۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المعجم الوسیط: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
ترتیب آرایش واژگان در المعجم بر اساس حرف اصلی اول و سپس دوم و سوم هر واژه، به‌جز وام‌واژه‌ها، که ترتیب هجایی دارند، می‌باشد. | ترتیب آرایش واژگان در المعجم بر اساس حرف اصلی اول و سپس دوم و سوم هر واژه، به‌جز وام‌واژه‌ها، که ترتیب هجایی دارند، می‌باشد. | ||
این معجم به 28 باب تقسیم شده است. <ref>ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209</ref> | این معجم به 28 باب تقسیم شده است. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/132064/209 ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209]</ref> | ||
در جلد اول کتاب از همزه تا حرف ضاد و در جلد دوم باقی حروف ارائه شده است. | در جلد اول کتاب از همزه تا حرف ضاد و در جلد دوم باقی حروف ارائه شده است. | ||
کلمات اصیل و قدیمی و جدید و معاصر را گرد آورده و کلمات قرن بیستم را در کنار کلمات عصر جاهلی و صدر اسلام قرار داده است. همچنین به ذکر کلمات آشنا و اصطلاحات علمی و فنی و کلمات زندگی روزمره توجه دارد و اهتمام خاصی به چگونگی توضیع کلمه و ترتیب صیغه‌های فعلی و اسمی در هر کلمه دارد. <ref>ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 208</ref> | کلمات اصیل و قدیمی و جدید و معاصر را گرد آورده و کلمات قرن بیستم را در کنار کلمات عصر جاهلی و صدر اسلام قرار داده است. همچنین به ذکر کلمات آشنا و اصطلاحات علمی و فنی و کلمات زندگی روزمره توجه دارد و اهتمام خاصی به چگونگی توضیع کلمه و ترتیب صیغه‌های فعلی و اسمی در هر کلمه دارد. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/132064/208 ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 208]</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
المعجم الوسیط فرهنگی لغوی و معاصر است که توسط کمیته‌ای از اعضای فرهنگستان زبان عربی قاهره و کارشناسان معجم‌نگاری نگارش و انتشار یافته است. این کمیته بر اساس مقررات و شیوه‌های مصوّب فرهنگستان زبان عربی، چاپ اول این کتاب را با نظارت خود ارائه داد. سپس گروهی دیگر اقدام به چاپ دوم آن نمود و بازنگری چاپ دوم نیز توسط گروه اول و چاپ سوم هم توسط گروه سوم به سامان رسید.<ref>ر.ک: مطر، عبدالعزیز، ص67</ref> | المعجم الوسیط فرهنگی لغوی و معاصر است که توسط کمیته‌ای از اعضای فرهنگستان زبان عربی قاهره و کارشناسان معجم‌نگاری نگارش و انتشار یافته است. این کمیته بر اساس مقررات و شیوه‌های مصوّب فرهنگستان زبان عربی، چاپ اول این کتاب را با نظارت خود ارائه داد. سپس گروهی دیگر اقدام به چاپ دوم آن نمود و بازنگری چاپ دوم نیز توسط گروه اول و چاپ سوم هم توسط گروه سوم به سامان رسید.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28900/67 ر.ک: مطر، عبدالعزیز، ص67]</ref> | ||
فرهنگ المعجم الوسیط پس از ربع قرن تلاش و برنامه‌ریزی علمی، در نیمه دوم سده بیستم میلادی توسط گروهی زبان‌شناس و آکادمیک سنتی و نوگرا انتشار یافت. در مقدمه معجم، از زبان دکتر [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]] آمده است: این معجم به شیوه‌ای محکم به گذشته پیوند خورده است و زمان حاضر را با صادق‌ترین تعبیر بیان می‌کند.<ref>ر.ک: همان</ref> | فرهنگ المعجم الوسیط پس از ربع قرن تلاش و برنامه‌ریزی علمی، در نیمه دوم سده بیستم میلادی توسط گروهی زبان‌شناس و آکادمیک سنتی و نوگرا انتشار یافت. در مقدمه معجم، از زبان دکتر [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]] آمده است: این معجم به شیوه‌ای محکم به گذشته پیوند خورده است و زمان حاضر را با صادق‌ترین تعبیر بیان می‌کند.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
# پاسخگویی به نیاز فرهیختگان به معانی واژگان و اصطلاحات شایع. | # پاسخگویی به نیاز فرهیختگان به معانی واژگان و اصطلاحات شایع. | ||
# پاسخ به نیاز پژوهشیان و دانشوران در فهم متون نثری و شعر قدیم.<ref>ر.ک: همان</ref> | # پاسخ به نیاز پژوهشیان و دانشوران در فهم متون نثری و شعر قدیم.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
# جمع‌آوری کلمات قدیم وجدید. <ref>ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209</ref> | # جمع‌آوری کلمات قدیم وجدید. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/132064/209 ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209]</ref> | ||
# توسعه دادن به اصطلاحات علمی پرکاربرد. <ref>ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209</ref> | # توسعه دادن به اصطلاحات علمی پرکاربرد. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/132064/209 ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209]</ref> | ||
# جمع‌آوری کلمات پرکاربرد روزمره زندگی. <ref>ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209</ref> | # جمع‌آوری کلمات پرکاربرد روزمره زندگی. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/132064/209 ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209]</ref> | ||
# نوگرایی زبانی. <ref>ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209</ref> | # نوگرایی زبانی. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/132064/209 ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209]</ref> | ||
در وجه‌تسمیه المعجم الوسیط باید گفت که منظور از وسیط این است که این معجم، متوسط است؛ زیرا از لحاظ حجمی، میان معجمی بزرگ و معجمی مختصر، که اولی قبل و دومی بعد از الوسیط توسط فرهنگستان منتشر شده است، قرار دارد. تأیید این مطلب را دکتر [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]] در مقدمه چاپ اول به دست داده است.<ref>ر.ک: مطر، عبدالعزیز، ص67</ref> | در وجه‌تسمیه المعجم الوسیط باید گفت که منظور از وسیط این است که این معجم، متوسط است؛ زیرا از لحاظ حجمی، میان معجمی بزرگ و معجمی مختصر، که اولی قبل و دومی بعد از الوسیط توسط فرهنگستان منتشر شده است، قرار دارد. تأیید این مطلب را دکتر [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]] در مقدمه چاپ اول به دست داده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28900/67 ر.ک: مطر، عبدالعزیز، ص67]</ref> | ||
به سبب آنکه این فرهنگ لغت یک ابداع جدید در عصر کنونی است از ارزش بسیار بالایی برخوردار است و بر بسیاری از فرهنگ لغت‌های جدید که تاکنون نوشته شده، برتری دارد. <ref>ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209</ref> | به سبب آنکه این فرهنگ لغت یک ابداع جدید در عصر کنونی است از ارزش بسیار بالایی برخوردار است و بر بسیاری از فرهنگ لغت‌های جدید که تاکنون نوشته شده، برتری دارد. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/132064/209 ر.ک: هوشنگی ماهر، پرنیان، ص 209]</ref> | ||
نشانه‌های سنّت‌گرایی در المعجم الوسیط: | نشانه‌های سنّت‌گرایی در المعجم الوسیط: | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
# این معجم شیوه ریشه‌ای (اشتقاقی) را اساس کار قرار داده و به ترتیب الفبایی مطلق نگرویده است. | # این معجم شیوه ریشه‌ای (اشتقاقی) را اساس کار قرار داده و به ترتیب الفبایی مطلق نگرویده است. | ||
# هر لغتی پس از بحث و کنکاش توسط کمیته‌ای متخصص وارد معجم شده است. این کمیته معمولاً متشکل از اعضای فرهنگستان بوده که چندین کارشناس و متخصص به آن‌ها کمک می‌کرده‌اند. | # هر لغتی پس از بحث و کنکاش توسط کمیته‌ای متخصص وارد معجم شده است. این کمیته معمولاً متشکل از اعضای فرهنگستان بوده که چندین کارشناس و متخصص به آن‌ها کمک می‌کرده‌اند. | ||
# مؤلفان معجم به آیات قرآن و احادیث نبوی و ضرب‌المثل‌های عربی و اصطلاحات بلاغی بر جای مانده از نویسندگان و شاعران فصیح استناد کرده‌اند.<ref>ر.ک: مطر، عبدالعزیز، ص75</ref> | # مؤلفان معجم به آیات قرآن و احادیث نبوی و ضرب‌المثل‌های عربی و اصطلاحات بلاغی بر جای مانده از نویسندگان و شاعران فصیح استناد کرده‌اند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28900/75 ر.ک: مطر، عبدالعزیز، ص75]</ref> | ||
نوآوری در نگارش: | نوآوری در نگارش: | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
# رعایت شیوه واحد در رسم‌الخط و علائم اختصاری. | # رعایت شیوه واحد در رسم‌الخط و علائم اختصاری. | ||
# تعیین نوع واژه از لحاظ جامد یا مشتق، مفرد یا جمع، مذکر یا مؤنث. | # تعیین نوع واژه از لحاظ جامد یا مشتق، مفرد یا جمع، مذکر یا مؤنث. | ||
# ارائه عکس‌ها و تصاویر توضیحی برای واژه‌های مربوط به گیاهان و حیوانات غیر مشهور و وسایل و ادوات تمدن جدید.<ref>ر.ک: همان، ص68</ref> | # ارائه عکس‌ها و تصاویر توضیحی برای واژه‌های مربوط به گیاهان و حیوانات غیر مشهور و وسایل و ادوات تمدن جدید.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28900/68 ر.ک: همان، ص68]</ref> | ||
نوآوری در ترتیب: | نوآوری در ترتیب: | ||
# ترتیب مدخل‌های معجم و مواد و کلمات آن به شیوه‌ای دقیق و با هدف آسان‌یابی واژه‌ها و تسریع در رسیدن به واژه موردنظر. | # ترتیب مدخل‌های معجم و مواد و کلمات آن به شیوه‌ای دقیق و با هدف آسان‌یابی واژه‌ها و تسریع در رسیدن به واژه موردنظر. | ||
# پایبندی به شیوه‌ای واحد در ترتیب و چینش داخلی مدخل‌ها؛ مانند آوردن فعل‌ها قبل از اسم‌ها، مجرّد قبل از مزید، لازم قبل از متعدی، ثلاثی قبل از رباعی، معنای حسی قبل از عقلی و حقیقی قبل از مجازی.<ref>ر.ک: همان</ref> | # پایبندی به شیوه‌ای واحد در ترتیب و چینش داخلی مدخل‌ها؛ مانند آوردن فعل‌ها قبل از اسم‌ها، مجرّد قبل از مزید، لازم قبل از متعدی، ثلاثی قبل از رباعی، معنای حسی قبل از عقلی و حقیقی قبل از مجازی.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28900/68 ر.ک: همان]</ref> | ||
در المعجم کلمات اجنبی بسیاری داخل شده است؛ مثل فونغراف، تلفزیون، اکردینال، الکترون و تکنولوجیا. این کلمات با رمز د مشخص شده‌اند. بسیاری از کلماتی که نویسندگان و روزنامه‌نگاران کنونی به کار برده‌اند، پس از تصویب فرهنگستان در المعجم آمده‌اند؛ از جمله: القمر الصناعی (ماهواره)، قصف المدافع (بمباران توپخانه‌ای) و الشجب و الادانه (نابودی).<ref>ر.ک: همان</ref> | در المعجم کلمات اجنبی بسیاری داخل شده است؛ مثل فونغراف، تلفزیون، اکردینال، الکترون و تکنولوجیا. این کلمات با رمز د مشخص شده‌اند. بسیاری از کلماتی که نویسندگان و روزنامه‌نگاران کنونی به کار برده‌اند، پس از تصویب فرهنگستان در المعجم آمده‌اند؛ از جمله: القمر الصناعی (ماهواره)، قصف المدافع (بمباران توپخانه‌ای) و الشجب و الادانه (نابودی).<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28900/68 ر.ک: همان]</ref> | ||
ترتیب آرایش واژگان در المعجم بر اساس حرف اصلی اول و سپس دوم و سوم هر واژه، به‌جز وام‌واژه‌ها، که ترتیب هجایی دارند، می‌باشد؛ اما کسی بر این نیست که این ترتیب، جدید است؛ مثلاً [[شیبانی، اسحاق بن مرار|ابو‌عمرو شیبانی]] (متوفی 213ق) در [[کتاب الجيم|کتاب الجیم]] بر المعجم تقدیم دارد؛ گرچه او به حرف اول کلمات آغازین باب‌ها اکتفا نموده و کلمات داخل باب‌ها را بدون ترتیب آورده است. [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] (متوفی 538ق) نیز [[أساس البلاغة|اساس البلاغة]] خود را بر اساس حرف اول کلمات تنظیم نموده است.<ref>ر.ک: همان، ص74</ref> | ترتیب آرایش واژگان در المعجم بر اساس حرف اصلی اول و سپس دوم و سوم هر واژه، به‌جز وام‌واژه‌ها، که ترتیب هجایی دارند، می‌باشد؛ اما کسی بر این نیست که این ترتیب، جدید است؛ مثلاً [[شیبانی، اسحاق بن مرار|ابو‌عمرو شیبانی]] (متوفی 213ق) در [[کتاب الجيم|کتاب الجیم]] بر المعجم تقدیم دارد؛ گرچه او به حرف اول کلمات آغازین باب‌ها اکتفا نموده و کلمات داخل باب‌ها را بدون ترتیب آورده است. [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] (متوفی 538ق) نیز [[أساس البلاغة|اساس البلاغة]] خود را بر اساس حرف اول کلمات تنظیم نموده است.<ref>ر.ک: همان، ص74</ref> | ||