الوجوه و النظائر في القرآن العظيم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''الوجوه و النظائر فی القرآن العظیم''' اثر مقاتل بن سلیمان بلخی (متوفی 150 ه.ق) از کهن¬ترین تفاسیر ادبی در واژه شناسی قرآن که با تحقیق حاتم صالح ضامن ارائه شده است.

از بررسی کتاب مذکور مطلبی که دلالت بر انگیزه مولف بنماید یافت نشد. شاید هدف ایشان از نگارش این اثر را بتوان از حدیثی از پیامبر ص بدست آورد. پیامبر ص فرمود: کسی به بلندترین مرتبه فهم قرآن نمی¬رسد مگر اینکه برای واژگان قرآن وجوه و معانی بسیاری بداند.<ref>مقاتل بن سلیمان، ص19</ref> می¬توان از نقل این حدیث در آغاز اثر دو نکته برداشت کرد. یکی اهمیت دانش وجوه و نظائر و دیگری انگیزه تالیف مفسر.

بنظر محقق؛ اثر حاضر از نخستین تفاسیر ادبی قرآن در این موضوع بشمار می¬آید. زیرا پیش از مقاتل هیچ مفسری به صورت مستقل به این دانش نپرداخته است.<ref>ضامن، حاتم صالح، ص7</ref> البته این سخن پایدار نیست زیرا بیان معانی الفاظ القرآن اثر علی بن عبدالله بن عباس (متوفی 118ه) که بتازگی یافت شده کهن¬ترین اثر در این رشته بشمار می¬آید.<ref>نجارزادگان، فتح¬الله، پائیز 1385، کاوشی در شناخت کهن¬ترین اثر در فن وجوه و نظائر قرآن، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 3، صص143-156 </ref>  

روش وی در این کتاب اینگونه است که نخست لفظی را ذکر می¬کند و سپس به بیان وجوه و نظائر مختلف آن در قرآن کریم می¬پردازد.

عبدالله شحاته محقق مصری این کتاب را با عنوان الاشباه و النظائر مقاتل چاپ کرده که به طور حتم غلط است. زیرا از مقایسه الوجوه با الاشباه تفاوت بسیار زیاد آندو دیده می¬شود. نتیجه گرفته می¬شود که الاشباه و النظائر به اشتباهی به مقاتل نسبت داده شده است بلکه باید از آن هارون بن موسی (متوفی 170 ه.ق) باشد که متأخر از مقاتل است.<ref>ضامن، حاتم صالح ص7-10</ref>  

==ویژگی¬ها==  

برای اثر حاضر چند ویژگی می¬توان برشمرد:  

#امکان دستیابی به اندیشه¬های قرآنی مقاتل پیرامون واژگان قرآن.