۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
سوابق عنوان المجد في تاريخ نجد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن'
جز (جایگزینی متن - 'مـ' به 'م') |
جز (جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
}} | }} | ||
'''سوابق عنوان المجد في تاريخ النجد'''، بخش انتهایی کتاب «عنوان المجد في تاريخ النجد» تألیف عثمان بن عبدالله بن بشر (متوفی 1290ق)، معروف به ابن بشر است که حوادث | '''سوابق عنوان المجد في تاريخ النجد'''، بخش انتهایی کتاب «عنوان المجد في تاريخ النجد» تألیف عثمان بن عبدالله بن بشر (متوفی 1290ق)، معروف به ابن بشر است که حوادث نجد در سال‌های 912 تا 1156ق در آن ذکر شده است. این کتاب با مقدمه و تحقیق عبدالله بن محمد منیف منتشر شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
اهمیت تاریخ ابن بشر از این جهت است که نویسنده‌اش با دیدگاه نافذ و اطلاعات وسیع و علم فراوانش توانسته است اتفاقات پیش از اولین قیام دولت سعودی و ظهور دعوت اصلاحی را رصد کند. اگرچه عنوان کتاب از تاریخ اقلیم واحدی حکایت دارد، اما خواننده اتفاقات این کتاب تاریخی، آن را مشتمل بر بیشتر اقالیم جزیرةالعرب می‌یابد. در حقیقت نویسنده این اثر نیز مانند دیگر آثار تاریخی فقط تاریخ آن اقلیم را بیان نمی‌کند؛ به‌عنوان مثال «تاريخ ابن يوسف» به‌طور خاص مشتمل بر تاریخ وشم و اشیقر نیز هست. روشن است که نویسنده عنوان کتاب را به‌اقتصار نجد گذاشته است؛ به این اعتبار که مقصودش رصد حوادث تاریخی مرتبط با تاریخ نجد و بزرگان این شهر است، ولذا ذکر سرزمین‌های دیگر نیز به جهت نفوذ حکومت سعودی به نجد و مقدار ارتباط حاکمان نجد با امرای آن سرزمین‌ها ذکر می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص7-5</ref>. | اهمیت تاریخ ابن بشر از این جهت است که نویسنده‌اش با دیدگاه نافذ و اطلاعات وسیع و علم فراوانش توانسته است اتفاقات پیش از اولین قیام دولت سعودی و ظهور دعوت اصلاحی را رصد کند. اگرچه عنوان کتاب از تاریخ اقلیم واحدی حکایت دارد، اما خواننده اتفاقات این کتاب تاریخی، آن را مشتمل بر بیشتر اقالیم جزیرةالعرب می‌یابد. در حقیقت نویسنده این اثر نیز مانند دیگر آثار تاریخی فقط تاریخ آن اقلیم را بیان نمی‌کند؛ به‌عنوان مثال «تاريخ ابن يوسف» به‌طور خاص مشتمل بر تاریخ وشم و اشیقر نیز هست. روشن است که نویسنده عنوان کتاب را به‌اقتصار نجد گذاشته است؛ به این اعتبار که مقصودش رصد حوادث تاریخی مرتبط با تاریخ نجد و بزرگان این شهر است، ولذا ذکر سرزمین‌های دیگر نیز به جهت نفوذ حکومت سعودی به نجد و مقدار ارتباط حاکمان نجد با امرای آن سرزمین‌ها ذکر می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص7-5</ref>. | ||
ابن بشر از شخصیت‌های معاصر محمد بن عـبدالوهاب بود؛ به همین جهت، «عنوان المجد في تاريخ النجد» نزد وهابیت و تاریخ‌پژوهان اهمیت ویژه‌ای دارد. در این کتاب، ابن‌بشر به‌صورت مفصل به حوادث سال‌های 1153 تا 1267ق پرداخته است؛ یعنی دقیقاً حوادث تاریخی دوران اول وهابیت. این کتاب به‌حدی اهـمیت دارد که عربستان بارها و بارها آن را به چاپ رسانده است. ابن عبداللطیف آل‌شیخ، مفتی اسبق عربستان، بر این کتاب تقریظ زده و از ابن بشر با عنوان ادیب بزرگ و مشهور نام برده است. الیکسی فاسیلییف، محقق روس‌تبار، می‌گوید: «دو تاریخ‌نگار | ابن بشر از شخصیت‌های معاصر محمد بن عـبدالوهاب بود؛ به همین جهت، «عنوان المجد في تاريخ النجد» نزد وهابیت و تاریخ‌پژوهان اهمیت ویژه‌ای دارد. در این کتاب، ابن‌بشر به‌صورت مفصل به حوادث سال‌های 1153 تا 1267ق پرداخته است؛ یعنی دقیقاً حوادث تاریخی دوران اول وهابیت. این کتاب به‌حدی اهـمیت دارد که عربستان بارها و بارها آن را به چاپ رسانده است. ابن عبداللطیف آل‌شیخ، مفتی اسبق عربستان، بر این کتاب تقریظ زده و از ابن بشر با عنوان ادیب بزرگ و مشهور نام برده است. الیکسی فاسیلییف، محقق روس‌تبار، می‌گوید: «دو تاریخ‌نگار نزد وهـابیت مورد قبول هستند: اول ابن غنام و دوم ابن بشر»<ref>ر.ک: محیطی، مجتبی، ص163</ref>. | ||
چنان‌که از | چنان‌که از نام کـتاب پیداست، این کتاب به بیان حوادث نجد، که چگونگی پیدایش و ترویج اندیشه وهابیت را تبیین می‌کند، می‌پردازد. در انتهای جلد دوم این کتاب، به‌صورت مختصر به حوادث نجد در سال‌های 912 تا 1156ق نیز اشاره کرده است. وی نام این بخش از کتاب را «سوابق عنوان المجد في تاريخ نجد» قرار داده که به‌صورت مستقل [با مقدمه و تحقیق عبدالله بن محمد منیف] با همین عنوان چاپ شده است. ابـن بشر در ابـتدای ایـن فصل بیان می‌کند که مراد وی از «سـوابق»، حوادثی است که قبل از محمد بن عبدالوهاب اتفاق افتاده است<ref>ر.ک: همان، ص164</ref>. | ||
محقق کتاب در توضیح معنای «سوابق» که در عنوان کتاب آمده و در ابتدای هر خبر نیز با لفظ مفرد «سابقه» آمده است - با اینکه گاهی خبر دارای سابقه نیست - می‌نویسد: در اصطلحاح علمای شرع به معنای اتفاقی است که قاضی درباره آن حکمی می‌دهد که سابقه پیشین ندارد. همچنین چه‌بسا به معنای اتفاقی باشد که پیش از آن ذکر نشده یا مشهور نیست<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>. | محقق کتاب در توضیح معنای «سوابق» که در عنوان کتاب آمده و در ابتدای هر خبر نیز با لفظ مفرد «سابقه» آمده است - با اینکه گاهی خبر دارای سابقه نیست - می‌نویسد: در اصطلحاح علمای شرع به معنای اتفاقی است که قاضی درباره آن حکمی می‌دهد که سابقه پیشین ندارد. همچنین چه‌بسا به معنای اتفاقی باشد که پیش از آن ذکر نشده یا مشهور نیست<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>. | ||