظيم شده است. | |||
کتاب حاضر، فشرده مطالب متنى است كه در سال 1346ش، در دانشگاه تهران، به‌عنوان رساله دكترى، از طرف نويسنده، مورد دفاع و تصويب قرار گرفته و رساله سيد در باره «فتوت: جوانمردى» نيز پس از تصحيح به آن ضميمه شده است، با پيشگفتار مبسوطى در پيرامون تعاريف مختلف از فتوت، شرايط، آداب و رسوم آن، و ارتباط آن با ملكات فاضله (شجاعت، سخاوت و...) و نمونه‌هاى عاليه فتوت در عملكردهاى انبياء، ائمه و اولياء و چگونگى ظهور و تكامل و انحطاط نهضت فتوت، تاريخچه آن و تأثيرش در ادب و اخلاق و جريانات اجتماعى و رابطه آن با طريقت تصوف، آثار منظوم و منثور در باره آن <ref>سخن مدير، ص 21</ref>. | |||
از جمله مزاياى | از جمله مزاياى کتاب، عبارتند از: | ||
#ارائه زندگى‌نامه شاه همدان به‌عنوان مصنف، شاعر، مبلغ اسلام و مصلح اجتماعى؛ | #ارائه زندگى‌نامه شاه همدان به‌عنوان مصنف، شاعر، مبلغ اسلام و مصلح اجتماعى؛ | ||
#معرفى در حدود صد اثر از سيد به زبان‌هاى عربى و فارسى و نقد و بررسى نمونه‌هايى از نكات برجسته هركدام؛ | #معرفى در حدود صد اثر از سيد به زبان‌هاى عربى و فارسى و نقد و بررسى نمونه‌هايى از نكات برجسته هركدام؛ | ||
#گنجانده شدن مجموعه اشعار و متن چند رساله عربى و فارسى از سيد در ضمايم | #گنجانده شدن مجموعه اشعار و متن چند رساله عربى و فارسى از سيد در ضمايم کتاب؛ | ||
#همراه با متن، چند رساله «فتوتيه» مير سيد على همدانى و مطالبى نيز در باره نهضت فتوت ارائه شده است كه به‌جرئت مى‌توان گفت تا اين اندازه مباحث جامع، كمتر در يك | #همراه با متن، چند رساله «فتوتيه» مير سيد على همدانى و مطالبى نيز در باره نهضت فتوت ارائه شده است كه به‌جرئت مى‌توان گفت تا اين اندازه مباحث جامع، كمتر در يك کتاب تحقيقى عربى يا فارسى كه در باره سيد نوشته‌اند، پيدا مى‌شود. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
سخن مدير، مقدمه‌اى است مفصل، مشتمل بر چكيده مطالب | سخن مدير، مقدمه‌اى است مفصل، مشتمل بر چكيده مطالب کتاب، براى كسانى كه فرصت و حوصله مطالعه تمام آن را ندارند. | ||
در مقدمه نويسنده (با عنوان پيشگفتار) به خلاصه‌اى از ابواب | در مقدمه نويسنده (با عنوان پيشگفتار) به خلاصه‌اى از ابواب کتاب، اشاره شده است. | ||
سيد على همدانى يكى از نوابغ و شخصيت‌هاى طراز اول ايرانى است كه فعاليت‌هاى گوناگون دينى، ادبى و فرهنگى او در ايران و در شبه قاره پاكستان و هند، تأثيرات اساسى و ارزنده باقى گذاشته و خصوصا در «كشمير»، رواج و گسترش دين اسلام و زبان و ادبيات فارسى، مرهون مساعى جميله آن بزرگوار مى‌باشد. در باب اول كه در ده فصل زير تنظيم شده است شرح زندگانى و اقدامات رفاهى، انسان‌دوستانه و جوانمردانه او، با رعايت اختصار جمع‌آورى شده است <ref>پيشگفتار، ص 24</ref>. | سيد على همدانى يكى از نوابغ و شخصيت‌هاى طراز اول ايرانى است كه فعاليت‌هاى گوناگون دينى، ادبى و فرهنگى او در ايران و در شبه قاره پاكستان و هند، تأثيرات اساسى و ارزنده باقى گذاشته و خصوصا در «كشمير»، رواج و گسترش دين اسلام و زبان و ادبيات فارسى، مرهون مساعى جميله آن بزرگوار مى‌باشد. در باب اول كه در ده فصل زير تنظيم شده است شرح زندگانى و اقدامات رفاهى، انسان‌دوستانه و جوانمردانه او، با رعايت اختصار جمع‌آورى شده است <ref>پيشگفتار، ص 24</ref>. | ||
در فصل اول، احوال سيد در آغاز زندگى تبيين شده است. در اين فصل، اطلاعاتى پيرامون اسم و القاب، توجيه القاب، ولادت و زادگاه، نسب و خانواده، والدين، تعليم و تربيت، مجاهدات راه سلوك و اسامى مشايخى كه وى از آنان خرقه و اجازه دريافت كرده، ارائه شده است <ref>متن | در فصل اول، احوال سيد در آغاز زندگى تبيين شده است. در اين فصل، اطلاعاتى پيرامون اسم و القاب، توجيه القاب، ولادت و زادگاه، نسب و خانواده، والدين، تعليم و تربيت، مجاهدات راه سلوك و اسامى مشايخى كه وى از آنان خرقه و اجازه دريافت كرده، ارائه شده است <ref>متن کتاب، ص 3</ref>. | ||
در فصل دوم، به مسافرت‌هاى سيد در دوران جوانى پرداخته شده است. مسافرت‌هاى وى در حدود سال 733ق، شروع شده (در سن 20 سالگى) و تا سال 753ق؛ يعنى 21 سال، ادامه داشته است؛ ازاين‌رو نويسنده، معتقد است كه مى‌توان او را از سياحان بزرگ عالم اسلام دانست. اطلاعاتى كه در اين فصل، ارائه گرديده، بيشتر از «خلاصة المناقب» يا «مستورات» مى‌باشد <ref>همان، ص 27</ref>. | در فصل دوم، به مسافرت‌هاى سيد در دوران جوانى پرداخته شده است. مسافرت‌هاى وى در حدود سال 733ق، شروع شده (در سن 20 سالگى) و تا سال 753ق؛ يعنى 21 سال، ادامه داشته است؛ ازاين‌رو نويسنده، معتقد است كه مى‌توان او را از سياحان بزرگ عالم اسلام دانست. اطلاعاتى كه در اين فصل، ارائه گرديده، بيشتر از «خلاصة المناقب» يا «مستورات» مى‌باشد <ref>همان، ص 27</ref>. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
از جمله آثار مزبور، عبارتند از: | از جمله آثار مزبور، عبارتند از: | ||
الف)- آثار فارسى: ذخيرة الملوك؛ مرآت التائبين؛ اوراد فتحيه؛ سير الطالبين؛ ذكريه؛ مكتوبات اميريه؛ عقليه؛ داووديه؛ رساله بهرامشاهيه؛ واردات اميريه؛ ده قاعده؛ چهل مقام صوفيه؛ همدانيه؛ رساله اعتقاديه؛ رساله عقبات يا قدوسيه؛ رساله مشيت؛ حقيقت ايمان؛ سير و سلوك؛ حل الفصل؛ نسبت خرقه درويشى؛ درويشيه؛ آداب المريدين؛ انسان‌نامه (قيافه‌نامه)؛ نوريه؛ وجوديه تلقينيه؛ آداب سفره؛ حقيقت نور و تفاصيل انوار؛ اختيارات منطق الطير (هفت وادى)؛ اسناد حليه حضرت رسول(ص)؛ أقرب الطريق إذا لم يوجد الرفيق؛ في السواد الليل و لبس الأسواد؛ معاش السالكين؛ مرادات ديوان حافظ؛ منهاج العارفين؛ اقوال در علم طب و كيميا و... <ref>متن | الف)- آثار فارسى: ذخيرة الملوك؛ مرآت التائبين؛ اوراد فتحيه؛ سير الطالبين؛ ذكريه؛ مكتوبات اميريه؛ عقليه؛ داووديه؛ رساله بهرامشاهيه؛ واردات اميريه؛ ده قاعده؛ چهل مقام صوفيه؛ همدانيه؛ رساله اعتقاديه؛ رساله عقبات يا قدوسيه؛ رساله مشيت؛ حقيقت ايمان؛ سير و سلوك؛ حل الفصل؛ نسبت خرقه درويشى؛ درويشيه؛ آداب المريدين؛ انسان‌نامه (قيافه‌نامه)؛ نوريه؛ وجوديه تلقينيه؛ آداب سفره؛ حقيقت نور و تفاصيل انوار؛ اختيارات منطق الطير (هفت وادى)؛ اسناد حليه حضرت رسول(ص)؛ أقرب الطريق إذا لم يوجد الرفيق؛ في السواد الليل و لبس الأسواد؛ معاش السالكين؛ مرادات ديوان حافظ؛ منهاج العارفين؛ اقوال در علم طب و كيميا و... <ref>متن کتاب، ص 97 تا ص 180</ref>. | ||
ب)- آثار عربى: شرح أسماء الحسنى؛ أسرار النقطة؛ المودة فى القربى و أهل العبا؛ روضة الفردوس؛ منازل السالكين؛ في العلماء الدين؛ رسالة الأوراد؛ صفة الفقراء؛ الإنسان الكامل؛ طالقانية؛ الناسخ و المنسوخ في القرآن المجيد؛ تفسير حروف المعجم؛ في خواص أهل الباطن؛ أربعين أميرية؛ أربعين في فضائل أميرالمؤمنين(ع) و أهل بيت رسول(ص) و... <ref>همان، ص 181 تا ص 205</ref>. | ب)- آثار عربى: شرح أسماء الحسنى؛ أسرار النقطة؛ المودة فى القربى و أهل العبا؛ روضة الفردوس؛ منازل السالكين؛ في العلماء الدين؛ رسالة الأوراد؛ صفة الفقراء؛ الإنسان الكامل؛ طالقانية؛ الناسخ و المنسوخ في القرآن المجيد؛ تفسير حروف المعجم؛ في خواص أهل الباطن؛ أربعين أميرية؛ أربعين في فضائل أميرالمؤمنين(ع) و أهل بيت رسول(ص) و... <ref>همان، ص 181 تا ص 205</ref>. | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
د)- بعضى از رسائل كه بدون اسم در فهرست‌ها به نام على همدانى مذكور است و... <ref>همان، ص 212</ref>. | د)- بعضى از رسائل كه بدون اسم در فهرست‌ها به نام على همدانى مذكور است و... <ref>همان، ص 212</ref>. | ||
باب سوم در سه فصل، به مسلك فتوت و تصحيح و تحشيه رساله «فتوتيه» مير سيد على اختصاص يافته است. عنوان فصول، عبارتند از: مقدمه‌اى در باره «فتوت»، سخنى در باره رساله «فتوتيه» و تعليقات بر رساله فتوتيه <ref>متن | باب سوم در سه فصل، به مسلك فتوت و تصحيح و تحشيه رساله «فتوتيه» مير سيد على اختصاص يافته است. عنوان فصول، عبارتند از: مقدمه‌اى در باره «فتوت»، سخنى در باره رساله «فتوتيه» و تعليقات بر رساله فتوتيه <ref>متن کتاب، ص 245</ref>. | ||
مشارب الأذواق، مرادات ديوان حافظ، مجموعه اشعار مير سيد على همدانى، رساله درويشيه، السبعين فى فضائل أميرالمؤمنين(ع) و رساله ذكريه، عنوان ساير ابواب | مشارب الأذواق، مرادات ديوان حافظ، مجموعه اشعار مير سيد على همدانى، رساله درويشيه، السبعين فى فضائل أميرالمؤمنين(ع) و رساله ذكريه، عنوان ساير ابواب کتاب مى‌باشد <ref>فهرست کتاب، ص 45</ref>. | ||
== وضعيت | == وضعيت کتاب == | ||
فهرست مطالب در ابتداى | فهرست مطالب در ابتداى کتاب آمده است. | ||
در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، توضيحات مفيدى در مورد اعلام مذكور در متن، ارائه گرديده است. | در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، توضيحات مفيدى در مورد اعلام مذكور در متن، ارائه گرديده است. | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن | مقدمه و متن کتاب. | ||