۱۴۶٬۷۱۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '= ' به '='
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '=') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =آگاهی و مسؤولیت | | عنوان =آگاهی و مسؤولیت | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[محمدی ریشهری، محمد]] (نویسنده) | [[محمدی ریشهری، محمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
اخلاق اجتماعی | اخلاق اجتماعی | ||
اخلاق اسلامی | اخلاق اسلامی | ||
مسئولیت (اسلام) | مسئولیت (اسلام) | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
دفتر تبليغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات | دفتر تبليغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1375 ش | | سال نشر =1375 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE19990AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE19990AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =19990 | ||
| کتابخوان همراه نور =19990 | | کتابخوان همراه نور =19990 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''آگاهى و مسئولیت''' اثر فارسی [[محمدی ریشهری، محمد|آيتالله محمد محمدى رىشهرى]] است كه در آن به بررسى وظيفهى عالمان و دانشمندان، در قبال مسؤولیتهاى فردى و اجتماعىشان پرداخته است. | '''آگاهى و مسئولیت''' اثر فارسی [[محمدی ریشهری، محمد|آيتالله محمد محمدى رىشهرى]] است كه در آن به بررسى وظيفهى عالمان و دانشمندان، در قبال مسؤولیتهاى فردى و اجتماعىشان پرداخته است. | ||
هدف نویسنده از تأليف این اثر، آن بوده تا بر پايه منابع اسلامى، احساس مسئولیتى را كه امروزه بيش از هر زمان ديگرى بدان نيازمنديم، در دلها زنده سازد. | هدف نویسنده از تأليف این اثر، آن بوده تا بر پايه منابع اسلامى، احساس مسئولیتى را كه امروزه بيش از هر زمان ديگرى بدان نيازمنديم، در دلها زنده سازد. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۰: | ||
کتاب با مقدمه مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علمیه قم در اشاره به رابطه منزلت و مسئولیت آغاز <ref>ر.ک: محمدی ریشهری، محمد، مقدمه، ص8</ref>و مطالب در شش بخش، تنظيم شده است. | کتاب با مقدمه مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علمیه قم در اشاره به رابطه منزلت و مسئولیت آغاز <ref>ر.ک: محمدی ریشهری، محمد، مقدمه، ص8</ref>و مطالب در شش بخش، تنظيم شده است. | ||
کتاب حاضر، تلاشى است در اثبات این مدعاست كه هر كه منزلت و موقعيت مهمتر و شعاع تأثيرگذارى بيشترى در میان مردم دارد، مسئولیت او خطیرتر و | کتاب حاضر، تلاشى است در اثبات این مدعاست كه هر كه منزلت و موقعيت مهمتر و شعاع تأثيرگذارى بيشترى در میان مردم دارد، مسئولیت او خطیرتر و سنگینتر است و از اينرو، معيار واقعى سنجش آگاهان جامعه، ايفاى مسئولیتى است كه بر دوش آنان سنگینى مىكند. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در بخش اول، معيار ارزش آگاهان، بررسى شده است.<ref>ر.ک: همان، متن کتاب، ص15</ref> نویسنده معتقد است اسلام بيش از هر مكتبى، به واژه «آگاهى» اهمیت داده است و این یکى از امتيازهاى بزرگ این آيين آسمانى است كه زيربناى آن را در ابعاد مختلف، تفكر، بينش و آگاهى تشكيل مىدهد و بر همین اساس، واژههاى بازگوكننده این واقعيت از قبيل: «علم»، «تعقل»، «تفكر» و «تفقه» در قرآن و روايات اسلامى، بيش از هر چيز ديگر، مورد توجه قرار گرفتهاند. | در بخش اول، معيار ارزش آگاهان، بررسى شده است.<ref>ر.ک: همان، متن کتاب، ص15</ref> نویسنده معتقد است اسلام بيش از هر مكتبى، به واژه «آگاهى» اهمیت داده است و این یکى از امتيازهاى بزرگ این آيين آسمانى است كه زيربناى آن را در ابعاد مختلف، تفكر، بينش و آگاهى تشكيل مىدهد و بر همین اساس، واژههاى بازگوكننده این واقعيت از قبيل: «علم»، «تعقل»، «تفكر» و «تفقه» در قرآن و روايات اسلامى، بيش از هر چيز ديگر، مورد توجه قرار گرفتهاند. | ||
به باور وى، اسلام با تمام ارزشى كه برای علم و آگاهى قائل است، ارزش انسان را با معيار تعهد و مسئولیتى كه آگاهى برای او ايجاد كرده مىسنجد. اسلام برای آن علم و آگاهى ارزش قائل است كه در مسير مسئولیت قرار | به باور وى، اسلام با تمام ارزشى كه برای علم و آگاهى قائل است، ارزش انسان را با معيار تعهد و مسئولیتى كه آگاهى برای او ايجاد كرده مىسنجد. اسلام برای آن علم و آگاهى ارزش قائل است كه در مسير مسئولیت قرار گیرد و آن دانشجو و دانشمندى را محترم مىشمارد كه داراى حس مسئولیت باشد. | ||
به نظر وى از ديدگاه اسلام، مسئولیت عالم، تنها اشتغال داشتن به سازندگى خویش نيست، بلكه او بايد در سازندگى و رشد و تكامل جامعه هم سهيم باشد و تا آنجا كه مىتواند، برای پياده كردن منطق حق و عدالت و مبازره با هرگونه فساد و جنايت، اقدام كند. به اعتقاد وى، از همین روست كه قرآن، تحصيل علوم اسلامى و يافتن بينش مذهبى را مقدمهاى برای سازندگى جامعه اسلامى مىداند. | به نظر وى از ديدگاه اسلام، مسئولیت عالم، تنها اشتغال داشتن به سازندگى خویش نيست، بلكه او بايد در سازندگى و رشد و تكامل جامعه هم سهيم باشد و تا آنجا كه مىتواند، برای پياده كردن منطق حق و عدالت و مبازره با هرگونه فساد و جنايت، اقدام كند. به اعتقاد وى، از همین روست كه قرآن، تحصيل علوم اسلامى و يافتن بينش مذهبى را مقدمهاى برای سازندگى جامعه اسلامى مىداند. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۳: | ||
در بخش دوم، مطالبى پيرامون آگاهان بىمسئولیت مطرح شده است. نویسنده معتقد است اسلام نه تنها برای آگاهان بىمسئولیت اهمیتى قائل نيست، بلكه به شدت آنها را نكوهش كرده و با زشتترين تعبيرات و تشبيهات، از جمله تشبيه به سگ، درازگوشى كه کتاب بر دوش دارد، بدترين مردم، زيانآورتر از ارتش يزيد، حيوانى به شكل انسان و مانند آن پرده از واقعيت زيانبخش آنها برداشته و خطر وجود آنها را برای جامعه، بيان كرده است.<ref>ر.ک: همان، ص 22</ref> | در بخش دوم، مطالبى پيرامون آگاهان بىمسئولیت مطرح شده است. نویسنده معتقد است اسلام نه تنها برای آگاهان بىمسئولیت اهمیتى قائل نيست، بلكه به شدت آنها را نكوهش كرده و با زشتترين تعبيرات و تشبيهات، از جمله تشبيه به سگ، درازگوشى كه کتاب بر دوش دارد، بدترين مردم، زيانآورتر از ارتش يزيد، حيوانى به شكل انسان و مانند آن پرده از واقعيت زيانبخش آنها برداشته و خطر وجود آنها را برای جامعه، بيان كرده است.<ref>ر.ک: همان، ص 22</ref> | ||
در رواياتى كه در این بخش آمده، سختترين كيفرها، از آن دانشمندان بىمسئولیت دانسته شده است. در روايتى از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آمده است: «سختترين شكنجههاى دوزخ، برای دانشمندى است كه از دانش خود بهره | در رواياتى كه در این بخش آمده، سختترين كيفرها، از آن دانشمندان بىمسئولیت دانسته شده است. در روايتى از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آمده است: «سختترين شكنجههاى دوزخ، برای دانشمندى است كه از دانش خود بهره نگیرد.» در روايتى ديگر از پيامبر(ص) آمده است كه بوى گند دانشمندى كه به دانش خود عمل نمىكند، اهل دوزخ را آزار مىدهد و پشيمانترين و پرحسرتترين اهل جهنم، دانشمندى است كه بندهاى را به سوى خدا بخواند و او این دعوت را بپذيرد و از خدا اطاعت كند و در نتيجه، خدا او را وارد بهشت سازد، ولى آن دانشمند را بر اثر عمل نكردن به مسئولیت خود، وارد جهنم گرداند. | ||
در بخش سوم کتاب، دو پيام آموزنده مطرح شده است.<ref>ر.ک: همان، ص36</ref> پيام اول، مربوط به «محمد بن مسلم زهرى» است. او از علماى برجسته و از صاحبان فتوا در زمان امام چهارم(ع) است كه دستگاه خلافت بنى امیه، حدود پنجاه سال، در اجراى سياستهاى خود، از وجود او استفاده مىكرد. [[امام سجاد(ع)]] نامه بسيار جالب و آموزندهاى برای این عالم مزدور و خود فروخته دارد كه در این بخش از کتاب، به قسمتهاى از آن اشاره شده است. فرازهایى از این دعا، بدين شرح مىباشند: | در بخش سوم کتاب، دو پيام آموزنده مطرح شده است.<ref>ر.ک: همان، ص36</ref> پيام اول، مربوط به «محمد بن مسلم زهرى» است. او از علماى برجسته و از صاحبان فتوا در زمان امام چهارم(ع) است كه دستگاه خلافت بنى امیه، حدود پنجاه سال، در اجراى سياستهاى خود، از وجود او استفاده مىكرد. [[امام سجاد(ع)]] نامه بسيار جالب و آموزندهاى برای این عالم مزدور و خود فروخته دارد كه در این بخش از کتاب، به قسمتهاى از آن اشاره شده است. فرازهایى از این دعا، بدين شرح مىباشند: | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۰: | ||
وى برای خودسازى، دو راه زير را پيشنهاد و آنها را توضيح داده است: | وى برای خودسازى، دو راه زير را پيشنهاد و آنها را توضيح داده است: | ||
#معالجه تك تك صفات ناپسند: بدين صورت كه هر خوى ناپسند را با ضد آن معالجه كرد؛ مثلاً كسى كه مبتلا به بيمارى حسد است و این خوى زشت، او را وادار مىكند تا موجبات سلب آسايش ديگران را فراهم كند، لازم است مدتى خود را به كارهایى كه موجب آسايش كسى مىشود كه به او حسادت مىورزيد، عادت دهد. نویسنده بر این روش، دو انتقاد وارد كرده است: | #معالجه تك تك صفات ناپسند: بدين صورت كه هر خوى ناپسند را با ضد آن معالجه كرد؛ مثلاً كسى كه مبتلا به بيمارى حسد است و این خوى زشت، او را وادار مىكند تا موجبات سلب آسايش ديگران را فراهم كند، لازم است مدتى خود را به كارهایى كه موجب آسايش كسى مىشود كه به او حسادت مىورزيد، عادت دهد. نویسنده بر این روش، دو انتقاد وارد كرده است: | ||
#:الف- برای توده مردم قابل عمل و پياده كردن نيست. | #:الف- برای توده مردم قابل عمل و پياده كردن نيست. | ||
#:ب- زمانى طولانى را به خود اختصاص مىدهد. | #:ب- زمانى طولانى را به خود اختصاص مىدهد. | ||
#معالجه تمام صفات یکجا؛ كه انتقادات مطرح شده در روش قبلى، در آن راهى ندارد. | #معالجه تمام صفات یکجا؛ كه انتقادات مطرح شده در روش قبلى، در آن راهى ندارد. | ||
آخرين بخش، در مورد لغزش آگاهان مىباشد.<ref>ر.ک: همان، ص85</ref> نویسنده بر این باور است كه لغزش و انحراف كسانى كه در جامعه به عنوان رهبر فكرى و عقيدتى و الگوى عمل شناخته شدهاند، تأثير مستقيم و نقشى بزرگ در فساد و انحطاط آن جامعه دارد. | آخرين بخش، در مورد لغزش آگاهان مىباشد.<ref>ر.ک: همان، ص85</ref> نویسنده بر این باور است كه لغزش و انحراف كسانى كه در جامعه به عنوان رهبر فكرى و عقيدتى و الگوى عمل شناخته شدهاند، تأثير مستقيم و نقشى بزرگ در فساد و انحطاط آن جامعه دارد. | ||
در انتهاى این بخش، جامعه مسلمانان از ديدگاه [[امام على(ع)]]، به چهار دسته زير تقسيم شده است: | در انتهاى این بخش، جامعه مسلمانان از ديدگاه [[امام على(ع)]]، به چهار دسته زير تقسيم شده است: | ||
# كسانى كه تنها نداشتن قدرت و ثروت، مانع از فساد و جنايت آنهاست. | # كسانى كه تنها نداشتن قدرت و ثروت، مانع از فساد و جنايت آنهاست. | ||
# كسانى كه با شمشير برهنه به جان مردم مىافتند و آشكارا ستم مىكنند و به وسيله مأموران سواره و پياده خویش، بر جامعه مسلط مىشوند و دين خود را از بين مىبرند تا از این رهگذر، بتوانند مال و ثروت ديگران را بربايند. | # كسانى كه با شمشير برهنه به جان مردم مىافتند و آشكارا ستم مىكنند و به وسيله مأموران سواره و پياده خویش، بر جامعه مسلط مىشوند و دين خود را از بين مىبرند تا از این رهگذر، بتوانند مال و ثروت ديگران را بربايند. | ||
| خط ۸۲: | خط ۷۳: | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدا و کتابنامه منابع مورد استفاده نویسنده<ref>ر.ک: همان، ص111</ref>، در انتهاى کتاب آمده است. | فهرست مطالب در ابتدا و کتابنامه منابع مورد استفاده نویسنده<ref>ر.ک: همان، ص111</ref>، در انتهاى کتاب آمده است. | ||
در پاورقىها، علاوه بر ذكر منابع، نص روايات و آياتى كه در متن به ترجمه آنها اشاره شده، آمده است. | در پاورقىها، علاوه بر ذكر منابع، نص روايات و آياتى كه در متن به ترجمه آنها اشاره شده، آمده است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۹۷: | خط ۸۴: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[اخلاق و معاشرت در اسلام]] | |||
[[استقامت]] | |||
[[التعريف بوجوب حق الوالدین]] | |||
[[التوازن الإسلامي بین الدنيا و الآخرة]] | |||
[[تربية الأجيال علی أخلاقيات و آداب المناقشة و المحاورة و المناظرة العلمية]] | |||
[[نقش معلم در تربیت دینی]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:اخلاق اسلامی]] | [[رده:اخلاق اسلامی]] | ||
[[رده:مباحث خاص اخلاق اسلامی]] | [[رده:مباحث خاص اخلاق اسلامی]] | ||