پرش به محتوا

سفرنامه (ابهام‌‌زدایی): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''سفرنامه''' ممکن است عنوان برای کتاب‌های ذیل باشد: * سفرنامه حجاز یا «الرحل...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۵: خط ۵۵:
* [[سفرنامه‌های خطی فارسی]] در برگيرنده‌ى 109 سفرنامه‌ى خطى فارسى است كه به زبان فارسى و در عصر قاجاريه (1343 - 1193ه.ق1925/ - 1779م.) نوشته شده است. تصحیح و پژوهش این کتاب را [[هارون وهومن]] انجام داده است.
* [[سفرنامه‌های خطی فارسی]] در برگيرنده‌ى 109 سفرنامه‌ى خطى فارسى است كه به زبان فارسى و در عصر قاجاريه (1343 - 1193ه.ق1925/ - 1779م.) نوشته شده است. تصحیح و پژوهش این کتاب را [[هارون وهومن]] انجام داده است.


* [[سفرنامه از خراسان تا بختیاری]] ترجمه‌اى از سفرنامه آقاى‌ [[آلمانی، هانری رنه د.|هانرى رنه دالمانى]] است كه به فارسى ترجمه شده است. اين سفرنامه؛ مشتمل بر طرز زندگى، آداب و رسوم، اوضاع ادارى، اجتماعى، اقتصادى، فلاحتى و صنايع ايران از زمان قديم تا پايان سلطنت قاجاريه به همراه تصاوير مى‌باشد.
* [[سفرنامه سدید السلطنه]] اثرى از [[سدیدالسلطنه، محمدعلی|محمدعلى خان كبابى]] است. او يك بار در سال‌هاى 1314-1316 ه.ق و در روزگار مظفرالدين شاه قاجار، از بوشهر به تهران و مشهد رفته و از مشهد به تهران و سپس به كربلا سفر كرده است. پس از سياحت از راه بصره و خليج فارس به بوشهر و بندرعباس بازگشته است. سفر دوم او در سال 1308 خورشيدى از بندرعباس به تهران بوده است.
* [[سفرنامه خراسان و کرمان]] تألیف [[افضل‌الملک، غلامحسین|غلام‌حسين خان افضل الملك]] مى‌باشد كه درباره‌ى سفر وى به خراسان، کرمان، وصف شهرها و دهات مابين راه مى‌باشد. وى اين سفرنامه را به زبان فارسى و در يك جلد نگاشته و به اهتمام [[روشنی، قدرت‌الله|قدرت‌الله روشنى زعفرانلو]] مورد تصحيح و مقابله قرار گرفته و منتشر شده است.
* [[سفرنامه ایران و روسیه]] شامل دو سفرنامه به نام‌هاى سفرنامه روسيه و سفرنامه نواحى شمال ايران مى‌باشد.
* [[گزارش کویر، سفرنامه صفاءالسلطنه نائینی (تحفة الفقراء)]] يا «سفرنامه‌ى خراسان» يا «روزنامه‌ى سفر خراسان» يا «سفرنامه‌ى خراسان و عراق عجم» و يا «تحفة الفقراء» تأليف [[مشتاقی نائینی، علی|ميرزا على خان نائينى صفاءالسلطنه]] متولد سال 1246ق نائب اول وزارت امور خارجه و متخلص به مشتاقى از سلسله درويشان نعمت‌اللهى است؛ وى اين سفرنامه را به زبان فارسى در يك جلد و در شرح سفر خود كه از مشهد به تهران مى‌باشد، نوشته است، در بين اين شهرها از مناطق مختلفى؛ چون تربت حيدريه، طبس، يزد، نائين، اردستان، كاشان، قم و بالاخره تهران به سال 1299 - 1300ق گذشته است. در تمام اين مناطق كه گذر داشته، به ذكر وضع عمومى شهر و روستا و مقابر آن و سابقه تاريخى مناطق و وضع آب و هوايى آن جا پرداخته است.
* [[سفرنامه اولیویه]] اثر [[اولیویه، گیوم آنتوان|اوليويه]] است كه توسط آقاى [[محمدطاهر قاجار|محمد طاهر ميرزا]] به فارسى ترجمه شده است. سفرنامه [[اولیویه، گیوم آنتوان|مسيو اوليويه]] يكى از ارزش‌مندترين متون تاريخ ايران در مقطع حساس انتقال سلطنت آغا محمد خان قاجار به فتحعلى شاه است. اصل آن به زبان فرانسه و در 6 جلد است.
* [[سفينه سليمانی (سفرنامه سفير ايران به سيام) 1094-1098ق.]] نخستين سفرنامه‌ سياسى و از سفرنامه‌هاى دوره صفوى است كه نوشته‌ [[محمدربیع بن محمدابراهیم|محمّد ربيع بن ابراهيم]] (1094-1098ه.ق)، واقعه‌نويس هيأت اعزامى از طرف شاه سليمان صفوى است كه خاطرات خود را پس از سفر با اين عنوان به رشته تحرير درآورده كه يگانه منبع مهم فارسى درباره وضعيت تايلند و حضور ايرانيان در دربار سيامى‌ها است. اين سفرنامه به زبان فارسى مى‌باشد. موضوع كتاب، گزارش هيأت نمايندگى ايران در سيام است.
* [[سفرنامه سیف الدوله معروف به سفرنامه مکه]] اثر [[سلطان‌محمدمیرزا قاجار|سلطان محمدمیرزا قاجار]]، كتابى است به زبان فارسى كه به موضوع سفر نویسنده به مكه مكرمه و عراق و غيره مى‌پردازد. این سفرنامه توسط [[خداپرست، علی‌اکبر|علی‌اکبر خداپرست]] مورد تصحیح قرار گرفته و منتشر شده است.
* [[سفرنامه ترکستان، ماوراء النهر]] تألیف [[پاشینو، پیتر ایوانوویچ|پاشينو]]؛ ترجمه مادروس داود خانف؛ به كوشش [[کیان‌فر، جمشید|جمشيد كيانفر]] به زبان فارسى گزارش سفر به ماورالنهر مى‌باشد.
* [[سفرنامه فورو کاوا]] ترجمه‌اى است از(okikayihsuarep)، اثر [[فوروکاوا، نوبویوشی|نوبويوشى فوروكاوا]] كه به اهتمام آقايان «[[رجب‌زاده، هاشم|هاشم رجب‌زاده]] و [[ائورا، کینجی‌|كينجى‌ئه اورا]]» صورت گرفته است.
* [[سفرنامه کازاما]] كتابى است به زبان فارسى كه از روى متن ژاپنى آن توسط آقاى [[رجب‌زاده، هاشم|هاشم رجب‌زاده]] به فارسى برگردان شده و به موضوع سفرنامه كازاما به ايران مى‌پردازد.
* [[سفرنامه عراق عجم]] نوشته [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدين قاجار]] است كه پيرامون سفر وى به كشور عراق كه آخرين سفرنامه‌اى كه [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدّين شاه]] تحرير و تنظيم نموده است، سفرنامه عراق عجم و بلاد مركزى ايران است كه در اواسط ماه شوّال 1309 قمرى (اواخر ارديبهشت 1271 شمسى) آغاز و تا اواسط محرّم 1310 قمرى (اواخر مردادماه همان سال) به مدّت 97 روز به طول انجاميده و خطّ سير مسافرت از پيش تعيين شده خود را با اسب و كالسكه به همراه انبوه سواران و خدمه با تشريفات خاصّى پيموده است.
* [[سفرنامه گوهر مقصود: خاطرات سیاسی و اجتماعی دوره استبداد صغیر]] اثر آقا [[طهرانی، مصطفی|سيد مصطفى طهرانى (ميرخانى)]] يكى از وكلاى دوره اول دارالشورى و از مكتوبات دوره استبداد صغير مى‌باشد. اين كتاب به زبان فارسى است. نویسنده، پس از تحمل سختى‌هاى بسيار از عمال حكومت در حالتى عاشقانه توأم با سرگشتگى عارفانه رهسپار بارگاه ملكوتى حضرت على بن موسى الرضا(ع) گرديده و شرح كامل سفر را با نثرى قوى، مسجع و شيرين در صدف اين كتاب پرورانده است.
* [[سفرنامه رضا قلی میرزا نایب الایاله نوه فتحعلی شاه]] اثر [[رضاقلی میرزا قاجار|رضا قلى ميرزا]]، نوه فتحعلى شاه است و در خاطرات خود از سفر به انگلستان به توصيف نظام پارلمانى اين كشور پرداخته است. این کتاب توسط [[سرابی، حسین بن عبدالله|حسين بن عبدالله سرابى]] گردآوری شده است.
* [[سفرنامه فرهاد میرزا]] که به نام سفرنامه [[فرهاد میرزا]] مشهور است، کتابى است به زبان فارسى که موضوع آن گزارش دقیق و روزانه سفر نویسنده به مکه معظمه است.
* [[سفرنامه میرزا ابوالحسن خان شیرازی (ایلچی) به روسیه]] يا '''حيرت نامه''' اثر محمد هادى علوى شيرازى است كه سال‌ها در سفر ميرزا ابوالحسن خان ايلچى به روسيه، به ضبط وقايع و تحرير نوشتجات مأمور گرديده است.
* [[سفرنامه فرخ خان امین الدوله، مخزن الوقایع]] تألیف [[سرابی، حسین بن عبدالله|حسين بن عبدالله سرابى]] به زبان فارسى، شرح مأموريت و مسافرت فرخ‌خان امين‌الدوله به نمايندگى ايران به ممالك اروپايى در سال 1272 قمرى مطابق 1856م است. اين مسافرت منجر به عقد قرارداد معروف پاريس در 4 مارس 1857 با انگلستان و چشم‌پوشى از هرات شد. سفر مأموريت تام‌الاختيار او متعاقب جريان‌هاى مربوط به جنگ ايران و افغانستان بر سر هرات پيش آمد كه تفصيل مطلب را مرحوم حسين محبوبى اردكانى به شرح كافى و دقت وافى بيان فرموده است. بنابراین، مطالب مندرج در اين كتاب از لحاظ وقوف بر يكى از حوادث مهم سياسى و ديپلماسى ايران واجد اهميت است و هميشه يكى از اسناد براى بررسى آن جريان خواهد بود. سفر امين‌الدوله از 11 ذى‌قعده 1272 شروع شد و قريب دو سال مدت گرفت.
* [[دو سفرنامه در باره لرستان]] شامل رساله لرستان و لرها نوشته [[مینورسکی، ولادیمیر فئودوروویچ|ولادیمیر مینورسکی]]، و سفرنامه لرستان نوشته بارون دوبد و یادداشت‌هایى درباره لرستان از [[ادموندز، سیسیل جان|سیسیل جان اموندز]] که ترجمه آن توسط [[امان‌اللهی بهاروند، سکندر|دکتر سکندر امان اللهی بهاروند]] صورت پذیرفته است.
* [[سفرنامه ظهیرالدوله همراه مظفرالدین شاه به فرنگستان]] تألیف [[ظهیرالدوله‌، علی‌ بن‌ محمدناصر|علی بن محمدناصر ظهیرالدوله]]، با تحقیق [[رضوانی، محمداسماعیل|محمداسماعیل رضوانی]]، كتابى است به زبان فارسى كه به موضوع شرح سفر عليخان ظهيرالدوله به همراه مظفرالدين شاه قاجار به فرنگستان اختصاص يافته است.
* [[سفرنامه میرزا داوود وزیر وظایف]] نوشته [[حسینی، میرزا داوود|ميرزا داوود حسينى]] كتابى است به زبان فارسى كه به شرح جريان سفر حج مؤلف مى‌پردازد.
* [[سفرنامه آدام الئاریوس: بخش ایران]] نوشته [[اولئاریوس، آدام|آدام اولئاريوس]] كه به قلم [[بهپور، احمد|احمد بهپور]] به فارسى برگردانده شده است. در اين سفر بخش مربوط به ايران سفرنامه ارائه شده است. سفرنامه كه براساس مشاهده و تجربه استوار است، مى‌تواند مرجع مهمى براى ارباب پژوهش و مورخين دوران صفويه و مكمل سه سفرنامه شاردن، تاورنيه و كمپفر باشد. والترهينتس در مقدمه خود بر سفرنامه كمپفر چنين مى‌نويسد: «[[اولئاریوس، آدام|آدام الئاريوس]] دانشمندى بوده با معلومات زياد و حدّت ذهن فوق‌العاده تا جائى كه حتى شخصى، مانند گوته در ديوان شرقى خود او را مورد تمجيد قرار مى‌دهد و او را «مرد كارآمدى» مى‌نامد كه «براى ما از سفر خود گزارش‌هائى سخت آموزنده و محظوظ كننده»، باقى گذارده است.
* [[سفرنامه فرد ریچاردز]] سفرنامه‌ای تصويري به قلم يك نویسنده انگليسى مى‌باشد كه توسط خانم ميهن دخت صبا به فارسی ترجمه شده است. نام اصلی آن "يك سفرنامه ايراني" بوده و در زمان خود مورد استقبال و تحسين قرار گرفته است.
* [[سفرنامه بلوشر]] خاطرات ويپرت بلوشر مأمور آلمانى در ايران است كه وقايع سى سال از تاريخ ايران از قتل ناصرالدين شاه قاجار تا روى كار آمدن رضاشاه را ثبت كرده است. در اين كتاب گوشه‌اى از اقدامات دولت آلمان و برخورد منافع آن در ايران با دو كشور روس و انگليس منعكس شده است.
* [[سفرنامه لرستان و خوزستان (بارون کلمنت)]] اثر [[دوبد، کلمنت اوگاستس|بارون كلمنت اوگوستوس دوبد]]، شرح سفر جهانگردى روسى به نام ِ"[[دوبد، کلمنت اوگاستس|كلمنت او گاستس دو بُد]]" و نام مختصرِ " [[دوبد، کلمنت اوگاستس|بارون دو بُد]]" مى‌باشد كه توسط آقاى [[آریا لرستانی، محمدحسین|محمدحسين آريا]] ترجمه شده است. مؤلف اثر، سياح روسى در محدوده زمانى قتل گريبايدوف، در سمت نايب اولى سفارت روسيه در تهران انجام وظيفه مى‌كرده است. چنين به نظر مى‌رسد، او خانه بدوشى بوده كه به عشق سير و سفر در خطه پهناور ايران به سياحت پرداخته و پيش از سفر به لرستان بزرگ و لرستان كوچك و خوزستان، نواحى کرمانشاهان، خراسان، گرگان، همدان و مناطق ديگر مملكت ما را گشته است.
* [[سفرنامه حاج سیاح به فرنگ]] تأليف [[سیاح، محمدعلی|ميرزا محمدعلى]] پسر ملا محمدرضاى محلاتى معروف به «[[سیاح، محمدعلی|حاجى سياح]]» ((1215 -1304ش) به زبان فارسى است. حدود بيست سال از عمرش را در سفر و سياحت به سرزمين‌هاى مختلف جهان سپرى كرد. مى‌توان گفت بهترين و پرمحتواترين سفرنامه‌اى است كه طى دو قرن اخير توسط يك ايرانى نوشته شده است.
* [[سفرنامه‌های ونیزیان در ایران]] ترجمه [[امیری، منوچهر|منوچهر امیرى]] است که به زبان فارسى در سال 1349ه.ش نوشته است. این کتاب مشتمل بر شش سفرنامه است که پنج تاى آن را چهار تن از سفیران ونیزى و یکى را بازرگانى گمنام، از همان دیار نوشته است.
* [[سفرنامه جکسن، ايران در گذشته و حال]] نوشته [[جکسون، آبراهام والنتاین ویلیامز|ابراهام ولنتاين ويليامز جكسن،]] ترجمه فارسى «ايران در گذشته و حال» به قلم [[امیری، منوچهر|منوچهر اميرى]] و فريدون بدره‌اى است و براى اين كه با نام كتاب ديگرى به همين نام اشتباه نشود با نام سفرنامه جكسن منتشر شده است. جكسن در اين اثر آميزه‌اى از تاريخ، سفرنامه و شرح خاطرات معمول، باستان‌شناسى، خطشناسى و مردم شناسى ارائه مى‌دهد كه اين ويژگى‌ها، اهميت كتاب مذكور را بيش از پيش ارتقا مى‌دهد. به تعبير خود نویسنده، اين سفر به انگيزه و هدف خاص تحقيق و پژوهش در آثار و بناهاى تاريخى و باستانى انجام گرفته است.
* [[سفرنامه پولاک؛ ایران و ایرانیان]] ترجمه کتاب '''ایران و ایرانیان''' [[پولاک، یاکوب ادوارد|یاکوب ادوارد پولاک]] به قلم [[جهانگیری، محسن|کیکاووس جهانگیرى]] است.
* [[سفرنامه جیمز موریه]] كتابى است در دو جلد، به زبان فارسى، ترجمه [[سری، ابوالقاسم|ابوالقاسم سری]] كه از روى نسخه اصلى آن كه به زبان انگليسى است، ترجمه شده و به گزارشات سفر [[موریه جیمز جاستی‌نین|جيمز موريه]] به ايران اختصاص يافته است.
* [[سفرنامه لرستان و خوزستان (افشار)|سفرنامه لرستان و خوزستان]] تألیف [[افشار، حسنعلی‌|حسنعلى‌خان افشار]] مى‌باشد.
* [[سفرنامه دوم نجم‌الدوله به خوزستان]] كتابى است به زبان فارسى كه به شرح دومين مسافرت [[نجم‌الدوله، عبدالغفار|نجم‌الدوله، عبدالغفار بن علی محمد]] به خوزستان به منظور مرمت و بازسازى سد اهواز مى‌پردازد. كتابچه دستور العمل [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدين‌شاه]] به مؤلف در سفر اول نيز در انتهاى كتاب درج گرديده است.
* [[سفرنامه قفقاز و ایران]] تأليف [[اورسول، ارنست|ارنست اورسل بلژيكى]] متولد /1858 1275ق است كه توسط [[سعیدی، سید علی‌اصغر|على‌اصغر سعيدى]] به زبان فارسى و در يك جلد ترجمه گشته است.
* [[سفرنامه کارستن نیبور]] يكى از سفرنامه‌هاى گمنام؛ اما مهم روزگار كريم‌خان زند، سفرنامه نيبور است. منابع فارسى اين دوره اغلب رويكردى سياسى و نظامى دارند و كمتر به جزييات تاريخ اجتماعى و اقتصادى يا شناسايى علمى راه‌ها و بناهاى باستانى روزگاران گذشته مى‌پردازد. سفرنامه نيبور در تمامى اين موارد مطالبى بديع دارد كه محقق تاريخ زنديه نمى‌تواند، از آن بى نياز باشد.
* [[مسیر طالبی یا سفرنامه میرزا ابوطالب خان]] به زبان فارسى و به قلم [[اصفهانی، ابوطالب بن محمد|ابوطالب بن محمد اصفهانى]]، شرح سير و سياحت نویسنده در بلاد فرنگ است.
* [[سفرنامه رابی بنیامین تودولایی]] شرح سفرهاى يك نویسنده يهودى قرن ششم هجرى با موضوع پراكندگى قوم يهود است كه به قلم خانم مهوش ناطق، به زبان فارسى ترجمه شده است. اصل كتاب به زبان عبرى بوده و به دليل ارزش تاريخى مستند آن، بارها گاه از روى متن اصلى و يا از زبان‌هاى ديگر ترجمه شده است.
* [[سفرنامه کلاویخو]] اثر روى [[گونسالس دو کلاویخو، روی|گونسالس كلاويخو]] سفير اسپانيايى متوفى 1412م مى‌باشد كه توسط [[رجب‌نیا، مسعود|مسعود رجب‌نيا]] به فارسى ترجمه گشته است.
* [[سفرنامه پیترو دلاواله]] ترجمه‌اى است از (Cose e parole nei viaggi di pitro della valle)که به اهتمام آقاى [[شعاع‌الدين شفا|شعاع‌الدین شفا]] صورت گرفته است.
* [[سفرنامه آمبرسیو کنتارینی]] ترجمه سفرنامه آمبرو سيو كنتارينى است كه از زبان ايتاليايى به انگليسى و سپس به فارسى ترجمه گشته است. ترجمه فارسى آن از [[روشنی، قدرت‌الله|قدرت‌الله روشنى]] است. اين سفرنامه شرح احوال دوره‌اى از تاريخ كشور ما را بازگو مى‌كند كه تا اندازه‌اى تاريك و ناشناخته است، چرا كه آغاز قرن پانزدهم دوره‌اى از تاريخ شرق و به خصوص كشور ايران است كه اندكى از آن آشكار و روشن است. چون تندباد حمله مهاجمين تيمورى چنان بر سراسر اين قسمت از سرزمين‌هاى تاريخى وزيده است كه آنها را براى سال‌هاى متمادى در گمنامى و ظلمت فروبرده است.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش