۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المصباح المضيء في خلافة المستضيء: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'مـ' به 'م'
جز (جایگزینی متن - 'بـ' به 'ب') |
جز (جایگزینی متن - 'مـ' به 'م') |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
دوران زندگی [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]]، مقارن با خلافت شش تن از خلفای بنیعباس بوده است. در این میان المستضی (575-566ق) - که در زمان او [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] به اوج شهرت رسیده بود - به‌عنوان بزرگترین واعظ حنبلیان شناخته می‌شود و خلیفه به‌شدت تحت تأثیر سخنرانی‌ها و مواعظ وی بوده است. در زمان | دوران زندگی [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]]، مقارن با خلافت شش تن از خلفای بنیعباس بوده است. در این میان المستضی (575-566ق) - که در زمان او [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] به اوج شهرت رسیده بود - به‌عنوان بزرگترین واعظ حنبلیان شناخته می‌شود و خلیفه به‌شدت تحت تأثیر سخنرانی‌ها و مواعظ وی بوده است. در زمان المستضی، حکومت فاطمیه مصر سقوط می‌کند. [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] در این‌باره کتابی با عنوان «النصر علی مصر» نوشت و در حـضور خلیفه خواند، اما «المصباح المضيء في دولة المستضيء»، دقیقاً معلوم نیست که در این زمان، یا بعد از آن نگاشته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/409/155 ر.ک: دهقانی، مهدیه، ص156-155]</ref>. تنها [[ابراهیم، ناجيه عبدالله|ناجیه عبدالله ابراهیم]] بر مبنای برخی احتمالات تألیف آن در ابتدای عهد مستضی را ترجیح داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6439/1/43 ر.ک: مقدمه محقق، ص43]</ref>. | ||
بزرگان در ارزیابی آثار [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]]، نظرات گوناگونی داده‌اند؛ برای مثال ابن تیمیه در أجوبة المصرية، تصنیفات او را ستوده و | بزرگان در ارزیابی آثار [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]]، نظرات گوناگونی داده‌اند؛ برای مثال ابن تیمیه در أجوبة المصرية، تصنیفات او را ستوده و می‌گوید: «او در حـدیث، وعظ و مباحث مربوط به آن‌ها مصنفاتی دارد که کسی چون او تصنیف نکرده است»؛ اما در مقابل گفته‌اند: به علت نقل بسیار [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] از ابوالوفاء، در کلام و حدیث وی ناهماهنگی و پریشانی راه یافته است. به‌هـرحال، تألیفات او از سیل خرده‌گیری‌ها و طعن‌های علما در امان نمانده است؛ ذهبی از قول موفق عـبداللطیف می‌نویسد: «در تصانیف او غلطهای بسیاری دیده می‌شود». سپس به نـشانه تأیید می‌افزاید: «سخنان بی‌اساس، در آثارش مشاهده می‌شود و آنقدر تألیف کرده که اگر عمری دوباره یابد نمی‌تواند آن‌ها را اصلاح و بازنویسی کند». | ||
یـکی از سبب‌های راه یافتن اشتباه در تصانیف [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] عـدم بازبینی و اصلاح تـصنیفات، بعد از اتمام آن‌ها است. [[ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد|ابن رجب]] در ایـن‌باره می‌گوید: «[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] | یـکی از سبب‌های راه یافتن اشتباه در تصانیف [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] عـدم بازبینی و اصلاح تـصنیفات، بعد از اتمام آن‌ها است. [[ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد|ابن رجب]] در ایـن‌باره می‌گوید: «[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] به‌محض آنکه کتابی را به پایان می‌برد، بی‌آنکه به تنقیح آن بپردازد، به تألیف دیگری می‌پرداخت و گاه در یـک زمان به تألیف چندین کتاب مشغول بود». نقل فراوان [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] از افراد غیر خـبره، عـدم مراجعه به کتب، تألیف در موضوعاتی که در آن‌ها توان علمی لازم را نـداشته و تـمایل او به تأویل در برخی مسائل، از دیـگر عوامل راه یافتن اشتباه در تألیفات وی بود. نظر [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] در مورد آثارش شنیدنی است؛ او در این‌باره می‌گوید: «أنا مرتب و لست بمصنف»؛ یعنی: من گـردآورنده‌ام، نه مصنف<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/409/160 ر.ک: دهقانی، مهدیه، ص161-160]</ref>. | ||
محقق اثر در مقدمه‌اش به مقطع زمانی نگارش اثر اشاره کرده، می‌نویسد: «بغداد پایتخت حکومت عباسیان در بیش از پنج قرن، شاهد حرکت فکری و نهضت فرهنگی وسیعی بود که با ظهور زبده‌ای از علما و اهتمام فراوان و تشویق‌های مستمری که خلافت عباسی و اتباع آن داشتند کتابخانه اسلامی را با آثار علمی و نوشته‌های ارزشمند غنی و پربار کردند. برخی از این نوشته‌ها برای تقرب به حکومت و اهدای به حاکمان نوشته شد. در این میان [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابوالفرج عبدالرحمن بن جوزی بغدادی]] صاحب تصانیف فراوان و نوشته‌های بزرگ و مشارکت گسترده در تمامی علوم و فنون است. کتاب «المصباح المضيء في خلافة المستضيء»، یکی از تألیفاتی است که برای خلیفه عباسی المستضيءبأمرالله (متوفی 575ق)، به هدف تذکر و وعظ و نصیحت به این اعتبار که شخص اول دولت عباسی بود، نوشته شد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6439/1/9 ر.ک: تمهید، ص9]</ref>. | محقق اثر در مقدمه‌اش به مقطع زمانی نگارش اثر اشاره کرده، می‌نویسد: «بغداد پایتخت حکومت عباسیان در بیش از پنج قرن، شاهد حرکت فکری و نهضت فرهنگی وسیعی بود که با ظهور زبده‌ای از علما و اهتمام فراوان و تشویق‌های مستمری که خلافت عباسی و اتباع آن داشتند کتابخانه اسلامی را با آثار علمی و نوشته‌های ارزشمند غنی و پربار کردند. برخی از این نوشته‌ها برای تقرب به حکومت و اهدای به حاکمان نوشته شد. در این میان [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابوالفرج عبدالرحمن بن جوزی بغدادی]] صاحب تصانیف فراوان و نوشته‌های بزرگ و مشارکت گسترده در تمامی علوم و فنون است. کتاب «المصباح المضيء في خلافة المستضيء»، یکی از تألیفاتی است که برای خلیفه عباسی المستضيءبأمرالله (متوفی 575ق)، به هدف تذکر و وعظ و نصیحت به این اعتبار که شخص اول دولت عباسی بود، نوشته شد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6439/1/9 ر.ک: تمهید، ص9]</ref>. | ||