پرش به محتوا

نزهة القلوب في تفسير غريب القرآن العزيز: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۷: خط ۴۷:




«[[نزهة القلوب في تفسير غريب القرآن العزيز]]»، اثر ابوبكر محمد بن عزيز سجستانى (معرب سيستانى)، به روايت عبدالله بن حسين بن حسنون، با تحقيق يوسف عبدالرحمن المرعشلى، كتابى است در تفسير واژه‌هاى ديرياب قرآن كريم كه به زبان عربى و در سال‌هاى پايانى قرن سوم و آغازين قرن چهارم هجرى نوشته شده است.
'''نزهة القلوب في تفسير غريب القرآن العزيز'''، اثر [[سجستانی، محمد بن عزیز |ابوبكر محمد بن عزيز سجستانى]] (معرب سيستانى)، به روايت عبدالله بن حسين بن حسنون، با تحقيق يوسف عبدالرحمن المرعشلى، كتابى است در تفسير واژه‌هاى ديرياب قرآن كريم كه به زبان عربى و در سال‌هاى پايانى قرن سوم و آغازين قرن چهارم هجرى نوشته شده است.


اين اثر، به نام‌هاى «غريب القرآن» و «[[نزهة القلوب]] في تفسير غريب القرآن على حروف المعجم» نيز ثبت گرديده است <ref>مقدمه محقق، ص 23</ref>.
اين اثر، به نام‌هاى «غريب القرآن» و «[[نزهة القلوب]] في تفسير غريب القرآن على حروف المعجم» نيز ثبت گرديده است <ref>مقدمه محقق، ص 23</ref>.
خط ۶۲: خط ۶۲:
منابع و مصادرى كه نويسنده از آن‌ها بهره برده و در تأليف خود در كار كرده است، از اين قرارند:
منابع و مصادرى كه نويسنده از آن‌ها بهره برده و در تأليف خود در كار كرده است، از اين قرارند:


1. غريب القرآن: على بن حمزه كسائى، امام نحو كوفه و يكى از مشاهير قراء هفت‌گانه.
#غريب القرآن: على بن حمزه كسائى، امام نحو كوفه و يكى از مشاهير قراء هفت‌گانه.
 
#معاني القرآن: فراء ابوبكر زكريا يحيى بن زياد.
2. معاني القرآن: فراء ابوبكر زكريا يحيى بن زياد.
#[[مجاز القرآن]]: أبوعبيده معمر بن مثنى تيمى.
 
#تفسير غريب القرآن: ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتيبه.
3. [[مجاز القرآن]]: أبوعبيده معمر بن مثنى تيمى.
#[[تأويل مشكل القرآن]]: نويسنده پيشين.
 
#غريب القرآن: ابوالعباس احمد بن يحيى ثعلب.
4. تفسير غريب القرآن: ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتيبه.
#ياقوتة الصراط في غريب القرآن: ابوعمر محمد بن عبدالواحد، معروف به غلام ثعلب <ref>عبدالله‌پور، عباس، ص 238</ref>.
 
5. [[تأويل مشكل القرآن]]: نويسنده پيشين.
 
6. غريب القرآن: ابوالعباس احمد بن يحيى ثعلب.
 
7. ياقوتة الصراط في غريب القرآن: ابوعمر محمد بن عبدالواحد، معروف به غلام ثعلب <ref>عبدالله‌پور، عباس، ص 238</ref>.


سجستانى گاه از اين مصادر، كلامى را به نص نقل مى‌كند و زمانى هم معانى عباراتى را خود با الفاظ و تعابيرى كوتاه‌تر، بيان مى‌نمايد و جز در پاره‌اى از موارد، از آراء مؤلفان آن آثار، پا بيرون نمى‌نهد <ref>همان</ref>.
سجستانى گاه از اين مصادر، كلامى را به نص نقل مى‌كند و زمانى هم معانى عباراتى را خود با الفاظ و تعابيرى كوتاه‌تر، بيان مى‌نمايد و جز در پاره‌اى از موارد، از آراء مؤلفان آن آثار، پا بيرون نمى‌نهد <ref>همان</ref>.
خط ۸۰: خط ۷۴:
اين كتاب را سه نفر از سجستانى روايت كرده‌اند كه عبارتند از:
اين كتاب را سه نفر از سجستانى روايت كرده‌اند كه عبارتند از:


1. ابوعمر، عثمان بن احمد بن سمعان الرزاز.
#ابوعمر، عثمان بن احمد بن سمعان الرزاز.
 
#ابواحمد، عبدالله بن حسين بن حسنون مقرى <ref>راوى نسخه مورد بحث</ref>.
2. ابواحمد، عبدالله بن حسين بن حسنون مقرى <ref>راوى نسخه مورد بحث</ref>.
#ابوعبدالله، عبدالله بن محمد بن حمدان بن بطه <ref>مقدمه محقق، ص 35</ref>.
 
3. ابوعبدالله، عبدالله بن محمد بن حمدان بن بطه <ref>مقدمه محقق، ص 35</ref>.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
خط ۹۳: خط ۸۵:
از جمله اقداماتى كه محقق، در تصحيح و تحقيق كتاب انجام داده، عبارتند از:
از جمله اقداماتى كه محقق، در تصحيح و تحقيق كتاب انجام داده، عبارتند از:


1. ضبط كلمات قرآنى و تخريج آن‌ها از قرآن براى تسهيل در مراجعه و قرار دادن آن‌ها ميان پرانتز.
#ضبط كلمات قرآنى و تخريج آن‌ها از قرآن براى تسهيل در مراجعه و قرار دادن آن‌ها ميان پرانتز.
 
#ضبط قرائات قرآنى و تخريج آن‌ها از مصادر.
2. ضبط قرائات قرآنى و تخريج آن‌ها از مصادر.
#ضبط احاديث و تخرج آن‌ها از منابع مربوط.
 
#تعريف و توضيح اعلام و تخريج اقوال آن‌ها.
3. ضبط احاديث و تخرج آن‌ها از منابع مربوط.
#ضبط كلمات لغوى و اشتقاقات صرفى و اقوال، امثال و اشعار مذكور در متن.
 
#مقابله اقوال نويسنده با مصادرى كه از آن‌ها نقل كرده و ذكر آن‌ها در حواشى كتاب و... <ref>همان، ص 43</ref>.
4. تعريف و توضيح اعلام و تخريج اقوال آن‌ها.
 
5. ضبط كلمات لغوى و اشتقاقات صرفى و اقوال، امثال و اشعار مذكور در متن.
 
6. مقابله اقوال نويسنده با مصادرى كه از آن‌ها نقل كرده و ذكر آن‌ها در حواشى كتاب و... <ref>همان، ص 43</ref>.


در مقدمه مختصر نويسنده كه از چند خط تجاوز نمى‌كند، به شيوه كار وى و چينش كلمات بر اساس حروف الفبا، اشاره شده است <ref>مقدمه نويسنده، ص 57</ref>.
در مقدمه مختصر نويسنده كه از چند خط تجاوز نمى‌كند، به شيوه كار وى و چينش كلمات بر اساس حروف الفبا، اشاره شده است <ref>مقدمه نويسنده، ص 57</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش