۶۱٬۱۸۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
</div> | </div> | ||
'''مولانا محمد بن سلیمان فضولی بغدادی''' (910- 990ق) شاعر و اندیشمند شیعه، صاحب [[دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملامحمد فضولی بیاتلی|دیوان اشعار]] به زبانهای فارسی، ترکی و عربی. | '''مولانا محمد بن سلیمان فضولی بغدادی''' (910-990ق)، شاعر و اندیشمند شیعه، صاحب [[دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملامحمد فضولی بیاتلی|دیوان اشعار]] به زبانهای فارسی، ترکی و عربی. | ||
وی در تاریخ ادبیات اسلامی، شخصیتی مستثنی | وی در تاریخ ادبیات اسلامی، شخصیتی مستثنی دارد. او متفکر و شاعر سهزبانهای است که تأثیر عمیقی در تاریخ ادبیات ترکی، عربی و فارسی برجای نهاده است. | ||
== ولادت == | == ولادت == | ||
نام او محمد و نام پدرش سلیمان بوده است. گفته شده که در سال 910ق در خانواده | نام او محمد و نام پدرش سلیمان بوده است. گفته شده که در سال 910ق در خانواده شیعیمذهب و آذربایجانی، در کربلا به دنیا آمده است. در جوانی لقب «ملا» گرفته و مشهور به «ملا فضولی» بوده است<ref>محمدزاده صدیق، حسین، ص26</ref>. | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمتالله و علوم ادبی را نزد «حبیبی» شاعر معروف آذربایجان آموخته و نیز با دختر رحمتالله ازدواج کرده و پسری عالم و شاعر، با تخلص «فضلی» داشته است<ref>همان</ref>. | علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمتالله و علوم ادبی را نزد «حبیبی» شاعر معروف آذربایجان آموخته و نیز با دختر رحمتالله ازدواج کرده و پسری عالم و شاعر، با تخلص «فضلی» داشته است<ref>همان</ref>. | ||
لقب «ملا» نشانه کلامی بودن وی و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، وی مانند [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلی سینا]] و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را | لقب «ملا» نشانه کلامی بودن وی و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، وی مانند [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلی سینا]] و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را بهگونهای آشتی دهد و راه سومی در حکمت اسلامی بگشاید که بعدها از سوی حکیم [[زنوزی، عبدالله بن بیرمقلی باباخان|ملا عبدالله زنوزی]] دنبال شد<ref>همان</ref>. | ||
استعداد سرشار و بینظیر او، نقش عظیمی در دگرگونسازی ادبیات ترکی دوره اسلامی داشته است و میتوان گفت که نقشی را که نظامی در شعر فارسی ایفا کرده است، او در تاریخ شعر ترکی دارد<ref>همان، ص26- 27</ref>. | استعداد سرشار و بینظیر او، نقش عظیمی در دگرگونسازی ادبیات ترکی دوره اسلامی داشته است و میتوان گفت که نقشی را که نظامی در شعر فارسی ایفا کرده است، او در تاریخ شعر ترکی دارد<ref>همان، ص26-27</ref>. | ||
== آثار == | == آثار == | ||
آثار باقیمانده از او را میتوان | آثار باقیمانده از او را میتوان بهترتیب زیر برشمرد: | ||
الف) آثار عربی: | الف)- آثار عربی: | ||
# دیوان عربی مولانا فضولی؛ | # دیوان عربی مولانا فضولی؛ | ||
# مطلع الاعتقاد فی معرفة | # مطلع الاعتقاد فی معرفة المبدأ و المعاد. | ||
ب) آثار ترکی: | ب)- آثار ترکی: | ||
# دیوان ترکی؛ | # دیوان ترکی؛ | ||
# لیلی و مجنون؛ | # لیلی و مجنون؛ | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
# صحبة الأثمار؛ | # صحبة الأثمار؛ | ||
# حدیقة السعدا؛ | # حدیقة السعدا؛ | ||
# مکتوبات و | # مکتوبات و منشآت. | ||
ج) آثار فارسی: | ج)- آثار فارسی: | ||
# هفت جام؛ | # هفت جام؛ | ||
# صحت و مرض؛ | # صحت و مرض؛ | ||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
# رساله معمائیه؛ | # رساله معمائیه؛ | ||
# فرهنگ ترکی به فارسی؛ | # فرهنگ ترکی به فارسی؛ | ||
# دیوان فارسی<ref>همان، ص27- 45</ref>. | # دیوان فارسی<ref>همان، ص27-45</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
محمدزاده صدیق، حسین، مقدمه «دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملا محمد فضولی بیاتلی»، اثر حکیم ملا محمد فضولی بیاتلی، تصحیح حسین محمدزاده صدیق، تبریز، انتشارات یاران، 1387. | |||
ویرایش