۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
کلید صبح (رباعیات مولانا): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
کلید صبح به نظر استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در بر دارنده‌ی مفاهیمی‌است که در | کلید صبح به نظر استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در بر دارنده‌ی مفاهیمی‌است که در دیوان کبیر یا در [[مثنوی معنوی]] [[مولانا]] وجود دارد. بیان عرفان و دین و حکمت، استفاده از آیات قرآن و احادیث پیامبر، بیان حالات عاشقانه، تذکارهای سلوکی و بسیاری دیگر از مسائلی که در دیگر آثار [[مولانا]] وجود دارد در اینجا نیز دیده می‌شود. | ||
مسلّماً طرز نگاه مولوی شناسان به آثار [[مولانا]] به مانند خودشان مختلف است، هر یک از بابتی به اشعار [[مولانا]] می‌نگرند، منتها باید برای این نگرش خود دلیل کافی داشته باشند. اگر مثلاً می‌گویند که این شعر مال [[مولانا]] نیست باید بسیاری چیزها را در عدم وجود او و عدم انتساب او به [[مولانا]] در نظر بگیرند و به بیان آورند. وقتی به نسخه‌های گوناگون [[مثنوی معنوی]] با تصحیح مثنوی پژوهان مختلف نظر می‌کنیم این اختلاف در گزارش را به عیان می‌بینیم. و این به خاطر نوع خوانش و نوع درکی است که از ابیات [[مولانا]] دارند و اگر این خوانش و دانش را نادیده بگیریم باید نسخه ای واحد داشته باشیم ولی وجود نسخه‌های مختلف دلالت بر اجتهادات مصحّحان آن دارد. در اینجا نیز لا اقل بین دو نسخه ی موجود که یکی در انتهای [[دیوان کبیر]] وجود دارد و یکی هم | مسلّماً طرز نگاه مولوی شناسان به آثار [[مولانا]] به مانند خودشان مختلف است، هر یک از بابتی به اشعار [[مولانا]] می‌نگرند، منتها باید برای این نگرش خود دلیل کافی داشته باشند. اگر مثلاً می‌گویند که این شعر مال [[مولانا]] نیست باید بسیاری چیزها را در عدم وجود او و عدم انتساب او به [[مولانا]] در نظر بگیرند و به بیان آورند. وقتی به نسخه‌های گوناگون [[مثنوی معنوی]] با تصحیح مثنوی پژوهان مختلف نظر می‌کنیم این اختلاف در گزارش را به عیان می‌بینیم. و این به خاطر نوع خوانش و نوع درکی است که از ابیات [[مولانا]] دارند و اگر این خوانش و دانش را نادیده بگیریم باید نسخه ای واحد داشته باشیم ولی وجود نسخه‌های مختلف دلالت بر اجتهادات مصحّحان آن دارد. در اینجا نیز لا اقل بین دو نسخه ی موجود که یکی در انتهای [[دیوان کبیر]] وجود دارد و یکی هم نسخه‌ی کلید صبح اختلافات متعدّدی در پذیرش رباعیات و یا الفاظ آن وجود دارد، همین که تعداد 12 رباعی در تصحیح استاد [[فروزانفر، بدیع‌الزمان|بدیع‌الزمان فروزانفر]] بیش از نسخه‌ی کلید صبح است همین نشان از اختلاف دید و نظر دو پژوهشگر نامی‌در عرصه ی مولوی شناسی است. آنچه که مسلّم است استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] متن تصحیحیِ استاد [[بدیع‌الزمان فروزانفر]] را دیده است و با این وجود اختلافاتی با نسخه ی تصحیحیِ وی داشته که در متن خود اعمال کرده است. | ||
گرچه نویسنده از سختی ها و مرارتهای تصحیح رباعیات مولانا در مقدّمه چیزی را بیان نکرده است ولی مسلّم است که کار تصحیح آنهم به نوعی که وی اعتقاد دارد امری طاقت فرسا و دشوار است. با این وجود ارائه ی نسخه ای که به نظر جامع می‌آید را در کار کرده است ولی شاید اگر فرصتی دیگر برای بازنگری مجدّد وجود داشته باشد در برخی رباعیات نیز تجدید نظری داشته باشد. | گرچه نویسنده از سختی ها و مرارتهای تصحیح رباعیات مولانا در مقدّمه چیزی را بیان نکرده است ولی مسلّم است که کار تصحیح آنهم به نوعی که وی اعتقاد دارد امری طاقت فرسا و دشوار است. با این وجود ارائه ی نسخه ای که به نظر جامع می‌آید را در کار کرده است ولی شاید اگر فرصتی دیگر برای بازنگری مجدّد وجود داشته باشد در برخی رباعیات نیز تجدید نظری داشته باشد. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
استاد فروزانفر جهت الفبایی را هر چند دوسویه در نظر آورده ولی نخستین حرف را که «آ» هست را از انتهای بیت جا انداخته است. | استاد فروزانفر جهت الفبایی را هر چند دوسویه در نظر آورده ولی نخستین حرف را که «آ» هست را از انتهای بیت جا انداخته است. | ||
اختلاف دیگر در چینش و شماره‌ی این دو نسخه مثلاً در | اختلاف دیگر در چینش و شماره‌ی این دو نسخه مثلاً در کلید صبح رباعی دوّم با مصراع مطلع که گفته است: «هان، ای سفری، عزم کجای است؟ کجا؟» در نسخه‌ی [[دیوان کبیر]] در شماره‌ی 76 واقع شده است. و در عوض رباعی دوّم در [[دیوان کبیر]] در کلید صبح در شماره 56 قرار گرفته است.از سویی دیگر تعداد رباعیات [[دیوان کبیر]] در حرف «آ و الف» 78 است ولی در کلید صبح 70. این اختلاف در دیگر حروف نیز تا انتهای رباعیات دیده می‌شود. | ||
امّا گذشته از اختلافات صوری و ظاهری گاه اختلاف معنایی هم در بیان رباعیات در این دو نسخه دیده می‌شود. مثلاً رباعی شماره 375 [[دیوان کبیر]] را با رباعی شماره 390 | امّا گذشته از اختلافات صوری و ظاهری گاه اختلاف معنایی هم در بیان رباعیات در این دو نسخه دیده می‌شود. مثلاً رباعی شماره 375 [[دیوان کبیر]] را با رباعی شماره 390 کلید صبح را مقایسه کنیم: | ||
شماره 375 [[دیوان کبیر]]: {{شعر}} | شماره 375 [[دیوان کبیر]]: {{شعر}} | ||
{{ب|'' گر دامن وصل تو کشم، جنگی نیست ''|2='' ور طعنه‌ی عشقت شنوم، ننگی نیست ''}} | {{ب|'' گر دامن وصل تو کشم، جنگی نیست ''|2='' ور طعنه‌ی عشقت شنوم، ننگی نیست ''}} | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||