۵۳٬۳۲۷
ویرایش
التشيع في الأندلس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ التشيع فی الأندلس را به التشيع في الأندلس منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
در باره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است: | در باره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است: | ||
1. نويسنده در مورد سفر اندلسى‌ها به مشرق و تأثير آن در تشيع اندلس چنين نوشته است: به نظر مى‌رسد كه اولين كسى كه چيزى از فرهنگ شيعى را به اندلس نقل كرد عبارت بود از محمد بن عيسى قرطبى (متوفاى 221ق)، معروف به اعشى كه در سال 179ق، به عراق رفت، درحالى‌كه هماوردان اندلسى‌اش كه در آن زمان بودند، به مدينه تردد مى‌كردند تا از فقه مالك بن انس و شاگردانش بهره بگيرند. نتيجه حضور و تدريس او در عراق آن شد كه برخى از كتاب‌هاى وكيع بن جراح را كه از بزرگ‌ترين محدثان شيعه بود، به اندلس منتقل كرد. قرطبى، كتاب‌هايى در مورد دفاع از اصول شيعيان زيدى دارد. به او پيشنهاد كردند كه در اندلس به قضاوت بپردازد، ولى او نپذيرفت و همواره به ذكر فضايل اميرالمؤمنين(ع) مى‌پرداخت و او را در زندگى‌اش اسوه قرار داده بود و... | 1. نويسنده در مورد سفر اندلسى‌ها به مشرق و تأثير آن در تشيع اندلس چنين نوشته است: به نظر مى‌رسد كه اولين كسى كه چيزى از فرهنگ شيعى را به اندلس نقل كرد عبارت بود از محمد بن عيسى قرطبى (متوفاى 221ق)، معروف به اعشى كه در سال 179ق، به عراق رفت، درحالى‌كه هماوردان اندلسى‌اش كه در آن زمان بودند، به مدينه تردد مى‌كردند تا از فقه مالك بن انس و شاگردانش بهره بگيرند. نتيجه حضور و تدريس او در عراق آن شد كه برخى از كتاب‌هاى وكيع بن جراح را كه از بزرگ‌ترين محدثان شيعه بود، به اندلس منتقل كرد. قرطبى، كتاب‌هايى در مورد دفاع از اصول شيعيان زيدى دارد. به او پيشنهاد كردند كه در اندلس به قضاوت بپردازد، ولى او نپذيرفت و همواره به ذكر فضايل اميرالمؤمنين(ع) مى‌پرداخت و او را در زندگى‌اش اسوه قرار داده بود و... <ref>ر. ك.: متن كتاب، ص 16</ref>. | ||
2. همچنين نويسنده تأكيد كرده است كه در هر صورت موفقيت داعيان فاطمى در تبليغ براى جذب حاميان از اندلس، بسيار محدود بود و اين مطلب به‌خاطر قدرت و اصالت مذهب تسنن در اندلس بود و البته اين مطلب مانع از آن نمى‌شود كه بگوييم آن داعيان فاطمى موفق شدند كه برخى از مردان انديشه را به صفّ خودشان ضميمه كنند | 2. همچنين نويسنده تأكيد كرده است كه در هر صورت موفقيت داعيان فاطمى در تبليغ براى جذب حاميان از اندلس، بسيار محدود بود و اين مطلب به‌خاطر قدرت و اصالت مذهب تسنن در اندلس بود و البته اين مطلب مانع از آن نمى‌شود كه بگوييم آن داعيان فاطمى موفق شدند كه برخى از مردان انديشه را به صفّ خودشان ضميمه كنند <ref>ر. ك.: همان، ص 28</ref>. | ||
3. نظر نويسنده در مورد نقش داعيان فاطمى با قلم و ترجمه استاد جعفريان چنين است: شرقيانى كه به قصد تبليغات شيعى راهى اندلس مى‌شدند، اهداف واقعى خود را تحت پوشش كارهايى مانند تجارت، دانش‌اندوزى و يا سياحت صوفيانه پنهان مى‌كردند. در واقع، در انتهاى قرن سوم و در طول قرن چهارم، جاسوسان دولت فاطمى در تمامى نقاط دنياى اسلام پراكنده بودند. توان گفت كه دعوت اسماعيلى، در ميان ديگر دعوت‌ها، بهترين بهره را از شيوه جاسوسى با مهارت و دقتى كم‌مانند برگرفته است. فاطميان مغرب، آماده هجوم به شرق در سمت مصر و شمال در سمت اندلس بودند و به همين دليل بسيارى از جاسوسان خود را روانه اندلس كردند تا اوضاع را شناسايى كرده، راه‌هاى مداخله در آن را بيابند و نقاط ضعف آن را بشناسند و از نظام سياسى و اقتصادى و دينى آن آگاه شوند. پس از آن داعيان خود را در حد توان به آن ناحيه اعزام كردند | 3. نظر نويسنده در مورد نقش داعيان فاطمى با قلم و ترجمه استاد جعفريان چنين است: شرقيانى كه به قصد تبليغات شيعى راهى اندلس مى‌شدند، اهداف واقعى خود را تحت پوشش كارهايى مانند تجارت، دانش‌اندوزى و يا سياحت صوفيانه پنهان مى‌كردند. در واقع، در انتهاى قرن سوم و در طول قرن چهارم، جاسوسان دولت فاطمى در تمامى نقاط دنياى اسلام پراكنده بودند. توان گفت كه دعوت اسماعيلى، در ميان ديگر دعوت‌ها، بهترين بهره را از شيوه جاسوسى با مهارت و دقتى كم‌مانند برگرفته است. فاطميان مغرب، آماده هجوم به شرق در سمت مصر و شمال در سمت اندلس بودند و به همين دليل بسيارى از جاسوسان خود را روانه اندلس كردند تا اوضاع را شناسايى كرده، راه‌هاى مداخله در آن را بيابند و نقاط ضعف آن را بشناسند و از نظام سياسى و اقتصادى و دينى آن آگاه شوند. پس از آن داعيان خود را در حد توان به آن ناحيه اعزام كردند <ref>تشيع در اندلس، ص 35</ref>. | ||
4. نويسنده در مورد ادبيات تشيع در دوره حكومت حمودى‌ها چنين نوشته است: تشيع در شرق از بزرگ‌ترين عواملى بود كه ادبيات عرب را گسترش داده و با روش‌هاى جديدى تقويت كرده بود. همان‌طوركه حزب تشيع، اولين حزب سياسى دينى و اسلامى بود، به همين ترتيب ادبيات شيعه، اولين ادبيات سياسى بود كه شاعران آنها كوشيدند به‌صورت ابتكارى به استدلال بر ضدّ دشمنانشان بپردازند و از نظريه خودشان در زمينه امامت دفاع كنند | 4. نويسنده در مورد ادبيات تشيع در دوره حكومت حمودى‌ها چنين نوشته است: تشيع در شرق از بزرگ‌ترين عواملى بود كه ادبيات عرب را گسترش داده و با روش‌هاى جديدى تقويت كرده بود. همان‌طوركه حزب تشيع، اولين حزب سياسى دينى و اسلامى بود، به همين ترتيب ادبيات شيعه، اولين ادبيات سياسى بود كه شاعران آنها كوشيدند به‌صورت ابتكارى به استدلال بر ضدّ دشمنانشان بپردازند و از نظريه خودشان در زمينه امامت دفاع كنند <ref>ر. ك.: متن كتاب، ص 53</ref>. | ||
5. استاد رسول جعفريان در انتقاد از مطالب اين كتاب بر چند مطلب تأكيد كرده است: | 5. استاد رسول جعفريان در انتقاد از مطالب اين كتاب بر چند مطلب تأكيد كرده است: | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
ج)- نكته ديگر اينكه مؤلف در آغاز، معانى تشيع را روشن نكرده و على‌رغم آنكه در لابه‌لاى كتاب اشاراتى به فرقه‌هاى شيعى دارد، اما يك روحى كلى براى تشيع فرض كرده و بر مبناى آن از تاريخ تشيع سخن گفته است. اين روح كلى از نظر وى مسائلى است از قبيل باطنى‌گرى، تأويل‌گرايى، پرداختن به غيب و كهانت و پيشگويى و نهايت اعتزال. اينها مسائلى است كه بيشتر در حوزه تفكر باطنى اسماعيليه مطرح بوده است؛ | ج)- نكته ديگر اينكه مؤلف در آغاز، معانى تشيع را روشن نكرده و على‌رغم آنكه در لابه‌لاى كتاب اشاراتى به فرقه‌هاى شيعى دارد، اما يك روحى كلى براى تشيع فرض كرده و بر مبناى آن از تاريخ تشيع سخن گفته است. اين روح كلى از نظر وى مسائلى است از قبيل باطنى‌گرى، تأويل‌گرايى، پرداختن به غيب و كهانت و پيشگويى و نهايت اعتزال. اينها مسائلى است كه بيشتر در حوزه تفكر باطنى اسماعيليه مطرح بوده است؛ | ||
د)- آگاهى‌هاى مؤلف از تشيع امامى، تنها به كتاب «ضحى الإسلام» احمد امين خلاصه شده و كمترين ارجاعى به منابع ديگر سنى - چه رسد به شيعه - در اين اثر ديده نمى‌شود | د)- آگاهى‌هاى مؤلف از تشيع امامى، تنها به كتاب «ضحى الإسلام» احمد امين خلاصه شده و كمترين ارجاعى به منابع ديگر سنى - چه رسد به شيعه - در اين اثر ديده نمى‌شود <ref>تشيع در اندلس، ص 9 - 10</ref>. البته در مورد نكته اخير گفتنى است كه اشكال استفاده نكردن از منابع ديگر - به‌جز كتاب «ضحى الإسلام» احمد امين - مربوط به نگارش اوليه اين كتاب است كه به‌صورت مقاله بوده و در كتاب حاضر برطرف شده، ولى ساير اشكالات و از جمله اشكال عدم استفاده از منابع شيعى متأسفانه همچنان در كتاب حاضر باقى است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
براى اين كتاب فقط فهرست تفصيلى مطالب | براى اين كتاب فقط فهرست تفصيلى مطالب <ref>همان، ص 69 - 71</ref> و فهرست منابع <ref>همان، ص 61 - 66</ref>، فراهم شده است، ولى فهرست‌هاى فنى ديگر (مانند اعلام، كتب، و...) تنظيم نشده است. | ||
كتاب حاضر، مستند است و نويسنده، ارجاعاتش را به‌صورت پاورقى در پايان هر صفحه آورده است. در اين پاورقى‌ها به‌صورت عموم، منابع مباحث با ذكر نام كتاب و شماره جلد و صفحه مورد نظر آمده است | كتاب حاضر، مستند است و نويسنده، ارجاعاتش را به‌صورت پاورقى در پايان هر صفحه آورده است. در اين پاورقى‌ها به‌صورت عموم، منابع مباحث با ذكر نام كتاب و شماره جلد و صفحه مورد نظر آمده است <ref>به‌طور مثال، ر. ك.: همان، ص 5، پاورقى‌هاى 1، 2، 3 و ص 8، پاورقى 1، 2، 3</ref> و گاه توضيحاتى تاريخى و... مطرح كرده است <ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص 7، پاورقى 1 و ص 18، پاورقى 2 و 3 و ص 41، پاورقى 1 و...</ref>. | ||
گفتنى است كه كتاب حاضر را كه قبلاً به‌صورت مقاله‌اى منتشر شده بوده، استاد حجت‌الاسلام رسول جعفريان، از عربى به فارسى ترجمه كرده و بخش نخست كتابى به نام «تشيع در اندلس» قرار داده و همراه با ترجمه مقدمه دكتر عزالدين عمر موسى بر كتاب «دررُ السمط في خبر السبط» و با مقدمه و حاشيه‌هايى توضيحى و انتقادى منتشر كرده است | گفتنى است كه كتاب حاضر را كه قبلاً به‌صورت مقاله‌اى منتشر شده بوده، استاد حجت‌الاسلام رسول جعفريان، از عربى به فارسى ترجمه كرده و بخش نخست كتابى به نام «تشيع در اندلس» قرار داده و همراه با ترجمه مقدمه دكتر عزالدين عمر موسى بر كتاب «دررُ السمط في خبر السبط» و با مقدمه و حاشيه‌هايى توضيحى و انتقادى منتشر كرده است <ref>تشيع در اندلس، ص 9 - 10</ref>. | ||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
1. متن كتاب. | 1. متن كتاب. | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۲: | ||
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/16882 مطالعه کتاب التشیع فی الأندلس در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور] | [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/16882 مطالعه کتاب التشیع فی الأندلس در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||