پرش به محتوا

الجامع في الرجال: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۷۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ آوریل ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:


==اهمیت کتاب==
==اهمیت کتاب==
اثر حاضر، از جمله مهم‌ترین تألیفات رجالی نزد امامیه است. مؤلف این کتاب به‌خاطر معرفت کامل به جمیع احادیث فقهی، اخلاقی، تفسیری، تاریخی و غیر آن از روایات، همه روات را به‌همراه تقویم و جرح و تعدیل آن، با اسلوب علمی خاصی استخراج کرده است<ref>ر.ک: بی‌نام، مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر(عج)</ref>.
اثر حاضر، از جمله مهم‌ترین تألیفات رجالی نزد امامیه است. مؤلف این کتاب به‌خاطر معرفت کامل به جمیع احادیث فقهی، اخلاقی، تفسیری، تاریخی و غیر آن از روایات، همه روات را به‌همراه تقویم و جرح و تعدیل آن، با اسلوب علمی خاصی استخراج کرده است<ref>[https://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=12076 ر.ک: بی‌نام، مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر(عج)]</ref>.


==سخن بزرگان درباره کتاب==
==سخن بزرگان درباره کتاب==
[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|محقق تهرانی]] در «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]»، این کتاب را با عنوان «رجال الشيخ موسی» و در «مصفی المقال»، با عنوان «الوجيزة» فهرست کرده است<ref>ر.ک: طلائیان، رسول</ref>.
[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|محقق تهرانی]] در «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]»، این کتاب را با عنوان «رجال الشيخ موسی» و در «مصفی المقال»، با عنوان «الوجيزة» فهرست کرده است<ref>[https://www.pasokh.org/fa/article/view/7619/ ر.ک: طلائیان، رسول]</ref>.


[[مکارم شیرازی، ناصر|آیت‌الله مکارم شیرازی]] در مراسم رونمایی از این کتاب شرکت نموده و با اشاره به اینکه این اثر دارای امتیازهای مهمی است، جامعیت را نخستین آن ذکر کرده و به این نکته اشاره داشته‌اند که در این کتاب، نام 19 هزار راوی حدیث آمده، درحالی‌که وقتی به آثار دیگر روایی و حدیثی مانند اصول کافی نگاه می‌کنیم، فقط اسامی چهار هزار تن ذکر شده است<ref>ر.ک: بی‌نام، برنا</ref>.
[[مکارم شیرازی، ناصر|آیت‌الله مکارم شیرازی]] در مراسم رونمایی از این کتاب شرکت نموده و با اشاره به اینکه این اثر دارای امتیازهای مهمی است، جامعیت را نخستین آن ذکر کرده و به این نکته اشاره داشته‌اند که در این کتاب، نام 19 هزار راوی حدیث آمده، درحالی‌که وقتی به آثار دیگر روایی و حدیثی مانند اصول کافی نگاه می‌کنیم، فقط اسامی چهار هزار تن ذکر شده است<ref>[https://www.borna.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%82%D9%85-83/728366-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%85-%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%AF ر.ک: بی‌نام، برنا]</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و اسامی راویان، در 12 جلد، سامان یافته است.
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و اسامی راویان، در 12 جلد، سامان یافته است.


اسامی موجود در کتاب، بر اساس ترتیب حروف الفبا تنظیم گردیده و در بیان اسامی معصومان(ع) و اسامی کتاب‌های رجالی، حدیثی و اقسام حدیث، از رموزی استفاده شده است که در مقدمه کتاب مشخص شده‌اند<ref>ر.ک: طلائیان، رسول</ref>.
اسامی موجود در کتاب، بر اساس ترتیب حروف الفبا تنظیم گردیده و در بیان اسامی معصومان(ع) و اسامی کتاب‌های رجالی، حدیثی و اقسام حدیث، از رموزی استفاده شده است که در مقدمه کتاب مشخص شده‌اند<ref>[https://www.pasokh.org/fa/article/view/7619/ ر.ک: طلائیان، رسول]</ref>.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
خط ۴۹: خط ۴۹:
مؤلف در مقدمه، ابتدا انگیزه و روش خود در تألیف کتاب را بیان نموده<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص27</ref> و سپس، به ذکر ده فایده رجالی، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص33-‌42</ref>.
مؤلف در مقدمه، ابتدا انگیزه و روش خود در تألیف کتاب را بیان نموده<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص27</ref> و سپس، به ذکر ده فایده رجالی، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص33-‌42</ref>.


متن کتاب، شامل اسامی کلیه رجال شیعه در کتاب‌های فقه، حدیث و رجال است و به دنبال ذکر هر اسم، مشخص شده است که این شخص، صحابی کدام یک از معصومان(ع) است و درصورتی‌که آن شخص راوی باشد، راوی و مروی‌عنه وی مشخص شده و کتابی که در آن روایت وی آمده، معرفی گردیده است<ref>ر.ک: طلائیان، رسول</ref>.
متن کتاب، شامل اسامی کلیه رجال شیعه در کتاب‌های فقه، حدیث و رجال است و به دنبال ذکر هر اسم، مشخص شده است که این شخص، صحابی کدام یک از معصومان(ع) است و درصورتی‌که آن شخص راوی باشد، راوی و مروی‌عنه وی مشخص شده و کتابی که در آن روایت وی آمده، معرفی گردیده است<ref>[https://www.pasokh.org/fa/article/view/7619/ ر.ک: طلائیان، رسول]</ref>.


در مواردی که در ضبط اسامی اشکالی باشد، به‌منظور رفع مشکل، ضبط اسم یا کنیه و یا لقب او بیان شده است و در مواردی که اسامی مختلف، شامل یک نفر باشد و یا یک اسم، شامل دو یا چند نفر باشد (توحید مختلفات و تمییز مشترکات)، مؤلف به آن اشاره نموده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
در مواردی که در ضبط اسامی اشکالی باشد، به‌منظور رفع مشکل، ضبط اسم یا کنیه و یا لقب او بیان شده است و در مواردی که اسامی مختلف، شامل یک نفر باشد و یا یک اسم، شامل دو یا چند نفر باشد (توحید مختلفات و تمییز مشترکات)، مؤلف به آن اشاره نموده است<ref>[https://www.pasokh.org/fa/article/view/7619/ ر.ک: همان]</ref>.


در بسیاری از موارد، موثق یا ضعیف و یا مجهول بودن راوی با بیان مصدر مورد مراجعه، مشخص شده است. نیز در مواردی که اسمی از راویان شیعه با راویان اهل سنت در روایات کتاب [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]] و [[صحيح البخاري|بخاری]] مشترک باشند، این موارد، مشخص شده‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>.
در بسیاری از موارد، موثق یا ضعیف و یا مجهول بودن راوی با بیان مصدر مورد مراجعه، مشخص شده است. نیز در مواردی که اسمی از راویان شیعه با راویان اهل سنت در روایات کتاب [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]] و [[صحيح البخاري|بخاری]] مشترک باشند، این موارد، مشخص شده‌اند<ref>[https://www.pasokh.org/fa/article/view/7619/ ر.ک: همان]</ref>.


===ویژگی‌های کتاب===
===ویژگی‌های کتاب===
خط ۶۳: خط ۶۳:
# بررسی اتحاد روات: مسئله اتحاد بعض روات از مسائل مهمی است که در جرح و تعدیل مطرح است و مؤلف، اسلوب تحقیق علمی و استدلالی را در این زمینه پیش ‌رو قرار داده است.
# بررسی اتحاد روات: مسئله اتحاد بعض روات از مسائل مهمی است که در جرح و تعدیل مطرح است و مؤلف، اسلوب تحقیق علمی و استدلالی را در این زمینه پیش ‌رو قرار داده است.
# استناد به مصادر عامه: از جمله تفاوت‌های این کتاب نسبت به سایر مؤلفات شیعه، آن است که [[عباسی زنجانی، موسی|محقق زنجانی]] ترجمه روات شیعه را با استناد به مصادر عامه مانند: «لسان الميزان» تألیف [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]]، «[[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست]]» تألیف [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]]، «[[شذرات الذهب في أخبار من ذهب|شذرات الذهب]]» تألیف [[ابن عماد، عبدالحی بن احمد|عماد الحنبلی]]، «[[تهذيب التهذيب|تقريب التهذيب]]» تألیف [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] و «المختصر» تألیف [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] انجام داده است.
# استناد به مصادر عامه: از جمله تفاوت‌های این کتاب نسبت به سایر مؤلفات شیعه، آن است که [[عباسی زنجانی، موسی|محقق زنجانی]] ترجمه روات شیعه را با استناد به مصادر عامه مانند: «لسان الميزان» تألیف [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]]، «[[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست]]» تألیف [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]]، «[[شذرات الذهب في أخبار من ذهب|شذرات الذهب]]» تألیف [[ابن عماد، عبدالحی بن احمد|عماد الحنبلی]]، «[[تهذيب التهذيب|تقريب التهذيب]]» تألیف [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] و «المختصر» تألیف [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] انجام داده است.
# توجه به ذکر روات در صحیحین: همان‌ طور که مؤلف بر روات احادیث صحیحه موجود در صحیحین اعتماد کرده در آخر هر باب قسمتی به‌عنوان «تذییل» آورده است و در آن به روات مذکور در صحیحین اشاره کرده است. مؤلف، سبب این اسلوب خود را دو علت می‌داند: اول: اینکه صحیح بخاری و صحیح مسلم دو مصدر اصلی نزد اهل سنت هستند. دوم: مؤلفین مصادر شیعه در بسیاری از موارد از روات موجود در صحیحین روایت کرده‌اند<ref>ر.ک: بی‌نام، مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر(عج)</ref>.
# توجه به ذکر روات در صحیحین: همان‌ طور که مؤلف بر روات احادیث صحیحه موجود در صحیحین اعتماد کرده در آخر هر باب قسمتی به‌عنوان «تذییل» آورده است و در آن به روات مذکور در صحیحین اشاره کرده است. مؤلف، سبب این اسلوب خود را دو علت می‌داند: اول: اینکه صحیح بخاری و صحیح مسلم دو مصدر اصلی نزد اهل سنت هستند. دوم: مؤلفین مصادر شیعه در بسیاری از موارد از روات موجود در صحیحین روایت کرده‌اند<ref>[https://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=12076 ر.ک: بی‌نام، مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر(عج)]</ref>.
# در این اثر نه‌تنها راویان کتاب کافی، بلکه راویان کتب اربعه و «بحار الأنوار» نیز استخراج شده و مورد بحث قرار گرفته که این جامعیت و گسترش قابل توجه است.
# در این اثر نه‌تنها راویان کتاب کافی، بلکه راویان کتب اربعه و «بحار الأنوار» نیز استخراج شده و مورد بحث قرار گرفته که این جامعیت و گسترش قابل توجه است.
# از جمله امتیازات این اثر، نام بردن از رجال در کتاب‌های روایی اهل سنت است؛ سوابق عده‌ای از راویان حدیث که نامشان در صحیحین، یعنی صحیح بخاری و صحیح مسلم برده شده نیز در این کتاب آورده شده که زمینه شناخت بهتر رجال حدیثی شیعه را فراهم می‌کند.
# از جمله امتیازات این اثر، نام بردن از رجال در کتاب‌های روایی اهل سنت است؛ سوابق عده‌ای از راویان حدیث که نامشان در صحیحین، یعنی صحیح بخاری و صحیح مسلم برده شده نیز در این کتاب آورده شده که زمینه شناخت بهتر رجال حدیثی شیعه را فراهم می‌کند.
# در بسیاری از کتاب‌های رجال، راویان حدیث مجهول الحال هستند، اما در این کتاب به مجهول بودن این افراد قناعت نشده و با تبیین قراین و شواهدی از جمله روایت‌ها هویت آنها مشخص شده است‌<ref>ر.ک: بی‌نام، برنا</ref>.
# در بسیاری از کتاب‌های رجال، راویان حدیث مجهول الحال هستند، اما در این کتاب به مجهول بودن این افراد قناعت نشده و با تبیین قراین و شواهدی از جمله روایت‌ها هویت آنها مشخص شده است‌<ref>[https://www.borna.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%82%D9%85-83/728366-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%85-%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%AF ر.ک: بی‌نام، برنا]</ref>.
# خصوصیت دیگر کتاب این است که در آن علم رجال شیعه از قرن چهارم تا قرن چهاردهم بررسی شده است؛ همچنین در این کتاب شرح‌ حال راوی، اساتید، تلامیذ و سایر ویژگی‌های مربوط به راوی مورد کندوکاو قرار گرفته و حسن حال راوی و اعتبار روایت او را اثبات کرده است<ref>بی‌نام، شبکه اجتهاد</ref>.
# خصوصیت دیگر کتاب این است که در آن علم رجال شیعه از قرن چهارم تا قرن چهاردهم بررسی شده است؛ همچنین در این کتاب شرح‌ حال راوی، اساتید، تلامیذ و سایر ویژگی‌های مربوط به راوی مورد کندوکاو قرار گرفته و حسن حال راوی و اعتبار روایت او را اثبات کرده است<ref>[http://ijtihadnet.ir/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D8%B6%D9%88%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7/ بی‌نام، شبکه اجتهاد]</ref>.


در پایان می‌توان چنین گفت که یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌ها در این اثر، آن است که گذشته از اینکه در آن از اقوال گذشتگان استفاده شده، از قاموس رجال نیز بهره برده و قرائنی که می‌شود در روایت برای وثاقت یا ضعف و انحراف راوی استفاده کرد نیز در اثر مورد توجه قرار گرفته است. در این اثر، وثاقت راوی در درجه بالایی قرار دارد و به گفته برخی از بزرگان این اثر خدمتی برای شیعیان است؛ چراکه در برابر آن دسته آثاری که روایات را تضعیف می‌نماید، از درجه اعتبار بالایی برخوردار می‌باشد و نمی‌گذارد اعتبار روایات ساقط گردد<ref>ر.ک: بی‌نام، ایسنا</ref>.
در پایان می‌توان چنین گفت که یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌ها در این اثر، آن است که گذشته از اینکه در آن از اقوال گذشتگان استفاده شده، از قاموس رجال نیز بهره برده و قرائنی که می‌شود در روایت برای وثاقت یا ضعف و انحراف راوی استفاده کرد نیز در اثر مورد توجه قرار گرفته است. در این اثر، وثاقت راوی در درجه بالایی قرار دارد و به گفته برخی از بزرگان این اثر خدمتی برای شیعیان است؛ چراکه در برابر آن دسته آثاری که روایات را تضعیف می‌نماید، از درجه اعتبار بالایی برخوردار می‌باشد و نمی‌گذارد اعتبار روایات ساقط گردد<ref>[https://www.isna.ir/news/qom-49766/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%85-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C ر.ک: بی‌نام، ایسنا]</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش