۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ابن منقذ، اسامة بن مرشد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب'
جز (جایگزینی متن - 'مقريزى' به 'مقريزى ') |
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
«اسامة بن منقذ، ابوالمظفر مجد الدين اسامة بن مرشد بن على... بن منقذ شيزرى كنانى»، (جمادى‌الآخر 488 - رمضان 584)، امير، اديب و شاعر عصر فاطمى و ايوبى بوده است. | «اسامة بن منقذ، ابوالمظفر مجد الدين اسامة بن مرشد بن على... بن منقذ شيزرى كنانى»، (جمادى‌الآخر 488 - رمضان 584)، امير، اديب و شاعر عصر فاطمى و ايوبى بوده است. | ||
اسامه از يك‌سو، جنگ‌آور و شهسوارى است كه بيشتر عمر خود را در جنگ بر ضد صليبيان گذرانده و نامش به‌عنوان يكى از قهرمانان جنگ‌هاى صليبى در | اسامه از يك‌سو، جنگ‌آور و شهسوارى است كه بيشتر عمر خود را در جنگ بر ضد صليبيان گذرانده و نامش به‌عنوان يكى از قهرمانان جنگ‌هاى صليبى در کتاب‌هاى تاريخ ثبت شده و از ديگر سو، شاعر و اديبى برجسته است كه در شعر و ادب آوازه‌اى بلند يافته و از او به‌عنوان يكى از شاعران و نويسندگان بزرگ سده‌هاى 5 و 6ق، ياد شده است. افزون بر اينها، مورخى است كه کتاب «الاعتبار» وى يكى از عمده‌ترين و مستندترين مآخذ تاريخى مصر و شام در روزگار فاطميان و ايوبيان به شمار مى‌آيد. | ||
اسامه در خاندانى جنگ‌آور و نيز اهل علم و ادب در شيزر (يا سيزار در شمال حماه) به دنيا آمد و نسبت شيزرى وى از همين جاست. ابواسامه و ابوالحارث كنيه‌هاى ديگر اوست و به‌جز مجد الدين، به مؤيد الدوله نيز ملقب بوده است. منقذ نام نياى بزرگ اوست كه برخى منابع نسبش را به يعرب بن قحطان رسانده‌اند. | اسامه در خاندانى جنگ‌آور و نيز اهل علم و ادب در شيزر (يا سيزار در شمال حماه) به دنيا آمد و نسبت شيزرى وى از همين جاست. ابواسامه و ابوالحارث كنيه‌هاى ديگر اوست و به‌جز مجد الدين، به مؤيد الدوله نيز ملقب بوده است. منقذ نام نياى بزرگ اوست كه برخى منابع نسبش را به يعرب بن قحطان رسانده‌اند. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
پس از قتل الظافر، الفائز و زنان دربار پنهانى به طلايع بن رزيك، حاكم اسيوط نامه نوشتند و از وى كمك خواستند. ابن رزيك با سپاهيانش به قاهره آمد و چون سپاه مصر به او پيوست، عباس و فرزندش، نصر و اسامه از قاهره گريختند، اما در راه گرفتار صليبيان شدند و عباس كشته شد و اسامه كه زخمى شده بود، از چنگ آنان گريخت و به دمشق رفت. | پس از قتل الظافر، الفائز و زنان دربار پنهانى به طلايع بن رزيك، حاكم اسيوط نامه نوشتند و از وى كمك خواستند. ابن رزيك با سپاهيانش به قاهره آمد و چون سپاه مصر به او پيوست، عباس و فرزندش، نصر و اسامه از قاهره گريختند، اما در راه گرفتار صليبيان شدند و عباس كشته شد و اسامه كه زخمى شده بود، از چنگ آنان گريخت و به دمشق رفت. | ||
اسامه در دمشق به نور الدين محمود زنگى پيوست و نور الدين كسانى را به مصر فرستاد تا خانواده وى را به شام آورند، اما در راه صليبيان آنان را اسير و اموالشان را غارت كردند و | اسامه در دمشق به نور الدين محمود زنگى پيوست و نور الدين كسانى را به مصر فرستاد تا خانواده وى را به شام آورند، اما در راه صليبيان آنان را اسير و اموالشان را غارت كردند و کتابخانه ارزشمند اسامه را كه به گفته وى شامل 4 هزار جلد کتاب نفيس بود، به غنيمت گرفتند. مورخان مسيحى بعدها در نوشتن تاريخ دولت‌هاى اسلامى از اين کتابخانه بهره فراوان بردند. | ||
اسامه نزديك به 10 سال در دربار نور الدين بسر برد و او را در جنگ‌هاى متعدد، به‌خصوص در فلسطين و محاصره قلعه حارم در 557ق، يارى بسيار كرد. وى سرانجام در 559ق، دمشق را ترك كرد و به حصن كيفا در شمال عراق رفت و مورد استقبال حاكم آنجا، فخر الدين قره ارسلان قرار گرفت. | اسامه نزديك به 10 سال در دربار نور الدين بسر برد و او را در جنگ‌هاى متعدد، به‌خصوص در فلسطين و محاصره قلعه حارم در 557ق، يارى بسيار كرد. وى سرانجام در 559ق، دمشق را ترك كرد و به حصن كيفا در شمال عراق رفت و مورد استقبال حاكم آنجا، فخر الدين قره ارسلان قرار گرفت. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
اسامه بيش از 20 | اسامه بيش از 20 کتاب تأليف كرده كه تنها اندكى از آنها در دست است. اين کتاب‌ها در سده‌هاى بعد مورداستفاده و استناد نويسندگان و مورخان بسيارى قرار گرفته است. | ||
برخى از آثار وى اينهاست: | برخى از آثار وى اينهاست: | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
الف) چاپى: | الف) چاپى: | ||
1. الاعتبار: اين | 1. الاعتبار: اين کتاب مهم‌ترين اثر اسامه به شمار مى‌رود و در ميان کتاب‌هاى عربى جايگاه ويژه‌اى دارد؛ زيرا مؤلف در آن خاطرات خود را نگاشته و اين كار بديعى بوده كه تا آن زمان در ميان نويسندگان عرب معمول نبوده است؛ | ||
2. البديع في البديع يا البديع في نقد الشعر: اين | 2. البديع في البديع يا البديع في نقد الشعر: اين کتاب اثرى است در علم بديع، معانى و بيان و نقد شعر؛ | ||
3. ديوان؛ | 3. ديوان؛ | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
4. العصا؛ | 4. العصا؛ | ||
5. لباب الآداب: اين | 5. لباب الآداب: اين کتاب، نمونه روشنى از نوع کتاب‌هاى «ادب» است كه بدون نظم و ترتيب خاصى به فصل‌ها و باب‌هاى متعدد در موضوعات مختلف تقسيم شده است؛ | ||
6. المنازل و الديار: اين | 6. المنازل و الديار: اين کتاب، مجموعه‌اى است از اشعار شاعران كهن عرب در وصف اطلال و منازل متروك و شهرها و آبادى‌هايى كه در اثر جنگ يا حوادث طبيعى از قبيل زلزله و سيل ويران شده‌اند. | ||
ب) خطى: | ب) خطى: | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
2. مختصر مناقب أميرالمؤمنين عمر بن عبد العزيز. | 2. مختصر مناقب أميرالمؤمنين عمر بن عبد العزيز. | ||
اين دو | اين دو کتاب در دارالكتب مصر نگهدارى مى‌شود. | ||
ج) آثار يافت‌نشده: | ج) آثار يافت‌نشده: | ||