پرش به محتوا

استاد و درس (صرف و نحو): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '==وابسته‌ها== [[' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} [[')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
}}
}}


 
'''استاد و درس''' اثر فارسی [[صفایی حائری، علی|استاد على صفایى حائرى]]، کتابى است در مورد روش تدریس ادبیات عرب و مباحثى در علم صرف و نحو.
'''استاد و درس''' اثر فارسی [[صفایی حائری، علی|استاد على صفايى حائرى]]، کتابى است در مورد روش تدريس ادبيات عرب و مباحثى در علم صرف و نحو.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در دو بخش تنظيم شده است:
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در دو بخش تنظیم شده است:


#سبک و روش آموزش؛
#سبک و روش آموزش؛
#اصل درس‌ها كه شامل تدريس علم صرف و نحو مى‌باشد.
#اصل درس‌ها كه شامل تدریس علم صرف و نحو مى‌باشد.


شيوه بيان مطالب بسيار ساده و روان و همراه با مثال است.
شیوه بیان مطالب بسیار ساده و روان و همراه با مثال است.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
مؤلف، در مقدمه، پيرامون ضرورت تغيير در مطالب و كتب درسى و هم‌چنين تغير در شيوه تدريس، توضيحاتى داده است.
مؤلف، در مقدمه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=15&viewType=html ر.ک: همان، ص15]</ref>، پیرامون ضرورت تغییر در مطالب و كتب درسى و هم‌چنین تغییر در شیوه تدریس، توضیحاتى داده است.


بخش اول، به بيان سبک و روش تدريس و آموزش علم صرف و نحو اختصاص يافته است.
بخش اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=21&viewType=html ر.ک: همان، ص21]</ref>، به بیان سبک و روش تدریس و آموزش علم صرف و نحو اختصاص یافته است.


مؤلف، ابتدا عناوین را بيان نموده و سپس هر كدام را به صورت كامل شرح و توضيح داده است.
مؤلف، ابتدا عناوین را بیان نموده و سپس هر كدام را به صورت كامل شرح و توضیح داده است.


اولین عنوانى كه مؤلف به توضيح آن پرداخته، «هدف» است. وى در این زمینه معتقد است هنگامى كه هدف روشن نباشد، بر فرض كه جنبش، شور، تقليد و سنتى باشد، اما اين‌ها ريشه‌اى بوده و باورى به‌وجود نمى‌آورد.
اولین عنوانى كه مؤلف به توضیح آن پرداخته، «هدف» است. وى در این زمینه معتقد است هنگامى كه هدف روشن نباشد، بر فرض كه جنبش، شور، تقلید و سنتى باشد، اما این‌ها ریشه‌اى بوده و باورى به‌وجود نمى‌آورد.


به باور وى، هدف، تزريقى و تحمیلى نيست و مربى آن نيست كه هدف را به زور بقبولاند، بلكه مربى كسى است كه مقدمات تصمیم را فراهم كرده و زمینه را مى‌چيند تا طرف، خود تصمیم بگيرد و بيابد.
به باور وى، هدف، تزریقى و تحمیلى نیست و مربى آن نیست كه هدف را به زور بقبولاند، بلكه مربى كسى است كه مقدمات تصمیم را فراهم كرده و زمینه را مى‌چیند تا طرف، خود تصمیم بگیرد و بیابد.


نظر نویسنده درباره تدريس آن است كه استاد مطالعه‌اش را در حضور شاگردان انجام دهد تا شاگردان از طرز شروع و حركت او، به روش و شيوه‌اش پى‌ببرند.
نظر نویسنده درباره تدریس آن است كه استاد مطالعه‌اش را در حضور شاگردان انجام دهد تا شاگردان از طرز شروع و حركت او، به روش و شیوه‌اش پى‌ببرند.


وى بيان مى‌كند كه این روش، زودتر به نتيجه مى‌رسد و برداشت‌هاى عظيم‌تر و غنى‌ترى درپى خواهد داشت.
وى بیان مى‌كند كه این روش، زودتر به نتیجه مى‌رسد و برداشت‌هاى عظیم‌تر و غنى‌ترى درپى خواهد داشت.


ساير عناوین بخش اول، عبارتند از:
سایر عناوین بخش اول، عبارتند از:


وظيفه؛ مراحل؛ مسائل؛ كليدها؛ ملاك‌ها؛ روش‌ها؛ تفسير؛ تاريخ؛ مرحله فكرى؛ قدرت روحى؛ طرح؛ برنامه.
وظیفه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=33&viewType=html ر.ک: همان، ص33]</ref>؛ مراحل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=34&viewType=html ر.ک: همان، ص34]</ref>؛ مسائل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=39&viewType=html ر.ک: همان، ص39]</ref>؛ كلیدها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=48&viewType=html ر.ک: همان، ص48]</ref>؛ ملاك‌ها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=49&viewType=html ر.ک: همان، ص49]</ref>؛ روش‌ها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=50&viewType=html ر.ک: همان، ص50]</ref>؛ تفسیر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=52&viewType=html ر.ک: همان، ص52]</ref>؛ تاریخ<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=54&viewType=html ر.ک: همان، ص54]</ref>؛ مرحله فكرى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=57&viewType=html ر.ک: همان، ص57]</ref>؛ قدرت روحى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=62&viewType=html ر.ک: همان، ص62]</ref>؛ طرح<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=63&viewType=html ر.ک: همان، ص63]</ref>؛ برنامه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=64&viewType=html ر.ک: همان، ص64]</ref>.


بخش دوم، در دوقسمت زير، تنظيم شده است:
بخش دوم، در دوقسمت زیر، تنظیم شده است:


قسمت اول: صرف كه شامل دو مقدمه و دو فصل است.
قسمت اول: صرف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=71&viewType=html ر.ک: همان، ص71]</ref> كه شامل دو مقدمه و دو فصل است.


مؤلف، در مقدمه اول، به توضيح واژه‌هایى از قبيل لفظ، كلمه، اسم، فعل، حرف، ماضى، مضارع، امر و... پرداخته است.
مؤلف، در مقدمه اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=77&viewType=html ر.ک: همان، ص 77]</ref>، به توضیح واژه‌هایى از قبیل لفظ، كلمه، اسم، فعل، حرف، ماضى، مضارع، امر و... پرداخته است.


در مقدمه دوم، به تعريف صرف، فايده و موضوع آن و تقسيم‌بندى موضوع پرداخته شده است. مؤلف معتقد است كه صرف، چند فايده دارد:
در مقدمه دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=87&viewType=html ر.ک: همان، ص87]</ref>، به تعریف صرف، فایده و موضوع آن و تقسیم‌بندى موضوع پرداخته شده است. مؤلف معتقد است كه صرف، چند فایده دارد:


الف) شناختن كلمه‌ها و در نتيجه ترجمه آن‌ها؛
الف) شناختن كلمه‌ها و در نتیجه ترجمه آن‌ها؛


ب) تلفظ صحيح آن‌ها؛
ب) تلفظ صحیح آن‌ها؛


ج) ساختن واژه‌هاى جديد برای مقاصد جديد.
ج) ساختن واژه‌هاى جدید برای مقاصد جدید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=89&viewType=html ر.ک: همان، ص89]</ref>.


فصل اول، در دو بخش، اختصاص به اسم و فعل سالم دارد.
فصل اول، در دو بخش، اختصاص به اسم و فعل سالم دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=95&viewType=html ر.ک: همان، ص95]</ref>.


در بخش اول، وزن اسم‌هاى ثلاثى، اسم‌هاى رباعى، اسم‌هاى خماسى، اسم فاعل و اسم مفعول، صفت مشبهه، صيغه‌ى مبالغه، صفت تفضيلى توضيح داده شده است.
در بخش اول، وزن اسم‌هاى ثلاثى، اسم‌هاى رباعى، اسم‌هاى خماسى، اسم فاعل و اسم مفعول، صفت مشبهه، صیغه‌ى مبالغه، صفت تفضیلى توضیح داده شده است.


در اوزان افعال، این موارد بيان گرديده است: فعل‌هاى ثلاثى مجرد؛ ثلاثى مزيد؛ وزن‌هاى رباعى.
در اوزان افعال، این موارد بیان گردیده است: فعل‌هاى ثلاثى مجرد؛ ثلاثى مزید؛ وزن‌هاى رباعى.


مؤلف، در پایان این بخش، راه شناخت معانى باب‌ها را بيان كرده است. به نظر وى، بهتر این است كه یک كلمه را در چند باب بياوريم مثلاًكَشَفَ؛ روشن كرد، اِكتشف؛ كشف را پذيرفت، اِنكشف؛ آشكار شد و...
مؤلف، در پایان این بخش، راه شناخت معانى باب‌ها را بیان كرده است. به نظر وى، بهتر این است كه یک كلمه را در چند باب بیاوریم مثلاًكَشَفَ؛ روشن كرد، اِكتشف؛ كشف را پذیرفت، اِنكشف؛ آشكار شد و...


در بخش دوم، قواعد ساخت افعال ماضى، مضارع، امر، نهى، معلوم، مجهول، نفى، جحد، استفهام، نهى و... توضيح داده شده است. مؤلف، هر كدام از این موارد را به صورت كامل بيان كرده و سپس با مثال، به توضيح آن‌ها پرداخته است.
در بخش دوم، قواعد ساخت افعال ماضى، مضارع، امر، نهى، معلوم، مجهول، نفى، جحد، استفهام، نهى و... توضیح داده شده است. مؤلف، هر كدام از این موارد را به صورت كامل بیان كرده و سپس با مثال، به توضیح آن‌ها پرداخته است.


در فصل دوم، در هشت بخش، از غير سالم‌ها بحث شده است.
در فصل دوم، در هشت بخش، از غیر سالم‌ها بحث شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=139&viewType=html ر.ک: همان، ص139]</ref>.


مؤلف، غير سالم‌ها را چنين توضيح داده است: «هرگاه با كلمه‌اى برخورد كنيم كه بر طبق اوزان ذكر شده باشد، بايد آن كلمه را به یکى از اوزان برگردانيم. هرگاه با كلمه‌اى برخورد كنيم كه بر طبق این وزن‌ها نباشد، ناچار يا ابدال شده يا اعلال و يا ادغام».
مؤلف، غیر سالم‌ها را چنین توضیح داده است: «هرگاه با كلمه‌اى برخورد كنیم كه بر طبق اوزان ذكر شده باشد، باید آن كلمه را به یکى از اوزان برگردانیم. هرگاه با كلمه‌اى برخورد كنیم كه بر طبق این وزن‌ها نباشد، ناچار یا ابدال شده یا اعلال و یا ادغام».


وى در این بخش‌ها، به بيان و بررسى مضاعف، معتل و مهموز پرداخته و هم‌چنين قواعد اعلال، ادغام و ابدال را تشريح كرده است.
وى در این بخش‌ها، به بیان و بررسى مضاعف، معتل و مهموز پرداخته و هم‌چنین قواعد اعلال، ادغام و ابدال را تشریح كرده است.


قواعد ابدال، در بخش اول و قواعد ادغام و مضاعف، در بخش دوم آمده است:
قواعد ابدال<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=141&viewType=html ر.ک: همان، ص141]</ref>، در بخش اول و قواعد ادغام و مضاعف، در بخش دوم آمده است:


مضاعف بر دو گونه است:
مضاعف بر دو گونه است:


#اصم، مثل مَدَّ و اَعَدَّ كه دو حرف از یک جنس در یک كلمه است؛
#اصم، مثل مَدَّ و اَعَدَّ كه دو حرف از یک جنس در یک كلمه است؛
#مطابق، مثل زلزلَ، وسوس كه در رباعى نمونه دارد و حرف‌هایش با هم برابرند.
#مطابق، مثل زلزلَ، وسوس كه در رباعى نمونه دارد و حرف‌هایش با هم برابرند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=143&viewType=html ر.ک: همان، ص143]</ref>.


عناوین ساير بخش‌ها عبارتند از: اعلال مثال؛ اجوف؛ ناقص؛ لفيف مقرون؛ لفيف مفروق و مهموز.
عناوین سایر بخش‌ها عبارتند از: اعلال مثال<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=147&viewType=html ر.ک: همان، ص147]</ref>؛ اجوف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=151&viewType=html ر.ک: همان، ص151]</ref>؛ ناقص<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=161&viewType=html ر.ک: همان، ص161]</ref>؛ لفیف مقرون<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=172&viewType=html ر.ک: همان، ص172]</ref>؛ لفیف مفروق<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=173&viewType=html ر.ک: همان، ص173]</ref> و مهموز<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=174&viewType=html ر.ک: همان، ص174]</ref>.


مؤلف، در پایان قسمت صرف، مرورى كوتاه و اجمالى به مطالب بيان شده، نموده است.
مؤلف، در پایان قسمت صرف، مرورى كوتاه و اجمالى به مطالب بیان شده، نموده است.


قسمت دوم، به مباحث نحوى اختصاص داشته و در دو فصل حركت‌ها و تركيب‌ها، تنظيم شده است.
قسمت دوم، به مباحث نحوى اختصاص داشته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=187&viewType=html ر.ک: همان، ص187]</ref> و در دو فصل حركت‌ها و تركیب‌ها، تنظیم شده است.


فصل اول، با توضيح در مورد حركات شروع شده است. حركت آخر كلمه‌ها يا ثابت است كه آن كلمه را مبنى مى‌گویيم و يا متغير است كه آن را معرب مى‌نامیم.
فصل اول، با توضیح در مورد حركات شروع شده است. حركت آخر كلمه‌ها یا ثابت است كه آن كلمه را مبنى مى‌گوییم و یا متغیر است كه آن را معرب مى‌نامیم.


حركت آخر كلمه مبنى، چهار حالت دارد:
حركت آخر كلمه مبنى، چهار حالت دارد:
خط ۱۰۷: خط ۱۰۶:
#فتحه؛
#فتحه؛
#ضمه؛
#ضمه؛
#كسره.
#كسره<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=183&viewType=html ر.ک: همان، ص183]</ref>.


مؤلف، تمام موارد معرب و مبنى را با مثال و به صورت كامل، مورد بررسى قرار داده است.
مؤلف، تمام موارد معرب و مبنى را با مثال و به صورت كامل، مورد بررسى قرار داده است.


مفهوم اعراب؛ علايم و اقسام آن؛ اقسام معرب و عوامل اعراب، از جمله مباحث این قسمت، مى‌باشند.
مفهوم اعراب؛ علایم و اقسام آن؛ اقسام معرب و عوامل اعراب، از جمله مباحث این قسمت، مى‌باشند.


اعراب به حالتى مى‌گویند كه وضع كلمه را روشن مى‌كند كه آيا فاعل است يا مفعول يا مضاف اليه.
اعراب به حالتى مى‌گویند كه وضع كلمه را روشن مى‌كند كه آیا فاعل است یا مفعول یا مضاف الیه.


یکى از مطالب مهم فصل اول، عوامل اعراب است. مؤلف، عوامل اعراب را ابتدا با نمودار رسم كرده و سپس هر كدام را به صورت جدا، مفصل شرح داده است.
یکى از مطالب مهم فصل اول، عوامل اعراب است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=194&viewType=html ر.ک: همان، ص194]</ref>. مؤلف، عوامل اعراب را ابتدا با نمودار رسم كرده و سپس هر كدام را به صورت جدا، مفصل شرح داده است.


فصل دوم، مبحث تركيب‌ها را در خود جاى داده است.
فصل دوم، مبحث تركیب‌ها را در خود جاى داده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=237&viewType=html ر.ک: همان، ص237]</ref>.


مؤلف، تركيب‌ها را با دو مثال آغاز مى‌كند. مثال اول: جاء محمود، محمود آمد.
مؤلف، تركیب‌ها را با دو مثال آغاز مى‌كند. مثال اول: جاء محمود، محمود آمد.


مثال دوم: حسنٌ رجلٌ حنونٌ، حسن مرد مهربانى است.
مثال دوم: حسنٌ رجلٌ حنونٌ، حسن مرد مهربانى است.


وى به این نكته اشاره دارد كه هر تركيب، از موضوع و محمول و يا از مسند و مسند اليه تشكيل شده و متعلقاتى از قبيل مفعول به، مفعول له، مفعول فيه، جار و مجرور، حال، تمیز و توابع، دارد.
وى به این نكته اشاره دارد كه هر تركیب، از موضوع و محمول و یا از مسند و مسند الیه تشكیل شده و متعلقاتى از قبیل مفعول به، مفعول له، مفعول فیه، جار و مجرور، حال، تمیز و توابع، دارد.


مؤلف، مبحث تركيب‌ها را با اسناد آغاز نموده و در آن، اسناد تقيدى، تركيبى، مفرد، تثنيه و جمع، مفرد، مونث، فعل و نائب فاعل را همراه با مثال شرح و توضيح داده است.
مؤلف، مبحث تركیب‌ها را با اسناد آغاز نموده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=238&viewType=html ر.ک: همان، ص 238]</ref> و در آن، اسناد تقییدى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=242&viewType=html ر.ک: همان، ص242]</ref>، تركیبى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=243&viewType=html ر.ک: همان، ص243]</ref>، مفرد، تثنیه و جمع<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=244&viewType=html ر.ک: همان، ص244]</ref>، مذکر، مونث<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=244&viewType=html ر.ک: همان، ص244]</ref>، فعل و نائب فاعل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=245&viewType=html ر.ک: همان، ص245]</ref> را همراه با مثال شرح و توضیح داده است.


از جمله مطالب مهم این فصل، مبحث «مسند و مسند اليه» است كه یکى از مباحث آن، مبتدا و خبر مى‌باشد. مؤلف، در این زمینه چنين توضيح مى‌دهد:
از جمله مطالب مهم این فصل، مبحث «مسند و مسند الیه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=246&viewType=html ر.ک: همان، ص246]</ref>» است كه یکى از مباحث آن، مبتدا و خبر مى‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=247&viewType=html ر.ک: همان، ص247]</ref>. مؤلف، در این زمینه چنین توضیح مى‌دهد:


«مبتدا اسمى است كه با آن شروع كرده‌ايم تا توضيحى پيرامون آن بياوريم و خبر همان توضيح است كه برای اسم اول مى‌آوریم. مبتدا و خبر هر یک حالت‌هایى دارند.مبتدا دو قسم است، یکى معرفه‌اى كه از آن خبر مى‌دهيم و دوم صفتى، كه همراه با حرف استفهام و نفى بوده و فاعلش اسم ظاهر باشد. خبر گاهى مفرد است و گاهى جمله. خبر مفرد يا جامد است يا مشتق».
«مبتدا اسمى است كه با آن شروع كرده‌ایم تا توضیحى پیرامون آن بیاوریم و خبر همان توضیح است كه برای اسم اول مى‌آوریم. مبتدا و خبر هر یک حالت‌هایى دارند.مبتدا دو قسم است، یکى معرفه‌اى كه از آن خبر مى‌دهیم و دوم صفتى، كه همراه با حرف استفهام و نفى بوده و فاعلش اسم ظاهر باشد. خبر گاهى مفرد است و گاهى جمله. خبر مفرد یا جامد است یا مشتق».


نواسخ؛ متعلقات؛ توابع؛ متعلقات مسند؛ حروف مشبهۀ بالفعل؛ افعال ناقصه؛ افعال مقاربه؛ افعال قلوب و حروف نفى؛ صفت؛ عطف بيان؛ عطف به حروف؛ تاكيد و بدل، از جمله مباحث این قسمت مى‌باشند.
نواسخ<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=250&viewType=html ر.ک: همان، ص250]</ref>؛ متعلقات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=255&viewType=html ر.ک: همان، ص255]</ref>؛ توابع<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=256&viewType=html ر.ک: همان، ص256]</ref>؛ متعلقات مسند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=261&viewType=html ر.ک: همان، ص261]</ref>؛ حروف مشبهۀ بالفعل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=250&viewType=html ر.ک: همان، ص250]</ref>؛ افعال ناقصه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=252&viewType=html ر.ک: همان، ص252]</ref>؛ افعال مقاربه؛ افعال قلوب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=253&viewType=html ر.ک: همان، ص253]</ref> و حروف نفى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=254&viewType=html ر.ک: همان، ص 254]</ref>؛ صفت؛ عطف بیان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=257&viewType=html ر.ک: همان، ص257]</ref>؛ عطف به حروف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=258&viewType=html ر.ک: همان، ص258]</ref>؛ تاكید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=259&viewType=html ر.ک: همان، ص259]</ref> و بدل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/4298/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B3?pageNumber=260&viewType=html ر.ک: همان، ص260]</ref>، از جمله مباحث این قسمت مى‌باشند.


==وضعيت کتاب==
==وضعیت کتاب==


 
فهرست مطالب در ابتداى کتاب آمده و توضیحات به صورت كامل در پاورقى ذكر شده است.
فهرست مطالب در ابتداى کتاب آمده و توضيحات به صورت كامل در پاورقى ذكر شده است.


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==


مقدمه و متن کتاب.
مقدمه و متن کتاب.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش