شرح الأربعین (قاضی سعید قمی): تفاوت میان نسخه‌ها

'''شرح الاربعین'''  یا «الاربعون حدیثاً» نوشته [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید قمی]] (درگذشته 1107ق)، به شیوه چهل حدیث‌ نگاری در تفسیر و تأویل احادیث اهل بیت(ع) به رشته تحریر درآمده است. شرح هر حدیث را می‌توان رساله مستقلی دانست. این اثر با تصحیح و توضیحات [[حبیبی، نجفقلی|نجفقلی حبیبی]] منتشر شده است.  

شرح الاربعین، مشتمل‌ است‌ بر یک مقدمه و شرح بیست‌وسه حدیث، که البته تعداد احادیث چنانکه در فهرست متن مصحّح نیز‌ آمده‌ بیست‌‌وهفت حدیث ضبط شده است، اما در ترتیب احادیث شماره‌های نوزده تا بیست‌ودو‌ از‌ شرح افتاده است. به هر‌ تقدیر‌ آنچه در دست است شرح بیست‌وسه حدیث است که [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید قمی]] در‌ شرح‌ هر‌ یک به تناسب مقام به بحث‌های ادبی، عرفانی و فلسفی درباره آن پرداخته و در انجام آن نظر‌ به‌ احادیث دیگر غیر آنچه در این اثر ضبط شده و اقوال عـارفان و حـکیمان داشته‌ است‌. وی‌ مباحث خود را چنان‌که شایسته دانسته است، تحت عناوین فرعی متنوعی از قبیل «اشارة»، «هدایة»، «ارشاد‌»، «اشراق‌»، «تنویر» و «تتمیم اشراقی» به ترتیب درآورده است. این‌ شیوه‌ را‌ شاید بـتوان ناشی از ذوق عرفانی و گرایشات اشراقی وی دانست.<ref>ر.ک: فنا، فاطمه، ص21</ref>‏  ظاهراً او در نگارش این اثر کتاب دیگرش شرح توحید را مد نظر داشته و به آن ارجاع داده و بالعکس.<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص34</ref>‏   

این کتاب همان‌طور که مصحح محترم در مقدمه خود یاد می‌کند، با عناوین «الاربعون حدیثا»، «شرح اربعین»، «اربعین‌ قاضی‌ سعید‌» در منابع نامی از آن برده شده است.<ref>ر.ک: فنا، فاطمه، ص21</ref>‏

انگیزه اساسی [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید قمی]] را در تألیف شرح الاربعین شاید بتوان همان جوهره اندیشه وی یعنی الهیات تنزیهی دانست، چه این‌که او‌ مقتضای‌ مضامین‌ احادیث و روایات را در جهت‌ تأیید‌ اندیشه‌هایی‌ از ایندست می‌دانست، و بـا تمسک به احادیث و اخـبار بـه بیان آراء خود و تقویت و تأیید آنها می‌پرداخت. .<ref>ر.ک: همان، ص21-20</ref>‏