پرش به محتوا

مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن')
خط ۴۹: خط ۴۹:
در ابتدای رساله الهیات چنین می‌خوانیم: «حکما حکمت الهی به معنای اعم را چنین تعریف کرده‌اند: «حکمت الهی علمی است که در آن از احوال موجود مطلق، از آن جهت که موجود مطلق است بحث می‌شود» و بنابراین موضوع آن، موجود مطلق است بما هو موجود مطلق. اما غایت و فایده الهیات نیل به سعادت حقیقی است؛ یعنی اتصال نفس انسانی به عقل فعال به سبب انتقاش آن به صور علمیه موجودات. مقاصد و مباحث علم الهیات، یا بحث از عوارض و اوصاف موجود بما هو موجود است و یا بحث از ذوات است و ذوات یا مقولات عشر است، که مانند انواع است برای موجود بما هو موجود و یا اسباب قصوی است برای هر موجود معلولی، پس علم الهیات مشتمل بر سه مقصد است: امور عامه، جواهر و اعراض و الهیات بمعنی الاخص که در آن از ذات و صفات و افعال خدای متعال بحث می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>‎.  
در ابتدای رساله الهیات چنین می‌خوانیم: «حکما حکمت الهی به معنای اعم را چنین تعریف کرده‌اند: «حکمت الهی علمی است که در آن از احوال موجود مطلق، از آن جهت که موجود مطلق است بحث می‌شود» و بنابراین موضوع آن، موجود مطلق است بما هو موجود مطلق. اما غایت و فایده الهیات نیل به سعادت حقیقی است؛ یعنی اتصال نفس انسانی به عقل فعال به سبب انتقاش آن به صور علمیه موجودات. مقاصد و مباحث علم الهیات، یا بحث از عوارض و اوصاف موجود بما هو موجود است و یا بحث از ذوات است و ذوات یا مقولات عشر است، که مانند انواع است برای موجود بما هو موجود و یا اسباب قصوی است برای هر موجود معلولی، پس علم الهیات مشتمل بر سه مقصد است: امور عامه، جواهر و اعراض و الهیات بمعنی الاخص که در آن از ذات و صفات و افعال خدای متعال بحث می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>‎.  


شیوه آثار نویسنده در رسائل، همچون درس‎‎ ایشان، روشنی و وضوح، در‎ کنار‎ ظرافت و نـکته‌گویی اسـت. درج‎ اشعار و امثال و آیات و روایات مناسب، از ویژگی‌های سبکی اوست. دقت در اشعاری که برگزیده و آورده، نشانگر تبحّر وی بر ادبیات‎ شاعرانه فارسی است. خاصه اشعار عرفانی که‎ وی با تسلطی‎ خاص از تک‌‌بیت‎ها یـا مـجموعه‌های شعر بـهره می‌گرفته است. در بیان و شرح مباحث درازگویی نمی‌کند و ظاهرا از اطناب اجتناب‎ اکید داشته؛ زیرا در هیچ کجا مثلاً وارد‎ مـباحث‎ لغوی یا حاشیه‌ای‎ نمی‌شود، مگر بالضروره و برای تکمیل یک بحث عـمیق کـه درنـگی‎ خاص می‎طلبد. تنها حاشیه‌های او در این عرصه، همان اشعار و اشارات عرفانی و لطایف حکمی است که ذائقه‎ و ذوق‎ مـطلب، ‎‎طـلب چنین جستارهایی را دارد. گزینش‌های وی در عبارات مورد شرح، گزینش قضایا و جستارهای اصلی و پایه در همان مـباحث‎ اسـت و ایـن مسئله در رساله عالی تعلیقه‎ بر‎ شرح فصوص‎ به‌وضوح و درخشش دیده می‌شود؛ امـری که می‌تواند نمونه‌ای‎ برای مدرسان حوزوی و استادان دانشگاهی ما تلقی شود. دو رساله الهـیات و حکمت قدیم، بی‌گمان از بـهترین رسـائل در‎ فلسفه‎‎ کلاسیک‎ اسلامی است و خصلت درسی درجه‎ اول‎ دارد‎. بد نیست‎ به‌جای بسیاری از جزوات و کتب غامض یا کم‌مایه در برخی از دانشگاه‌ها و حوزه‌ها، این متون مورد استفاده‎ قرار‎ گیرد‎؛ به‎ شرط آنکه معلمان آزمـوده‌ای‎ از پس آنها برآیند‎. به‍‌هرحال‎ کلیه این آثار دارای خصلت عالی مدرسه‌ای هستند و چه‎ به‌عنوان منبع و مأخذ تحقیق و چه به‌عنوان‎ متن درسی، بسیار‎ قابل‎ استفاده‎ و ارزشمند می‌باشند<ref>ر.ک: رضوی، مسعود، ص88-87</ref>‎.  
شیوه آثار نویسنده در رسائل، همچون درس‎‎ ایشان، روشنی و وضوح، در‎ کنار‎ ظرافت و نکته‌گویی اسـت. درج‎ اشعار و امثال و آیات و روایات مناسب، از ویژگی‌های سبکی اوست. دقت در اشعاری که برگزیده و آورده، نشانگر تبحّر وی بر ادبیات‎ شاعرانه فارسی است. خاصه اشعار عرفانی که‎ وی با تسلطی‎ خاص از تک‌‌بیت‎ها یـا مـجموعه‌های شعر بـهره می‌گرفته است. در بیان و شرح مباحث درازگویی نمی‌کند و ظاهرا از اطناب اجتناب‎ اکید داشته؛ زیرا در هیچ کجا مثلاً وارد‎ مـباحث‎ لغوی یا حاشیه‌ای‎ نمی‌شود، مگر بالضروره و برای تکمیل یک بحث عـمیق کـه درنگی‎ خاص می‎طلبد. تنها حاشیه‌های او در این عرصه، همان اشعار و اشارات عرفانی و لطایف حکمی است که ذائقه‎ و ذوق‎ مـطلب، ‎‎طـلب چنین جستارهایی را دارد. گزینش‌های وی در عبارات مورد شرح، گزینش قضایا و جستارهای اصلی و پایه در همان مـباحث‎ اسـت و ایـن مسئله در رساله عالی تعلیقه‎ بر‎ شرح فصوص‎ به‌وضوح و درخشش دیده می‌شود؛ امـری که می‌تواند نمونه‌ای‎ برای مدرسان حوزوی و استادان دانشگاهی ما تلقی شود. دو رساله الهـیات و حکمت قدیم، بی‌گمان از بـهترین رسـائل در‎ فلسفه‎‎ کلاسیک‎ اسلامی است و خصلت درسی درجه‎ اول‎ دارد‎. بد نیست‎ به‌جای بسیاری از جزوات و کتب غامض یا کم‌مایه در برخی از دانشگاه‌ها و حوزه‌ها، این متون مورد استفاده‎ قرار‎ گیرد‎؛ به‎ شرط آنکه معلمان آزمـوده‌ای‎ از پس آنها برآیند‎. به‍‌هرحال‎ کلیه این آثار دارای خصلت عالی مدرسه‌ای هستند و چه‎ به‌عنوان منبع و مأخذ تحقیق و چه به‌عنوان‎ متن درسی، بسیار‎ قابل‎ استفاده‎ و ارزشمند می‌باشند<ref>ر.ک: رضوی، مسعود، ص88-87</ref>‎.  


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش