۵۳٬۳۲۷
ویرایش
كامل الصناعة الطبية: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (Hbaghizadeh@noornet.net صفحهٔ كامل الصناعة الطبیة را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به كامل الصناعة الطبية منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
«كامل الصناعة الطبية»، معروف به «ملكى» | «كامل الصناعة الطبية»، معروف به «ملكى» <ref>عيون الأنباء، ص 319</ref> و «الكناش الملكى» <ref>الذريعة، ج 4، ص 129</ref>، به تشويق عضد الدوله ديلمى، پادشاه صاحب نام آل بويه تأليف شد <ref>الكنى و الألقاب، ج 2، ص 469</ref>. | ||
اين اثر را در كنار «حاوى»، «قانون» و چند اثر ديگر، از منابع مهم در طب طبيعى دانسته‌اند كه در اين ميان، تنها «كامل الصناعة» و «قانون» داراى ترتيبى متعارف و مشتمل بر تمام مباحث نظرى و عملى‌اند. | اين اثر را در كنار «حاوى»، «قانون» و چند اثر ديگر، از منابع مهم در طب طبيعى دانسته‌اند كه در اين ميان، تنها «كامل الصناعة» و «قانون» داراى ترتيبى متعارف و مشتمل بر تمام مباحث نظرى و عملى‌اند. | ||
مؤلف، در مقدمه اين اثر، انگيزه خود را از نگارش اين كتاب، اولاً نگارش اثرى جامع در زمينه طب و ثانياً نقص كتب قدماء در اين زمينه بيان مى‌كند | مؤلف، در مقدمه اين اثر، انگيزه خود را از نگارش اين كتاب، اولاً نگارش اثرى جامع در زمينه طب و ثانياً نقص كتب قدماء در اين زمينه بيان مى‌كند <ref>كامل الصناعة، ج 1، ص 10</ref>. وى در ادامه با مقارنه بين اين كتاب و كتب مهم پيشينيان در پى اثبات اين مدعاست. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين كتاب، در دو قسمت (جزء) است و هر قسمت آن، شامل 10 مقاله مى‌باشد و مقالات هر جزء نيز خود داراى ابواب متعددى است. مجموع ابواب اين دو جزء - چنان‌كه حاجى خليفه گفته است - 1063 باب است | اين كتاب، در دو قسمت (جزء) است و هر قسمت آن، شامل 10 مقاله مى‌باشد و مقالات هر جزء نيز خود داراى ابواب متعددى است. مجموع ابواب اين دو جزء - چنان‌كه حاجى خليفه گفته است - 1063 باب است <ref>كشف الظنون، ج 2، ص 1380</ref>. | ||
شيوه مؤلف در نگارش اين اثر، شيوه رايج بين اطباى گذشته است؛ يعنى در ابتداء به بيان كليات (اركان، امزجه، طبايع، اخلاط و...) مى‌پردازد، آن‌گاه در بخش عملى كتاب، بحث بيمارى‌هاى بدن از سر تا پا و معالجات آن‌ها و نيز شناخت ادويه مفرده و ادويه مركبه (قرابادين) و خواص آن‌ها را متذكر مى‌شود. | شيوه مؤلف در نگارش اين اثر، شيوه رايج بين اطباى گذشته است؛ يعنى در ابتداء به بيان كليات (اركان، امزجه، طبايع، اخلاط و...) مى‌پردازد، آن‌گاه در بخش عملى كتاب، بحث بيمارى‌هاى بدن از سر تا پا و معالجات آن‌ها و نيز شناخت ادويه مفرده و ادويه مركبه (قرابادين) و خواص آن‌ها را متذكر مى‌شود. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
نثر خالى از پيچيدگى مؤلف و نيز تجربيات بالينى او، گاه باعث ترجيح اين اثر بر «قانون» مى‌گردد. | نثر خالى از پيچيدگى مؤلف و نيز تجربيات بالينى او، گاه باعث ترجيح اين اثر بر «قانون» مى‌گردد. | ||
ارزش اين اثر، تنها به نقل قول‌هاى مؤلف نيست. مؤلف، خود، در باره ارزش و جايگاه علمى اثرش مى‌گويد: «فانى اذكر فى كتابى هذا جميع ما يحتاج اليه من حفظ الصحة و مداواة الأمراض... و اذكر من أمر المداواة و العلاج... ما قد وقعت التجارب عليه و اختاره القدماء و صحت منفعته و امتحانه و طرحت ما سوى ذلك» | ارزش اين اثر، تنها به نقل قول‌هاى مؤلف نيست. مؤلف، خود، در باره ارزش و جايگاه علمى اثرش مى‌گويد: «فانى اذكر فى كتابى هذا جميع ما يحتاج اليه من حفظ الصحة و مداواة الأمراض... و اذكر من أمر المداواة و العلاج... ما قد وقعت التجارب عليه و اختاره القدماء و صحت منفعته و امتحانه و طرحت ما سوى ذلك» <ref>كامل الصناعة، ج 1، ص 16</ref>. | ||
اين سخن مؤلف، به گزافه نيست، چرا كه أبوالفرج ملطى نيز در حق اين اثر مى‌گويد: «در زمان خودش اين اثر به‌عنوان يك منبع درسى مورد توجه قرار گرفت تا آنكه كتاب «قانون» تأليف و به جامعه پزشكى عرضه شد و از آن پس، «كامل الصناعة»، كمتر مورد توجه قرار گرفت؛ بااين‌حال، اين اثر از لحاظ علمى بر «قانون» ابن سينا ترجيح دارد» | اين سخن مؤلف، به گزافه نيست، چرا كه أبوالفرج ملطى نيز در حق اين اثر مى‌گويد: «در زمان خودش اين اثر به‌عنوان يك منبع درسى مورد توجه قرار گرفت تا آنكه كتاب «قانون» تأليف و به جامعه پزشكى عرضه شد و از آن پس، «كامل الصناعة»، كمتر مورد توجه قرار گرفت؛ بااين‌حال، اين اثر از لحاظ علمى بر «قانون» ابن سينا ترجيح دارد» <ref>معجم المطبوعات العربية، ج 2، ص 1619</ref>. | ||
دانشمند انگليسى، الگود نيز «قانون» را از نظر علمى ممتاز مى‌شناسد و «كامل الصناعة» را از ديدگاه عملى. همچنين بارهبروس، بخش اندام‌شناسى اين اثر را كامل‌تر از قانون مى‌داند | دانشمند انگليسى، الگود نيز «قانون» را از نظر علمى ممتاز مى‌شناسد و «كامل الصناعة» را از ديدگاه عملى. همچنين بارهبروس، بخش اندام‌شناسى اين اثر را كامل‌تر از قانون مى‌داند <ref>فرزانگان زرتشتى، تأليف رويه</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
اين اثر تا كنون، دو بار چاپ شده است. يك بار در دو جلد به سال 1294ق، در بولاق و بار ديگر در سال 1387ش، به همت مؤسسه احياء طب طبيعى. | اين اثر تا كنون، دو بار چاپ شده است. يك بار در دو جلد به سال 1294ق، در بولاق و بار ديگر در سال 1387ش، به همت مؤسسه احياء طب طبيعى. | ||
اثر مذكور يك بار توسط حكيم سيد غلام‌حسنين موسوى كنتورى به فارسى ترجمه شده است | اثر مذكور يك بار توسط حكيم سيد غلام‌حسنين موسوى كنتورى به فارسى ترجمه شده است <ref>أعيان الشيعة، ج 8، ص 385</ref>. همچنين دو بار به لاتين ترجمه گرديده است. علاوه بر اين، تشريح اين كتاب و قانون ابن سينا و منصورى رازى، به نام سه كتاب تشريحى عرب، به سال 1903م، در ليده از شهرهاى هلند چاپ شده است <ref>تحفه حكيم مؤمن، ص 17</ref>. | ||
نسخه مورد استفاده، نسخه تصحيح‌شده توسط مؤسسه احياء طب طبيعى است. مصحح اين اثر بر اساس شش نسخه چاپى و خطى، اين اثر را در دو جلد تصحيح نموده است. مصحح در مقدمه كتاب، به زنگى مؤلف و جايگاه علمى اين نگاشته پرداخته است. | نسخه مورد استفاده، نسخه تصحيح‌شده توسط مؤسسه احياء طب طبيعى است. مصحح اين اثر بر اساس شش نسخه چاپى و خطى، اين اثر را در دو جلد تصحيح نموده است. مصحح در مقدمه كتاب، به زنگى مؤلف و جايگاه علمى اين نگاشته پرداخته است. | ||
در آخر هر مجلد - علاوه بر فهرست مطالب - فهرست اعلام، امكنه، ستاره‌ها، حيوانات، امراض، كتاب‌ها، و ادويه مركبه هم آمده است. | در آخر هر مجلد - علاوه بر فهرست مطالب - فهرست اعلام، امكنه، ستاره‌ها، حيوانات، امراض، كتاب‌ها، و ادويه مركبه هم آمده است. | ||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
== پیوندها == | == پیوندها == | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||