۶٬۵۹۱
ویرایش
ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبةالله: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'نهج‌البلاغه' به 'نهج‌البلاغة'
جز (جایگزینی متن - 'نهج‌البلاغه' به 'نهج‌البلاغة') |
|||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" |[[جلوه تاریخ در شرح | | data-type="authorWritings" |[[جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغة ابن ابی‌الحدید]] | ||
[[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)]] | [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)]] | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
عزالدين در كودكى و به قولى در جوانى به بغداد رفت و در آن شهر در محضر علما و بزرگان مشهور بغداد كه بيشتر آن‌ها شافعى مذهب بودند، به قرائت كتب و اندوختن دانش پرداخت و در محافل علمى و ادبى شركت جست و به قول صاحب «نسمة السحر»، معتزلى [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] ى شد. نيز از [[عکبری، عبدالله بن حسین|ابوالبقاء عكبرى]] و ابوالخير مصدق بن شبيب واسطى ادب آموخت و به مناسبت نزدیکى عقيدتى با ابن علقمى (د 656ق) وزير اديب و دانشمند مستعصم آخرين خليفه عباسى در شمار كاتبان ديوان دارالخلافه درآمد. از این رو ابن ابى‌الحديد قصايد السبع و شرح | عزالدين در كودكى و به قولى در جوانى به بغداد رفت و در آن شهر در محضر علما و بزرگان مشهور بغداد كه بيشتر آن‌ها شافعى مذهب بودند، به قرائت كتب و اندوختن دانش پرداخت و در محافل علمى و ادبى شركت جست و به قول صاحب «نسمة السحر»، معتزلى [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] ى شد. نيز از [[عکبری، عبدالله بن حسین|ابوالبقاء عكبرى]] و ابوالخير مصدق بن شبيب واسطى ادب آموخت و به مناسبت نزدیکى عقيدتى با ابن علقمى (د 656ق) وزير اديب و دانشمند مستعصم آخرين خليفه عباسى در شمار كاتبان ديوان دارالخلافه درآمد. از این رو ابن ابى‌الحديد قصايد السبع و شرح نهج‌البلاغة را به نام او نوشت. | ||
در 642ق در نخستين يورش‌هاى مغول به بغداد كه سپاه عباسى به فرماندهى شرف‌الدين اقبال شرابى سپهسالار مستعصم بالله سپاه مغول را شكست داد، ابن ابى‌الحديد پيروزى سپاه بغداد را نتيجه تدبير ابن علقمى دانست و قصيده‌اى در تهينت و ستايش وى سرود كه ابياتى از آن در شرح | در 642ق در نخستين يورش‌هاى مغول به بغداد كه سپاه عباسى به فرماندهى شرف‌الدين اقبال شرابى سپهسالار مستعصم بالله سپاه مغول را شكست داد، ابن ابى‌الحديد پيروزى سپاه بغداد را نتيجه تدبير ابن علقمى دانست و قصيده‌اى در تهينت و ستايش وى سرود كه ابياتى از آن در شرح نهج‌البلاغة ثبت است. وى ابتدا کتابت دارالتشريفات را برعهده داشت. در 629ق به کتابت خزانه منصوب شد و مدتى بعد كاتب ديوان گرديد. در صفر 642ق به عنوان ناظر حلّه تعيين شد. سپس «خواجه» امیر علاءالدين طَبّرْس گرديد و پس از آن، ناظر بيمارستان عضدى و سرانجام ناظر کتابخانه‌هاى بغداد شد. | ||
وى در شعر طبعى رسا داشت و در انواع مضامین شعر مى‌گفت؛ ولى مناجات و اشعار عرفانى او مشهورتر است. اطلاعات او درباره تاريخ صدر اسلام نيز گسترده بود. [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] از پدر خود و او از ابن ابى‌الحديد روايت كرده‌اند. وى در اصول معتزلى و در فروع شافعى بود و گفته شده است كه مشربى میان تسنن و تشيع برگزيده بود. در مباحث عقيدتى خود در شرح | وى در شعر طبعى رسا داشت و در انواع مضامین شعر مى‌گفت؛ ولى مناجات و اشعار عرفانى او مشهورتر است. اطلاعات او درباره تاريخ صدر اسلام نيز گسترده بود. [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] از پدر خود و او از ابن ابى‌الحديد روايت كرده‌اند. وى در اصول معتزلى و در فروع شافعى بود و گفته شده است كه مشربى میان تسنن و تشيع برگزيده بود. در مباحث عقيدتى خود در شرح نهج‌البلاغة به موافقت با [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] تصريح دارد؛ به همین لحاظ او را معتزلى [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] ى شمرده‌اند. | ||
بررسى شرح | بررسى شرح نهج‌البلاغة او نشان مى‌دهد كه برخلاف نظر [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] كه وى را شيعى غالى شمرده است، مى‌توان او را معتزلى معتدلى دانست. او در آغاز کتابش، اتفاق همه شيوخ معتزلى خود (متقدمان، متأخران، بصريان و بغداديان) را بر صحت شرعى بيعت با ابوبكر نقل مى‌كند و تصريح مى‌نمايد كه از رسول خدا(ص) نصّى بر آن بيعت وارد نشده، بلكه تنها انتخاب مردم كه هم به اجماع و هم به غيراجماع راه تعيين پيشوا شمرده شده، موجب صحت آن است، اما ابن ابى‌الحديد به پيروى از مكتب معتزله بغداد، على(ع) را افضل از خلفاى سه گانه مى‌داند و تصريح مى‌كند كه آن حضرت هم در كثرت ثواب و هم در فضيل و خصال حمیده، از ديگران افضل است. لیکن به عقيده وى افضليت امام ضرورى نيست و در خطبه آغاز کتاب در همین معنى گفته است: سپاس خداوندى را كه مفضول را بر افضل مقدم داشت. | ||
== وفات == | == وفات == | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
تأليفات وى را تا 15 اثر برشمرده‌اند كه مشهورترين آن‌ها موارد ذيل است: | تأليفات وى را تا 15 اثر برشمرده‌اند كه مشهورترين آن‌ها موارد ذيل است: | ||
#شرح | #شرح نهج‌البلاغة؛ | ||
#الفلك الدائر على المثل السائر؛ | #الفلك الدائر على المثل السائر؛ | ||
#السبع العلویات يا قصائد السبع العلویات؛ | #السبع العلویات يا قصائد السبع العلویات؛ | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
[[جلوه تاریخ در شرح | [[جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغة ابن ابی‌الحدید]] | ||
[[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)]] | [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)]] | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
[[علي‌عليه‌السلام چهره درخشان اسلام]] | [[علي‌عليه‌السلام چهره درخشان اسلام]] | ||
[[نمی از یمی: مقدمه شرح | [[نمی از یمی: مقدمه شرح نهج‌البلاغة در بیان مناقب و فضایل امیر مؤمنان علیه‌السلام]] | ||
[[سیری در شرح | [[سیری در شرح نهج‌البلاغة ابن ابی‌الحدید]] | ||
[[علی(ع) شخصیت برجسته اسلام]] | [[علی(ع) شخصیت برجسته اسلام]] | ||