فرهنگ رشیدی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۴۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۴
جز
جایگزینی متن - 'فرهنگ (ابهام زدایی)' به 'فرهنگ (ابهام‌زدایی)'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'فرهنگ (ابهام زدایی)' به 'فرهنگ (ابهام‌زدایی)')
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۰: خط ۱۰:
| زبان =
| زبان =
| کد کنگره =‏‎‏/‎‏ر‎‏5‎‏ف‎‏4 / 2949 ‏PIR‎‏  
| کد کنگره =‏‎‏/‎‏ر‎‏5‎‏ف‎‏4 / 2949 ‏PIR‎‏  
| موضوع = فارسي - واژه نامه‎ها
| موضوع = فارسی- واژه‌نامه‌‎ها


زبان عربي - واژه‎ها و ترکيبات خارجي - فارسي
زبان عربي - واژه‎‌‌ها و ترکيبات خارجي - فارسی


|ناشر  
|ناشر  
خط ۲۳: خط ۲۳:
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =2
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =03318
| کتابخوان همراه نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =01095-13178
| کد پدیدآور =01095-13178
خط ۲۹: خط ۲۹:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
{{کاربردهای دیگر|فرهنگ (ابهام‌زدایی)}}


'''فرهنگ رشیدی'''، اثر [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|عبدالرشید تتوی]] (متوفی 1071ق)، نخستین فرهنگ انتقادی فارسی‌ودومین فرهنگ لغت نویسنده به شمار می‌رود که دارای شواهد شعری فراوانی است. این کتاب با تحقیق و تصحیح [[عباسی، محمد|محمد عباسی]] به چاپ رسیده است.
'''فرهنگ رشیدی'''، اثر [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|عبدالرشید تتوی]] (متوفی 1071ق)، نخستین فرهنگ انتقادی فارسی‌ودومین فرهنگ لغت نویسنده به شمار می‌رود که دارای شواهد شعری فراوانی است. این کتاب با تحقیق و تصحیح [[عباسی، محمد|محمد عباسی]] به چاپ رسیده است.
خط ۶۹: خط ۷۰:
بااین‌همه، نباید متوقع بود که [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] همه بدخوانی‌ها را اصلاح کرده، یا خودش از این آفت برکنار بوده باشد و یا درباره برخی بدخوانی‌های فرهنگ‌های پیشین، قضاوت نادرست نکرده باشد؛ همچنان که مثلاً درباره کلمه بوف می‌نویسد: «بوف، به معنی بوم، ظاهراً تصحیف است و صحیح کوف است». از دیگرسو، آنچه [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] در پی اصلاح آن برآمده، بیشتر بدخوانی‌ها و خطاهای «فرهنگ سروری» است و نه «فرهنگ جهانگیری»: «امثال آن در نسخه سروری بسیار است و در جهانگیری کم و در این قسم تصحیفات کلمه در جایی آورده شد که به صحت نزدیک‌تر بود و اکثر ارباب فرهنگ معتبره ایراد نموده بودند. پس اگر در کلمه اشتباه شود، هرجا که احتمال داشته باشد، باید دید و حمل بر فروگذاشت آن نکند»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/275 همان، ص275- 276]</ref>.
بااین‌همه، نباید متوقع بود که [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] همه بدخوانی‌ها را اصلاح کرده، یا خودش از این آفت برکنار بوده باشد و یا درباره برخی بدخوانی‌های فرهنگ‌های پیشین، قضاوت نادرست نکرده باشد؛ همچنان که مثلاً درباره کلمه بوف می‌نویسد: «بوف، به معنی بوم، ظاهراً تصحیف است و صحیح کوف است». از دیگرسو، آنچه [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] در پی اصلاح آن برآمده، بیشتر بدخوانی‌ها و خطاهای «فرهنگ سروری» است و نه «فرهنگ جهانگیری»: «امثال آن در نسخه سروری بسیار است و در جهانگیری کم و در این قسم تصحیفات کلمه در جایی آورده شد که به صحت نزدیک‌تر بود و اکثر ارباب فرهنگ معتبره ایراد نموده بودند. پس اگر در کلمه اشتباه شود، هرجا که احتمال داشته باشد، باید دید و حمل بر فروگذاشت آن نکند»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/275 همان، ص275- 276]</ref>.


سپس نویسنده در بیست فصل، به بیان نکاتی درباره حروف مفرده تهجی، تبدیل حروف بیست و چهارگانه، ضمایر، اسمای حروف تهجی، کلمات مفید معنی خداوندی، فاعلیت، انبوهی، شباهت، تصغیر و... پرداخته است که مطالب آن، شباهت بسیاری به مقدمه «[[فرهنگ جهانگیری]]» دارد<ref>ر.ک: همان، ص276</ref>.
سپس نویسنده در بیست فصل، به بیان نکاتی درباره حروف مفرده تهجی، تبدیل حروف بیست و چهارگانه، ضمایر، اسمای حروف تهجی، کلمات مفید معنی خداوندی، فاعلیت، انبوهی، شباهت، تصغیر و... پرداخته است که مطالب آن، شباهت بسیاری به مقدمه «[[فرهنگ جهانگیری]]» دارد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/276 ر.ک: همان، ص276]</ref>.


لغات کتاب بر اساس حروف اول و سپس دوم از حروف تهجی مرتب شده است. ترتیب الفبایی، یکی از مزیت‌های «فرهنگ رشیدی» است که یافتن لغت در این کتاب را تسهیل کرده است. بااین‌حال، ترتیب الفبایی گاهی در حروف سوم و چهارم رعایت نشده است. مثلاً در باب «س» ترتیب لغات چنین است: سارنج، سارج، ساریان، سارخک، ساران، ساره، سارونه<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/275 همان]</ref>.
لغات کتاب بر اساس حروف اول و سپس دوم از حروف تهجی مرتب شده است. ترتیب الفبایی، یکی از مزیت‌های «فرهنگ رشیدی» است که یافتن لغت در این کتاب را تسهیل کرده است. بااین‌حال، ترتیب الفبایی گاهی در حروف سوم و چهارم رعایت نشده است. مثلاً در باب «س» ترتیب لغات چنین است: سارنج، سارج، ساریان، سارخک، ساران، ساره، سارونه<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/275 همان]</ref>.