پرش به محتوا

جامع الرواة و إزاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها == [[' به '== وابسته‌ها == {{وابسته‌ها}} [[')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۰: خط ۴۰:
== معرفى اجمالى ==
== معرفى اجمالى ==


 
'''جامع الرواة و إزاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد'''، تأليف [[محمد بن على اردبيلى غروى حائرى]] از جمله منابع مهم علم رجال است كه در دو مجلد به زبان عربى نگارش شده است. نويسنده از دانشمندان بنام دوره صفوى و از شاگردان مبرز [[علامه مجلسی|علامه محمدباقر مجلسى]] بوده كه كتاب را پس از بيست سال تلاش در سال 1100ق، به پايان رسانده است (مقدمه، صفحه ب). خود مؤلف در مقدمه كتاب تذكر مى‌دهد كه در حدود دوازده هزار از اخبارى كه در نظر علماء و بزرگان از دانشمندان شيعه، تا آن روز مجهول و يا ضعيف و يا مرسل بود، به‌واسطه اين تأليف شريف معلوم و صحيح شناخته شده است <ref>مقدمه، ص 6</ref>.
«جامع الرواة و إزاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد»، تأليف [[محمد بن على اردبيلى غروى حائرى]] از جمله منابع مهم علم رجال است كه در دو مجلد به زبان عربى نگارش شده است. نويسنده از دانشمندان بنام دوره صفوى و از شاگردان مبرز [[علامه مجلسی|علامه محمدباقر مجلسى بوده]] كه كتاب را پس از بيست سال تلاش در سال 1100ق، به پايان رسانده است (مقدمه، صفحه ب). خود مؤلف در مقدمه كتاب تذكر مى‌دهد كه در حدود دوازده هزار از اخبارى كه در نظر علماء و بزرگان از دانشمندان شيعه، تا آن روز مجهول و يا ضعيف و يا مرسل بود، به‌واسطه اين تأليف شريف معلوم و صحيح شناخته شده است <ref>مقدمه، ص 6</ref>.


== ساختار ==
== ساختار ==
خط ۵۳: خط ۵۲:
در اين كتاب، ابتكاراتى به كار رفته است كه تا زمان مؤلف در تأليفات دانشمندان علم رجال سابقه نداشته و از شاهكارهاى بارز آن مى‌توان چند فراز را نشان داد:
در اين كتاب، ابتكاراتى به كار رفته است كه تا زمان مؤلف در تأليفات دانشمندان علم رجال سابقه نداشته و از شاهكارهاى بارز آن مى‌توان چند فراز را نشان داد:


1. قلب‌ها و تحريف‌ها: كه اكثر يا به‌واسطه بدى خط نسخه كتاب‌هايى كه از آنها استنساخ مى‌شده و يا كمى دانش نساخ كتب پيش آمده بود؛ مثلاً در سند حديثى به‌جاى حسن بن حسين، حسين بن حسن نوشته شده و در كتاب‌هاى بعدى تكرار شده بود و به همين جهت، چون حسن بن حسين را دانشمندان رجال نمى‌شناختند، به متن حديث عمل نمودن مشكل بود.
#قلب‌ها و تحريف‌ها: كه اكثر يا به‌واسطه بدى خط نسخه كتاب‌هايى كه از آنها استنساخ مى‌شده و يا كمى دانش نساخ كتب پيش آمده بود؛ مثلاً در سند حديثى به‌جاى حسن بن حسين، حسين بن حسن نوشته شده و در كتاب‌هاى بعدى تكرار شده بود و به همين جهت، چون حسن بن حسين را دانشمندان رجال نمى‌شناختند، به متن حديث عمل نمودن مشكل بود.
 
#مشتبهات: كه مثلاً در سند حديثى ابن محبوب ذكر شده بود و اين واسطه را نمى‌دانستند على بن محبوب است يا حسن بن محبوب و روى اين شبهه از عمل به آن صرف نظر مى‌شد تا قرينه‌اى در خارج آشكار شود.
2. مشتبهات: كه مثلاً در سند حديثى ابن محبوب ذكر شده بود و اين واسطه را نمى‌دانستند على بن محبوب است يا حسن بن محبوب و روى اين شبهه از عمل به آن صرف نظر مى‌شد تا قرينه‌اى در خارج آشكار شود.
#حذف واسطه: كه در موقع استنساخ و يا به علل ديگر گاهى يك يا دو نفر از رجال حديث از سند حذف شده بودند و به همين جهت مثلاً على بن ابراهيم كه بايد از [[امام صادق(ع)|امام جعفر صادق(ع)]] به پنج يا چهار واسطه نقل حديث كند، مى‌ديديم به سه يا دو واسطه نقل كرده و در نتيجه فقهاء و بزرگان را دچار فكر و ترديد مى‌نمود كه اشخاص افتاده از سند، چه كسانى هستند؟ و يا چطور شده به دو واسطه نقل شده است؟
 
3. حذف واسطه: كه در موقع استنساخ و يا به علل ديگر گاهى يك يا دو نفر از رجال حديث از سند حذف شده بودند و به همين جهت مثلاً على بن ابراهيم كه بايد از [[امام صادق(ع)|امام جعفر صادق(ع)]] به پنج يا چهار واسطه نقل حديث كند، مى‌ديديم به سه يا دو واسطه نقل كرده و در نتيجه فقهاء و بزرگان را دچار فكر و ترديد مى‌نمود كه اشخاص افتاده از سند، چه كسانى هستند؟ و يا چطور شده به دو واسطه نقل شده است؟


صاحب «جامع الرواة» توانسته به‌خوبى از عهده تصحيح و تبيين و حل اين مشكلات با راه‌هاى مختلف كه از ابتكارات خود اوست برآيد و از راه جمع نمودن سند و قرينه نمودن آنها به يكديگر و نشان دادن استادها و شاگردان هر كسى و طرق ديگر كه از مطالعه اصل كتاب به‌خوبى پيداست، اين مشكلات را حل نموده و نشان دهد كه در آن سند به اين دليل حسن بن حسين درست است نه حسين بن حسن و در آنجا مراد از ابن محبوب، حسن بن محبوب است نه على بن محبوب و در آن ديگر دو نفر به نام فلان و فلان به اين دليل و به اين قرينه حذف شده‌اند.
صاحب «جامع الرواة» توانسته به‌خوبى از عهده تصحيح و تبيين و حل اين مشكلات با راه‌هاى مختلف كه از ابتكارات خود اوست برآيد و از راه جمع نمودن سند و قرينه نمودن آنها به يكديگر و نشان دادن استادها و شاگردان هر كسى و طرق ديگر كه از مطالعه اصل كتاب به‌خوبى پيداست، اين مشكلات را حل نموده و نشان دهد كه در آن سند به اين دليل حسن بن حسين درست است نه حسين بن حسن و در آنجا مراد از ابن محبوب، حسن بن محبوب است نه على بن محبوب و در آن ديگر دو نفر به نام فلان و فلان به اين دليل و به اين قرينه حذف شده‌اند.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش