اقتباس از قرآن کریم: تفاوت میان نسخه‌ها

«اقتباس از قرآن كريم»، ترجمه كتاب «الاقتباس من القرآن الكريم» نوشته ابومنصور عبدالملك بن محمد ثعالبى (350 - 429ق) است كه آن را پژوهشگر معاصر، دكتر حسين صابرى (متولد 1345ش) عضو هيئت علمى دانشگاه فردوسى مشهد، به فارسى ترجمه كرده است. موضوع كتاب حاضر، وام‌گرفتن‌هاى صريح از آيات قرآن كريم در گفتار و رفتار مسلمانان در طول تاريخ فرهنگ و تمدن اسلامى است و نويسنده در اين كتاب نمونه‌هاى فراوان اين بهره‌گيرى را در سخن بزرگان و آثار ادبى و فرمان‌هاى ادارى و حكومتى به‌خوبى نشان داده است <ref>ر. ك.: اقتباس از قرآن كريم، يادداشت مترجم، ص سيزده</ref>. به نظر مى‌رسد كه ترجمه حاضر از نظر زبان و بيان، روان و شيوا و متناسب با نسل امروز است.

1. متن اصلى كتاب را دكتر «[[ابتسام مرهون صفار]]» و دكتر «مجاهده مصطفى بهجت» تصحيح و تحقيق كرده و در هر جايى كه لازم ديده‌اند در پانوشت‌ها توضيحاتى مطرح كرده‌اند. اين توضيحات را مترجم محترم ترجمه كرده است، ولى در مواردى كه محققان مذكور به اشتباهات متن عربى در پاورقى اشاره كرده‌اند، در ترجمه حذف شده؛ زيرا مترجم، برگردان آن را به فارسى ضرورى نديده است <ref>همان، يادداشت مترجم ص سيزده - چهارده</ref>.

 

2. از ديدگاه مترجم، گاه محققان متن عربى در تصحيح متن دچار اشتباه شده‌اند؛ مترجم در اين موارد آنچه را درست‌تر ديده، برگزيده و ترجمه كرده، ولى در پاورقى به اين نكته اشاره‌اى نكرده است <ref>همان، يادداشت مترجم، ص چهارده</ref>.

 

3. محققان مذكور هرچند منابع احاديث نبوى مورد استشهاد در كتاب را بيان كرده‌اند، ولى چون نسخه مورد استفاده خود را مشخص نكرده‌اند، مترجم، منابع احاديث را بار ديگر بررسى كرده و نتيجه جستجوى خودش را يادآور شده و در كتابنامه‌اى، مشخصات منابع مورد استنادش را معرفى كرده است <ref>به‌طور مثال بنگريد به همان، ص 72، پاورقى 1 و 3 و ص 73، پاورقى 2 و 4 و ص 74، پاورقى 1 و 3 و ص 76، پاورقى 1 و 2</ref>.

 

4. مترجم براى ترجمه آيات مورد استفاده در متن، از ترجمه استاد دكتر محمدمهدى فولادوند استفاده كرده و ترجمه مذكور را بدون دخل و تصرف جز در موارد بسيار اندك كه لازمه هماهنگى مطالب بوده، آورده است <ref>همان</ref>.

 

5. مترجم در آغاز كتاب، مقدمه تحقيقى دكتر «[[ابتسام مرهون صفار]]»، در باره زندگى و انديشه ثعالبى <ref>همان، ص 1 - 17</ref> و همچنين معرفى كتاب «الاقتباس من القرآن الكريم» <ref>همان، ص 19 - 32</ref> را ترجمه و ذكر كرده است.

 

6. مترجم، افزون بر بيان منابع مطالب و نگارش پاورقى‌هاى استنادى، در صورت لزوم پاورقى‌هاى توضيحى نيز نوشته است <ref>به‌طور مثال ر. ك.: همان، ص 154، پاورقى 1</ref>.

 

7. مترجم گاه در پاورقى، منابع تصحيح محققان و نيز ترجمه خود را به‌صورت موردى و مشخص بيان كرده است <ref>به‌طور مثال در اقتباس منقول از طاهر بن حسين: ر. ك. همان، ص 332، پاورقى 1 و در اقتباس منقول از [[صاحب بن عباد]]: ر. ك. همان، ص 338، پاورقى 6</ref>. او همچنين گاهى تفاوت عباراتى كه نويسنده (ثعالبى) آورده و كلمات ديگران در منابع [[مختلف]] را ذكر كرده است <ref>همان، ص 353، پاورقى 6</ref>.