پرش به محتوا

حقائق التفسیر (دار الکتب العلمية): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۹: خط ۳۹:
در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است:
در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است:


«وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آن چه] در آيات پراكنده‌اى به ابو العباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از جعفر بن محمد عليه السّلام نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقالۀ آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به قدر طاقتم آن را به ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...»
«وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آن چه] در آيات پراكنده‌اى به ابو العباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از جعفر بن محمد عليه السّلام نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقالۀ آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به قدر طاقتم آن را به ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...»<ref>ر.ک: مقدمه، ص10</ref>


نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: - در مورد آيۀ كريمه «وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ» آورده است:
نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: - در مورد آيۀ كريمه «وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ» (نساء،آیه 60)، آورده است:


محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دلهايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستين‌اند».
محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دلهايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستين‌اند».<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص154</ref>




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش