حدیث‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

==ساختار==

در پایان هر فصل برای تسهیل در فراگیری مباحث، گزیده مطالب آن منعکس شده است.

محورهای اساسی که در تدوین این کتاب مورد توجه قرار گرفته به شرح ذیل است:  

# به‌رغم نگارش کتاب‌های فراوان در زمینه دانش حدیث و با ارج نهادن به کوشش و تلاش پدید‌آورندگان آنها، باید اذعان کرد که آثار منتشره از دو جهت دچار کاستی است:  

بر این اساس در این کتاب ضمن تقسیم دانش‌های حدیثی به چهار دانش اصلی: تاریخ حدیث، درایة الحدیث یا مصطلح الحدیث، رجال حدیث، فقه الحدیث و طرح اهم مبانی فهم حدیث، کوشش شده است تا مباحث هریک از دانش‌های مزبور در جای خود ارائه گردد.  

# با توجه به تفاوت سیر تاریخی احادیث اهل سنت با سیر تاریخی احادیث شیعه، در بررسی تاریخ حدیث، این دو عرصه تاریخی به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته و برای تاریخ حدیث اهل سنت ده دوره و برای تاریخ حدیث شیعه هشت دوره برشمرده و مهم‌ترین تحولات هریک از این ادوار ارائه شده است. ازاین‌رو، بسیاری از شخصیت‌های حدیثی و جوامع روایی فریقین نیز در ضمن همین بررسی‌های تاریخ معرفی شده‌اند و ازآنجاکه برخی از ویژگی‌ها و امتیازات ادوار تاریخ حدیث شیعه با امعان نظر به تاریخ حدیث اهل سنت دانسته می‌شود، تاریخ حدیث اهل سنت مقدم شده است.  

# ازآنجاکه برخی از مباحث، همچون آشنایی با تعاریف پرکاربرد، جایگاه حدیث در دین‌شناخت، دلایل حجیت و منشأ حجیت سنت و... نقش مقدمیت داشته و آگاهی از آنها برای دریافت سایر مباحث و فصول ضروری است، لذا در نخستین فصل از این کتاب تحت عنوان «بازشناخت کلیاتی پیرامون حدیث»، به این مباحث اشاره و پیرامون آنها گفتگو شده است.  

فصل ششم: آشنایی با مبانی فهم حدیث<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص13-14</ref>‏.  

# دانش حدیث – به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دانش‌های دینی - ‌از جمله دانش‌های اخروی به حساب می‌آید؛ چراکه متون دینی از امور ورای جهان ماده بشمار می‌آیند و به همان اندازه که سنت معصومین(ع) دارای جایگاه و اهمیت است، فراگیری این دانش نیز مهم است.  

# دانش‌پژوه حدیث می‌بایست واجد چند ویژگی در آغاز و ادامه راه فراگیری دانش حدیث باشد: نیت خود را برای خداوند خالص کند و از رهگذر فراگیری حدیث در پی کسب اغراض دنیوی نباشد. همچنین خود را به اخلاق نیکو و ارزش‌های دینی زینت دهد<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص20-19</ref>‏.  

نویسنده در بخشی از عبارات کتاب با اشاره به تفاوت میان دو اصطلاح حدیث و سنت می‌نویسد: «حدیث ناظر به گفتار معصومین(ع) است؛ درحالی‌که سنت به شیوه، منش و رفتار آنان ناظر است و ازآنجاکه منش، گفتار را نیز در بر می‌گیرد، می‌توان سنت را اعم و فراگیرتر از حدیث دانست. بدین ‌خاطر در برشمردن ادله استنباط، در کنار قرآن، از سنت یاد می‌شود، نه حدیث و در روایات، عرضه به سنت به‌عنوان یکی از راه‌های شناخت روایات مجعول شناخته شده است، نه عرضه به حدیث. بااین‌حال باید توجه داشت که امروزه به حکایت فعل و تقریر معصوم(ع) نیز به‌خاطر حیثیت گزارش‌گری آن حدیث اطلاق می‌شود»<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>.

بسیاری از حدیث‌پژوهان در گذشته و حال در لابه‌لای نگاشته‌های خود در زمینه حدیث، درایة الحدیث و... به بررسی پدیده وضع پرداخته‌اند. زمان راه‌یافت وضع و جعل در روایات، انگیزه‌ها و زمینه‌های وضع، عوامل و مروجان وضع، نشانه‌های شناخت روایات موضوع و... از جمله مباحثی است که در این کتب دنبال شده است<ref>ر.ک: همان، ص166</ref>‏.  

==پانویس==

==منابع مقاله==