۶۱٬۱۸۹
ویرایش
صحبت لاری، محمدباقر بن محمدعلی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ صحبت لاری را به صحبت لاری، محمدباقر بن محمدعلی منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
</div> | </div> | ||
''' | '''محمدباقر بن محمدعلی و معروف به صحبت لاری''' (1162ق، قریه بیرم لار -1251ق)، از شاعران شیعه در دوران قاجار است که اشعار زیبایی دارد و مورد توجه حاکمان فارس و لار و شخص فتحعلی‌شاه قاجار بود. صحبت در 20 سالگی علاوه بر تسلط در ادبیات فارسی و عربی و شعر و شاعری، در بیشتر علوم به درجه اجتهاد نیز رسیده بود. | ||
صحبت لاری در سرایش اشعارش، از حافظ و فردوسی و... تأثیر پذیرفته است. دیوان وی حاوی غزل، قصیده، مخمس، ترجیع‌بند، مثنوی، رباعی و مرثیه است که نشان از توانایی وی در سرایش قالب‌های مختلف شعری دارد. | صحبت لاری در سرایش اشعارش، از حافظ و فردوسی و... تأثیر پذیرفته است. دیوان وی حاوی غزل، قصیده، مخمس، ترجیع‌بند، مثنوی، رباعی و مرثیه است که نشان از توانایی وی در سرایش قالب‌های مختلف شعری دارد. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==جایگاه علمی== | ==جایگاه علمی== | ||
صحبت در 20 سالگی علاوه بر تسلط در ادبیات فارسی و عربی و شعر و شاعری در بیشتر علوم به درجه اجتهاد نیز رسیده بوده است؛ چنان‌که خود می‌نویسد: | صحبت در 20 سالگی علاوه بر تسلط در ادبیات فارسی و عربی و شعر و شاعری در بیشتر علوم به درجه اجتهاد نیز رسیده بوده است؛ چنان‌که خود می‌نویسد: | ||
'''کنون عمرم از بیست افزون شده | '''کنون عمرم از بیست افزون شده''' | ||
ز اوضاع گردون دلم خون شده | ز اوضاع گردون دلم خون شده | ||
'''به این قلت عمر در سازها | '''به این قلت عمر در سازها''' | ||
بلند است نامم به آوازها'''<ref>ر.ک: همان، صفحه چهارده و پانزده</ref>. | بلند است نامم به آوازها'''<ref>ر.ک: همان، صفحه چهارده و پانزده</ref>.''' | ||
==معاصران== | ==معاصران== | ||
او با مرحوم حاجی علی‌اکبر نواب شیرازی صاحب «تذکره دلگشا»، دوستی و الفتی تام داشته و مورد لطف و محبت سلطان وقت، فتحعلی‌شاه قاجار و حسینعلی‌میرزا حاکم فارس و پیشکار وی زکی‌خان نوری و همچنین نصیرخان حاکم لار بوده و در چند جای دیوان اشعارش از آنها مدیحه‌سرایی کرده است. | او با مرحوم حاجی علی‌اکبر نواب شیرازی صاحب «تذکره دلگشا»، دوستی و الفتی تام داشته و مورد لطف و محبت سلطان وقت، فتحعلی‌شاه قاجار و حسینعلی‌میرزا حاکم فارس و پیشکار وی زکی‌خان نوری و همچنین نصیرخان حاکم لار بوده و در چند جای دیوان اشعارش از آنها مدیحه‌سرایی کرده است. | ||
وی در اواخر عمر نابینا می‌شود و در این‌باره سروده است: | وی در اواخر عمر نابینا می‌شود و در این‌باره سروده است: | ||
'''چو یعقوبم شد از نور ضیا چشم | '''چو یعقوبم شد از نور ضیا چشم''' | ||
ز من بگرفتی ای بینا چرا چشم؟ | ز من بگرفتی ای بینا چرا چشم؟ | ||
'''به بوی پیرهن شد چشم او به | '''به بوی پیرهن شد چشم او به''' | ||
ندانم از چه به گردد مرا چشم؟ | ندانم از چه به گردد مرا چشم؟ | ||
یا در جای دیگر می‌گوید: | یا در جای دیگر می‌گوید: | ||
'''چه دیدم غیر مصنوعاتت ای فرد | '''چه دیدم غیر مصنوعاتت ای فرد''' | ||
که حسنت فردم از نور بصر کرد | که حسنت فردم از نور بصر کرد | ||
'''در و دشت از بهاران سبز اما | '''در و دشت از بهاران سبز اما''' | ||
مرا زآن چیست حاصل؟ حسرت و درد'''<ref>ر.ک: همان، صفحه پانزده</ref>. | مرا زآن چیست حاصل؟ حسرت و درد'''<ref>ر.ک: همان، صفحه پانزده</ref>.''' | ||
==روحیات و خلقیات== | ==روحیات و خلقیات== | ||
صحبت، مردی صریح اللهجه و مخالف عمال جور و ستم بود و حقایق را بی‌پروا اظهار می‌داشت. این بود که غالبا به سعایت حسودان و بدخواهان از طرف حکام وقت زندانی می‌شد. در صفحه 393 در قسمت نقد المخزون که در اواخر پیری و نابینایی او را به زندان برده‌اند، اشاره کرده: | صحبت، مردی صریح اللهجه و مخالف عمال جور و ستم بود و حقایق را بی‌پروا اظهار می‌داشت. این بود که غالبا به سعایت حسودان و بدخواهان از طرف حکام وقت زندانی می‌شد. در صفحه 393 در قسمت نقد المخزون که در اواخر پیری و نابینایی او را به زندان برده‌اند، اشاره کرده: | ||
'''خسته پیر کور زنجیری شده | '''خسته پیر کور زنجیری شده''' | ||
شب نهان از باد شبگیری شده | شب نهان از باد شبگیری شده | ||
'''نغمه‌سنجی را زبان بربسته‌اند | '''نغمه‌سنجی را زبان بربسته‌اند''' | ||
جبرئیلی را سبک‌پر خسته‌اند | جبرئیلی را سبک‌پر خسته‌اند | ||
'''پیر در زنجیر آن‌هم کور هم | '''پیر در زنجیر آن‌هم کور هم''' | ||
سرگران زو والی و دستور هم | سرگران زو والی و دستور هم | ||
'''کس شنیده است ای حکیم رهنمون | '''کس شنیده است ای حکیم رهنمون''' | ||
ز ابتدای آفرینش تاکنون | ز ابتدای آفرینش تاکنون | ||
'''کور زندانی به‌جز من؟ وای من | '''کور زندانی به‌جز من؟ وای من''' | ||
ای دریغ از درد جان‌فرسای من | ای دریغ از درد جان‌فرسای من | ||
و نیز گویند در اواخر عمر سفری به بستک لار نموده، دشمنان فضل و ادب به دلایلی (هجو صحبت نسبت به غاصبان خلافت) خان حاکم را نسبت به صحبت بدبین نموده و وادار می‌کنند که صحبت را دعوت به مجلس حاکم نموده و در آنجا او را خفیف و تحقیر کنند. قبل از ورود صحبت، خان مذکور دستور می‌دهد که حضار، وضع مجلس را به‌نوعی ترتیب دهند که محلی برای نشستن صحبت نباشد. صحبت، با وجود نابینایی در بدو ورود، احساس اسائه ادب حاکم و حضار را نسبت به خود درمی‌یابد؛ به زحمت جایی در کَفش‌کَنی پیدا کرده و این بیت را فی‌البداهه گفته و مجلس را ترک می‌کند: | و نیز گویند در اواخر عمر سفری به بستک لار نموده، دشمنان فضل و ادب به دلایلی (هجو صحبت نسبت به غاصبان خلافت) خان حاکم را نسبت به صحبت بدبین نموده و وادار می‌کنند که صحبت را دعوت به مجلس حاکم نموده و در آنجا او را خفیف و تحقیر کنند. قبل از ورود صحبت، خان مذکور دستور می‌دهد که حضار، وضع مجلس را به‌نوعی ترتیب دهند که محلی برای نشستن صحبت نباشد. صحبت، با وجود نابینایی در بدو ورود، احساس اسائه ادب حاکم و حضار را نسبت به خود درمی‌یابد؛ به زحمت جایی در کَفش‌کَنی پیدا کرده و این بیت را فی‌البداهه گفته و مجلس را ترک می‌کند: | ||
'''چه شود گر نشیند اهل ادب | '''چه شود گر نشیند اهل ادب''' | ||
زیر دست کسی که بی‌ادب است | زیر دست کسی که بی‌ادب است | ||
'''قل هو الله ببین که در قرآن | '''قل هو الله ببین که در قرآن''' | ||
زیر تبت یدا ابی‌لهب است'''<ref>ر.ک: همان، صفحات پانزده و شانزده</ref>. | زیر تبت یدا ابی‌لهب است'''<ref>ر.ک: همان، صفحات پانزده و شانزده</ref>.''' | ||
==وفات== | ==وفات== | ||