۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت): تفاوت میان نسخه‌ها
آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۱۱
، ۱ فوریهٔ ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب با مقدمه مؤلف در بيان دشوارى پژوهش در عرصه مهدویت، آغاز شده و مباحث در سه بخش و هر بخش در سه فصل، ارائه شده است. | كتاب با مقدمه مؤلف در بيان دشوارى پژوهش در عرصه مهدویت، آغاز شده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: مقدمه کتاب، ص11]</ref> و مباحث در سه بخش و هر بخش در سه فصل، ارائه شده است. | ||
مطالب، ابتدا گفتارهایى درباره آينده و آينده‌پژوهى، نظريه‌هاى آينده تاريخ و آينده دولت در نگاه شيعه ارئه كرده و بعد از تشريح و توضيح ديدگاه شيعه پيرامون حكومت مهدوى در قالب فرضيه‌هاى انتقام، دولت اقتدارگرا و دولت اخلاقى، ساختارها و نهادهاى حكومت مهدوى را بررسى و درباره كارویژه‌ها، عملكردها، پيامدها و بروندادهاى این حكومت بحث كرده است. | مطالب، ابتدا گفتارهایى درباره آينده و آينده‌پژوهى، نظريه‌هاى آينده تاريخ و آينده دولت در نگاه شيعه ارئه كرده و بعد از تشريح و توضيح ديدگاه شيعه پيرامون حكومت مهدوى در قالب فرضيه‌هاى انتقام، دولت اقتدارگرا و دولت اخلاقى، ساختارها و نهادهاى حكومت مهدوى را بررسى و درباره كارویژه‌ها، عملكردها، پيامدها و بروندادهاى این حكومت بحث كرده است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
===بخش نخست=== | ===بخش نخست=== | ||
بخش | بخش نخست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=13&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص13]</ref>، در سه فصل، ارائه گرديده است: | ||
در | در اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=19&viewType=html ر.ک: همان، ص19]</ref>، پس از طرح دو تعريف از آينده‌پژوهى (تلاش برای يافتن تصویرى از آينده و ارائه توجيهى برای آن تصویر) و توضيح چهار مؤلفه آينده كه عبارتند از: رویدادها، روندها، تصویرها و اقدام‌ها، چهار ديدگاه در فلسفه تاريخ، از دانشمندان غربى، به صورت مفصل بررسى شده است كه عبارتند از: | ||
# «انگاره تمدن» تویى بى: مؤلف معتقد است تویى بى، شاخص و وجه تمايز اصلى تمدن‌ها را پویايى و تحرك آن‌ها دانسته و بر این باور است كه هر تمدن برخاسته از دل تمدن پيش از خود است. | # «انگاره تمدن» تویى بى: مؤلف معتقد است تویى بى، شاخص و وجه تمايز اصلى تمدن‌ها را پویايى و تحرك آن‌ها دانسته و بر این باور است كه هر تمدن برخاسته از دل تمدن پيش از خود است. | ||
# «گونه‌هاى انسانى» از كانت: نویسنده، كانت را انسانى منفى‌نگر معرفى كرده كه تاريخ از ديدگاه وى، ثبت غمگنانه حماقت‌ها، شرارت‌ها و گناهان انسان است كه در اثر آن، دستاوردهاى یک نسل، عموماًدر نسل بعدى از میان مى‌رود. | # «گونه‌هاى انسانى» از كانت: نویسنده، كانت را انسانى منفى‌نگر معرفى كرده كه تاريخ از ديدگاه وى، ثبت غمگنانه حماقت‌ها، شرارت‌ها و گناهان انسان است كه در اثر آن، دستاوردهاى یک نسل، عموماًدر نسل بعدى از میان مى‌رود. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
# «جامعه بى‌طبقه» ماركس: نویسنده چنين تلقى مى‌كند كه ماركس، سير تاريخ را پيشرفت ديالكتیکى مى‌دانسته كه مقصد نهایى آن هدفى از نظر اخلاقى پسنديده مى‌باشد و آن عبارت است از «اجتماع غيرطبقاتى» كه یک جامعه واقعاً آزاد خواهد بود؛ هرچند كه وى نيل به این اوضاع سعادت‌بار را به آينده‌اى نه زياد دوردست موكول مى‌كند. | # «جامعه بى‌طبقه» ماركس: نویسنده چنين تلقى مى‌كند كه ماركس، سير تاريخ را پيشرفت ديالكتیکى مى‌دانسته كه مقصد نهایى آن هدفى از نظر اخلاقى پسنديده مى‌باشد و آن عبارت است از «اجتماع غيرطبقاتى» كه یک جامعه واقعاً آزاد خواهد بود؛ هرچند كه وى نيل به این اوضاع سعادت‌بار را به آينده‌اى نه زياد دوردست موكول مى‌كند. | ||
مؤلف فرجام‌مندى سياست را یکى از انگاره‌هاى مهم در سرنوشت‌باورى دانسته و معتقد است سياست و دولت، بايسته‌ترين و مهم‌ترين ركن زندگى اجتماعى بشر به شمار مى‌آيد؛ از این رو، نگرش به آينده آن‌ها را با اهمیت شمرده و لذا در | مؤلف فرجام‌مندى سياست را یکى از انگاره‌هاى مهم در سرنوشت‌باورى دانسته و معتقد است سياست و دولت، بايسته‌ترين و مهم‌ترين ركن زندگى اجتماعى بشر به شمار مى‌آيد؛ از این رو، نگرش به آينده آن‌ها را با اهمیت شمرده و لذا در دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=73&viewType=html ر.ک: همان، ص73]</ref>، نخست سياست و دولت را به صورت جداگانه بررسى و سپس پيوند میان آن دو را بيان كرده است. آن‌گاه فرجام‌مندى سياست از ديدگاه چهار مكتب زير، مورد پژوهش قرار گرفته است: | ||
# '''مسيحيت''': نویسنده، مسيحيت را دينى مى‌داند كه نگاهى خوش‌بينانه و منتظرانه به آينده تاريخ دارد و در چشم‌داشت روز موعودى است كه برای نجات و رستگارى آن به دست «مسيح» يا «پسر انسان»، تعيين شده است. | # '''مسيحيت''': نویسنده، مسيحيت را دينى مى‌داند كه نگاهى خوش‌بينانه و منتظرانه به آينده تاريخ دارد و در چشم‌داشت روز موعودى است كه برای نجات و رستگارى آن به دست «مسيح» يا «پسر انسان»، تعيين شده است. | ||
# '''ليبرال دموكراسى فوكویاما''': از ديدگاه وى، با فروپاشى كمونيسم، عصر رقابت و حاكمیت ايدئولوژى‌ها به سرآمده و جامعه بشرى در آينده، رو به دموكراسى ليبرال مى‌رود. | # '''ليبرال دموكراسى فوكویاما''': از ديدگاه وى، با فروپاشى كمونيسم، عصر رقابت و حاكمیت ايدئولوژى‌ها به سرآمده و جامعه بشرى در آينده، رو به دموكراسى ليبرال مى‌رود. | ||
# '''مارکسیسم''': مؤلف معتقد است ماركس، ديدگاه و نظريه‌اى دقيق و منسجم درباره دولت ندارد و آراى او را بايد ذيل نوشته‌ها و گفتارهاى مختلف وى به دست آورد، لذا انديشه او را بر اساس انگاره‌هاى زير بررسى مى‌كنند: تعريف و شناخت دولت، كاستى‌ها و ناراستى‌هاى آن، آينده دولت، جامعه موعود و نقد و بررسى نظريه طبقاتى دولت. | # '''مارکسیسم''': مؤلف معتقد است ماركس، ديدگاه و نظريه‌اى دقيق و منسجم درباره دولت ندارد و آراى او را بايد ذيل نوشته‌ها و گفتارهاى مختلف وى به دست آورد، لذا انديشه او را بر اساس انگاره‌هاى زير بررسى مى‌كنند: تعريف و شناخت دولت، كاستى‌ها و ناراستى‌هاى آن، آينده دولت، جامعه موعود و نقد و بررسى نظريه طبقاتى دولت. | ||
# '''شيعه''': نویسنده فصل سوم را به آينده دولت از ديدگاه شيعه اختصاص داده و از میان تمام ديدگاه‌ها، آن را تنها مكتبى مى‌داند كه به روشنى و صراحت درباره آينده‌اى موعود و آرمانى، بحث نموده و تصویرى جامع و كامل از «مدينه فاضله مهدوى» ارائه كرده است. | # '''شيعه''': نویسنده فصل سوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=137&viewType=html ر.ک: همان، ص137]</ref> را به آينده دولت از ديدگاه شيعه اختصاص داده و از میان تمام ديدگاه‌ها، آن را تنها مكتبى مى‌داند كه به روشنى و صراحت درباره آينده‌اى موعود و آرمانى، بحث نموده و تصویرى جامع و كامل از «مدينه فاضله مهدوى» ارائه كرده است. | ||
===بخش دوم=== | ===بخش دوم=== | ||
بخش دوم فرضيه‌هاى دولت مهدوى در انديشه شيعه را در سه فصل، در بيان سه فرضيه، تنظيم كرده است كه پس از تشريح و تبيين كامل، آن‌ها را نقد و بررسى مى‌كند: | بخش دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=165&viewType=html ر.ک: همان، ص165]</ref> فرضيه‌هاى دولت مهدوى در انديشه شيعه را در سه فصل، در بيان سه فرضيه، تنظيم كرده است كه پس از تشريح و تبيين كامل، آن‌ها را نقد و بررسى مى‌كند: | ||
# فرضيه «انتقام و پایان تاريخ (بدون تشكيل دولت)»: مؤلف این فرض را در صورتى مى‌داند كه ما قيام حضرت مهدى(عج) را منحصر در مورد خونخواهى و انتقام از دشمنان خدا بدانيم. | # فرضيه «انتقام و پایان تاريخ (بدون تشكيل دولت)»: مؤلف این فرض را در صورتى مى‌داند كه ما قيام حضرت مهدى(عج) را منحصر در مورد خونخواهى و انتقام از دشمنان خدا بدانيم. | ||
# «دولت اقتدارگرا و مبتنى بر قدرت فيزیکى»: نویسنده این فرضيه را طبق برداشت ظاهرى و نا[[الکافی|كافى]] از روايات دانسته و در نقد آن، از انگاره‌هاى ذيل استفاده كرده است: استفاده از منطق و قدرت، سيره و روش مهدوى، بررسى روايات خشونت، شفقت يا شدت و... | # «دولت اقتدارگرا و مبتنى بر قدرت فيزیکى»: نویسنده این فرضيه را طبق برداشت ظاهرى و نا[[الکافی|كافى]] از روايات دانسته و در نقد آن، از انگاره‌هاى ذيل استفاده كرده است: استفاده از منطق و قدرت، سيره و روش مهدوى، بررسى روايات خشونت، شفقت يا شدت و... | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
===بخش سوم=== | ===بخش سوم=== | ||
بخش | بخش سوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=249&viewType=html ر.ک: همان، ص249]</ref>، شامل سه فصل است: | ||
از آنجا كه حكومت حضرت مهدى(عج) كامل‌ترين، پيشرفته‌ترين و گسترده‌ترين حكومت‌هاست، مؤلف در فصل | از آنجا كه حكومت حضرت مهدى(عج) كامل‌ترين، پيشرفته‌ترين و گسترده‌ترين حكومت‌هاست، مؤلف در فصل اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=251&viewType=html ر.ک: همان، ص251]</ref>، معتقد است متناسب با موقعيت زمانى و مكانى، ساختار و نهادهاى قدرت متمايز و ویژه‌اى داشته و لذا سازمان حكومتى آن را در سه مؤلفه بررسى كرده است: | ||
# استقرار و تثبيت حكومت بر اساس نصب خاص الهى، تعيين پيامبر(ص) يا امام قبلى، پذيرش و رضايت مردم. | # استقرار و تثبيت حكومت بر اساس نصب خاص الهى، تعيين پيامبر(ص) يا امام قبلى، پذيرش و رضايت مردم. | ||
# ساخت قدرت و حكومت بر اساس الگوهاى حكومتى امامت، فدرال، دولت بزرگ اسلامى و جمهورى‌هاى آزاد و مستقل و حكومت تك‌ساخت. | # ساخت قدرت و حكومت بر اساس الگوهاى حكومتى امامت، فدرال، دولت بزرگ اسلامى و جمهورى‌هاى آزاد و مستقل و حكومت تك‌ساخت. | ||
# ساختار نظام سياسى بر اساس هرم نهاد امامت، وزارت، امارت و ولايت و نهاد كارگزار. | # ساختار نظام سياسى بر اساس هرم نهاد امامت، وزارت، امارت و ولايت و نهاد كارگزار. | ||
در | در فصل دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=289&viewType=html ر.ک: همان، ص289]</ref>، مهم‌ترين اقدامات و برنامه‌هاى امام مهدى(عج)، به عنوان حاكم و پيشواى الهى سياسى جهان و كارگزاران و عوامل حكومت جهانى ايشان، در كارویژه‌هاى زير، تبيين و بررسى شده است: | ||
# سياسى و اجتماعى از جمله: رعايت عدالت سياسى، عمكرد قضايى، عملكرد تقنينى و... | # سياسى و اجتماعى از جمله: رعايت عدالت سياسى، عمكرد قضايى، عملكرد تقنينى و... | ||
# فرهنگى و دينى شامل: كاركرد اخلاقى، تربيتى، تبليغى و... | # فرهنگى و دينى شامل: كاركرد اخلاقى، تربيتى، تبليغى و... | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
در فصل سوم | در فصل سوم | ||
در آخرين | در آخرين فصل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=353&viewType=html ر.ک: همان، ص353]</ref>، معنویت، عدالت، عقلانيت و توسعه، انگاره‌هایى قلمداد شده‌اند كه دولت مهدوى، در تمامى زمینه‌ها و بر طبق شاخصه‌ها و معيارهاى ذيل، به آن‌ها دست مى‌يابد: بهبود ارتباط فرد با خدا؛ توجه به شايستگى‌ها، استعدادها و ارزش‌هاى فردى؛ استفاده صحيح از موهبت‌هاى الهى و روابط دوستانه و صلح‌آمیز با ديگران. | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهاى كتاب آمده است. | فهرست مطالب در ابتدا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: فهرست، ص5]</ref> و فهرست منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهاى كتاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=385&viewType=html ر.ک: فهرست منابع، ص385]</ref> آمده است. | ||
پاورقى‌ها، به ذكر منابع و تحرير آيات و رواياتى كه ترجمه آن‌ها در متن آمده، پرداخته است. | پاورقى‌ها، به ذكر منابع و تحرير آيات و رواياتى كه ترجمه آن‌ها در متن آمده، پرداخته است. | ||