پرش به محتوا

مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'طـ' به 'ط')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۶: خط ۳۶:


==ساختار==
==ساختار==
کتاب، حاوی مقدمه ناشر و متن شش رساله: «تعلیقه بر شرح فصوص الحكم»، «رسالة في المراتب الخمس»، «ترجمه رساله مراتب خمس به قلم حمید پارسانیا»، «الهیات»، «حکمت قدیم» و «منطق» است.  
کتاب، حاوی مقدمه ناشر و متن شش رساله: «تعلیقه بر شرح فصوص الحكم»، «رسالة في المراتب الخمس»، «ترجمه رساله مراتب خمس به قلم [[پارسانیا، حمید|حمید پارسانیا]]»، «الهیات»، «حکمت قدیم» و «منطق» است.  


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
کتاب با مقدمه‌ای در شرح حال نویسنده، آثار، اساتید و توضیحی درباره کتاب حاضر آغاز شده است<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص37-30</ref>‎.
کتاب با مقدمه‌ای در شرح حال نویسنده، آثار، اساتید و توضیحی درباره کتاب حاضر آغاز شده است<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص37-30</ref>‎.
   
   
کتاب مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی، مجموعه‌ای از آثار مهم مرحوم [[فاضل توني، محمد حسين|فاضل تونی]]است که «با بیانی رسا و شیوا به تبیین و تفسیر مباحثی از‎ شرح‎ فصوص‎ قیصری، الهـیات، طبیعیات، منطق‎ و مباحث عالی عرفان نظری پرداخته‌اند که در عین مختصر بودن، بسیار مفید است‎. ‎‎ایشان‎ بحث‎های منطق، طبیعیات، الهیات و تعلیقه بر شرح فصوص را به زبان فارسی نگاشته‌اند‎، اما‎ رساله‎‎ موجز و عمیق مراتب خمس که تقریرات درس عارف نامدار، میرزا هاشم اشکوری است را به‎ زبان عربی نوشته‌اند»<ref>ر.ک: رضوی، مسعود، ص87</ref>‎. خوشبختانه این رساله توسط حجت‌الاسلام حمید پارسانیا‎ به فارسی برگردانده شـده و در ضمن مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص88، پی‌نوشت 5؛ متن کتاب، ص129</ref>‎.  
کتاب مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی، مجموعه‌ای از آثار مهم مرحوم [[فاضل تونی، محمدحسین|فاضل تونی‎]] است که «با بیانی رسا و شیوا به تبیین و تفسیر مباحثی از‎ شرح‎ فصوص‎ قیصری، الهـیات، طبیعیات، منطق‎ و مباحث عالی عرفان نظری پرداخته‌اند که در عین مختصر بودن، بسیار مفید است‎. ‎‎ایشان‎ بحث‎های منطق، طبیعیات، الهیات و تعلیقه بر شرح فصوص را به زبان فارسی نگاشته‌اند‎، اما‎ رساله‎‎ موجز و عمیق مراتب خمس که تقریرات درس عارف نامدار، میرزا هاشم اشکوری است را به‎ زبان عربی نوشته‌اند»<ref>ر.ک: رضوی، مسعود، ص87</ref>‎. خوشبختانه این رساله توسط [[پارسانیا، حمید|حجت‌الاسلام حمید پارسانیا‎]] به فارسی برگردانده شـده و در ضمن مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص88، پی‌نوشت 5؛ متن کتاب، ص129</ref>‎.  


نویسنده، تعلیقه بر شرح فصوص الحكم را با این عبارات آغاز کرده است: «چنین گوید بنده خاطی فانی، محمدحسین شهیر به [[فاضل توني، محمد حسين|فاضل تونی]]، که چون کتابت شرح فصوص الحكم تصنیف عارف کامل داوود بن محمود قیصری ساوی از مهم‎ترین کتب اهل عرفان است و عمده در فهم کتاب فصوص الحكم مقدماتی است که شارح در اول کتاب ذکر کرده و فهم بعضی از عبارات آن مشکل و محتاج به توضیح و بیان است، لذا بر آن شدم که بر پاره‌ای از عبارات مشکله آن به‌نحوی که از اساتید عظام شنیده یا از کتب اهل عرفان استفاده کرده‌ام، شرحی بنویسم تا فهم آن کتاب بر قارئین محترم آسان گردد و در انجام این مقصود از خدا استعانت می‌جویم و این رساله را به نام تعلیقه بر شرح فصوص مسمی ساختم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص41</ref>‎.
نویسنده، تعلیقه بر شرح فصوص الحكم را با این عبارات آغاز کرده است: «چنین گوید بنده خاطی فانی، محمدحسین شهیر به [[فاضل تونی، محمدحسین|فاضل تونی]]، که چون کتابت شرح فصوص الحكم تصنیف عارف کامل داوود بن محمود قیصری ساوی از مهم‎ترین کتب اهل عرفان است و عمده در فهم کتاب فصوص الحكم مقدماتی است که شارح در اول کتاب ذکر کرده و فهم بعضی از عبارات آن مشکل و محتاج به توضیح و بیان است، لذا بر آن شدم که بر پاره‌ای از عبارات مشکله آن به‌نحوی که از اساتید عظام شنیده یا از کتب اهل عرفان استفاده کرده‌ام، شرحی بنویسم تا فهم آن کتاب بر قارئین محترم آسان گردد و در انجام این مقصود از خدا استعانت می‌جویم و این رساله را به نام تعلیقه بر شرح فصوص مسمی ساختم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص41</ref>‎.


[[فاضل توني، محمد حسين|تونی]]، رساله مراتب خمس را اگرچه با این عنوان یاد کرده است، اما در آن تنها به شرح برخی از مراتب پرداخته که مستقر در حضرات خمس نیست، ولکن رساله مشتمل بر مطالب مربوط به بعضی از مراتب خمس، از جمله: اشاره به امتیاز اسماء ذات و اسماء ذاتی، بیان نهایت حکمی که درباره حق می‌توان نمود، تبیین محدوده علم انسان کامل و مسئله بداء و وجه خوف کمل و جزع و بکاء آنان. همچنین در رساله به‌مناسبت برخی از عبارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در اسفار که در باب نسبت تردد و ابتلاء به خداوند و مسئله بداء می‌باشد نیز آمده است و به‌گونه‌ای بدیع توضیح داده شده و به‌مناسبت تعلیقه مرحوم [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]] در شرح عبارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] بررسی و نقد شده است<ref>ر.ک: همان، ص130</ref>‎.  
[[فاضل تونی، محمدحسین|تونی]]، رساله مراتب خمس را اگرچه با این عنوان یاد کرده است، اما در آن تنها به شرح برخی از مراتب پرداخته که مستقر در حضرات خمس نیست، ولکن رساله مشتمل بر مطالب مربوط به بعضی از مراتب خمس، از جمله: اشاره به امتیاز اسماء ذات و اسماء ذاتی، بیان نهایت حکمی که درباره حق می‌توان نمود، تبیین محدوده علم انسان کامل و مسئله بداء و وجه خوف کمل و جزع و بکاء آنان. همچنین در رساله به‌مناسبت برخی از عبارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در اسفار که در باب نسبت تردد و ابتلاء به خداوند و مسئله بداء می‌باشد نیز آمده است و به‌گونه‌ای بدیع توضیح داده شده و به‌مناسبت تعلیقه مرحوم [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]] در شرح عبارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] بررسی و نقد شده است<ref>ر.ک: همان، ص130</ref>‎.  


در ابتدای رساله الهیات چنین می‌خوانیم: «حکما حکمت الهی به معنای اعم را چنین تعریف کرده‌اند: «حکمت الهی علمی است که در آن از احوال موجود مطلق، از آن جهت که موجود مطلق است بحث می‌شود» و بنابراین موضوع آن، موجود مطلق است بما هو موجود مطلق. اما غایت و فایده الهیات نیل به سعادت حقیقی است؛ یعنی اتصال نفس انسانی به عقل فعال به سبب انتقاش آن به صور علمیه موجودات. مقاصد و مباحث علم الهیات، یا بحث از عوارض و اوصاف موجود بما هو موجود است و یا بحث از ذوات است و ذوات یا مقولات عشر است، که مانند انواع است برای موجود بما هو موجود و یا اسباب قصوی است برای هر موجود معلولی، پس علم الهیات مشتمل بر سه مقصد است: امور عامه، جواهر و اعراض و الهیات بمعنی الاخص که در آن از ذات و صفات و افعال خدای متعال بحث می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>‎.  
در ابتدای رساله الهیات چنین می‌خوانیم: «حکما حکمت الهی به معنای اعم را چنین تعریف کرده‌اند: «حکمت الهی علمی است که در آن از احوال موجود مطلق، از آن جهت که موجود مطلق است بحث می‌شود» و بنابراین موضوع آن، موجود مطلق است بما هو موجود مطلق. اما غایت و فایده الهیات نیل به سعادت حقیقی است؛ یعنی اتصال نفس انسانی به عقل فعال به سبب انتقاش آن به صور علمیه موجودات. مقاصد و مباحث علم الهیات، یا بحث از عوارض و اوصاف موجود بما هو موجود است و یا بحث از ذوات است و ذوات یا مقولات عشر است، که مانند انواع است برای موجود بما هو موجود و یا اسباب قصوی است برای هر موجود معلولی، پس علم الهیات مشتمل بر سه مقصد است: امور عامه، جواهر و اعراض و الهیات بمعنی الاخص که در آن از ذات و صفات و افعال خدای متعال بحث می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>‎.  
خط ۵۶: خط ۵۶:


==پانویس ==
==پانویس ==
<references/>
<references />
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش