پرش به محتوا

سرخسی، محمد بن احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸: خط ۱۸:
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
| data-type="authorfatherName" |
| data-type="authorfatherName" |احمد
|-
|-
|متولد  
|متولد  
خط ۲۴: خط ۲۴:
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
| data-type="authorBirthPlace" |
| data-type="authorBirthPlace" | سرخس خراسان
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
| data-type="authorDeathDate" |/ 486ق
| data-type="authorDeathDate" |483ق یا 490ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |
| data-type="authorTeachers" |[[شمس‌الائمه ابومحمد عبدالعزیز بن احمد حلوانی]]
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
خط ۴۲: خط ۴۲:
</div>
</div>


'''محمد بن احمد سرخسی'''، فقیه و اصولی بزرگ حنفی، در سرخس خراسان متولد شد. او از شاگردان شمس‌الائمه حلوانی است. خود سرخسی نیز بعدها به شمس‌الائمه ملقب گردید.
'''محمد بن احمد سرخسی''' (متوفای 490ق)، فقیه و اصولی بزرگ حنفی، در سرخس خراسان متولد شد. او از شاگردان [[شمس‌الائمه حلوانی]] است. خود سرخسی نیز بعدها به شمس‌الائمه ملقب گردید.
وی تألیفات فراوان دارد که «[[أصول السرخسي]]»، از آن جمله است. تراجم وفات او را 483ق یا 490ق، دانسته‌اند.
 
وی تألیفات فراوان دارد که «[[أصول السرخسي]]»، از آن جمله است.  
   
   
==انتساب به سرخس==
==انتساب به سرخس==
نسبت شمس‌الائمه محمد بن احمد بن ابی‌سهل سرخسی، مشهور به ابن ابی‌سهل به سَرَخس، به فتح سین و راء، شهر بزرگی در خراسان برمی‌گردد؛ چنان‌که المجد در قاموسش گفته است.  
نسبت شمس‌الائمه محمد بن احمد بن ابی‌سهل سرخسی، مشهور به ابن ابی‌سهل به سَرَخس، به فتح سین و راء، شهر بزرگی در خراسان برمی‌گردد؛ چنان‌که المجد در قاموسش گفته است.  
 
ابوسعد سمعانی گفته است: سرخس اسم مردی در زمان کیکاوس بوده است که در این مکان ساکن بود و این مکان را آباد کرد و ذوالقرنین بنای آن را کامل نمود<ref>ر.ک: افغانی، ابوالوفاء، ص5</ref>‏.   
ابوسعد سمعانی گفته است: سرخس اسم مردی در زمان کیکاوس بوده است که در این مکان ساکن بود و این مکان را آباد کرد و ذوالقرنین بنای آن را کامل نمود<ref>ر.ک: افغانی، ابوالوفاء، ص5</ref>‏.   


==تحصیل و ملازمت استاد==
==تحصیل و ملازمت استاد==
شهاب بن فضل‌الله عمری در «مسالك الأبصار» درباره سرخسی نوشته است: وی از محضر شمس‌الائمه (حلوانی) استفاده کرد، تا اینکه بدری تمام شد و در صدر قرار گرفت. او از شمس‌الائمه ابومحمد عبدالعزیز بن احمد حلوانی فقه آموخت و ملقب به لقب او گردید. او امام فاضل و متکلم و فقیه و اصولی و بسیار تیزهوش بود.
[[ابن فضل‌الله عمری، احمد بن یحیی|شهاب بن فضل‌الله عمری]] در «[[مسالك الأبصار في ممالك الأمصار|مسالك الأبصار]]» درباره سرخسی نوشته است: وی از محضر شمس‌الائمه (حلوانی) استفاده کرد، تا اینکه بدری تمام شد و در صدر قرار گرفت. او از [[شمس‌الائمه ابومحمد عبدالعزیز بن احمد حلوانی]] فقه آموخت و ملقب به لقب او گردید. او امام فاضل و متکلم و فقیه و اصولی و بسیار تیزهوش بود.
 
وی همواره ملازم شمس‌الائمه بود تا اینکه یگانه دوران شد و از معاصرانش سبقت گرفت. او سپس شروع به نگارش تصنیفات و تعلیقات نمود و مشهور شد<ref>ر.ک: همان</ref>‏.   
وی همواره ملازم شمس‌الائمه بود تا اینکه یگانه دوران شد و از معاصرانش سبقت گرفت. او سپس شروع به نگارش تصنیفات و تعلیقات نمود و مشهور شد<ref>ر.ک: همان</ref>‏.   


==حافظه سرشار و تألیفات فراوان==
==حافظه سرشار و تألیفات فراوان==
در زمانی که محبوس بود، کتاب «المبسوط» در فقه را در چهارده جلد، از حافظه خویش بدون اینکه به کتاب یا تعلیقه‌ای مراجعه کند بر طلابی که در بالای سیاه‌چال وی حاضر می‌شدند، املا نمود<ref>ر.ک: همان</ref>‏.   
در زمانی که محبوس بود، کتاب «[[کتاب المبسوط|المبسوط]]» در فقه را در چهارده جلد، از حافظه خویش بدون اینکه به کتاب یا تعلیقه‌ای مراجعه کند بر طلابی که در بالای سیاه‌چال وی حاضر می‌شدند، املا نمود<ref>ر.ک: همان</ref>‏.   
عبدالقادر قرشی در «الجواهر المضية»، شرح حال وی را نگاشته و افزوده است: سرخسی در آخر ابواب عبادات، طلاق، عتاق و اقرار از کتاب «المبسوط»، سخنانی گفته که حاکی از ابراز دردمندی و ناراحتی از حبس در زندان اشرار است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.   
 
علامه قاسم بن قطلوبغا در «تاج التراجم» درباره وی ‌نوشته است: کتابی قطور در اصول فقه در دو جزء از او دیدم که همان کتاب «أصول السرخسي» است و نیز کتاب «شرح السير الكبير» او را در دو جزء قطور ملاحظه کردم؛ وی آنها را هنگامی‌که در زندان بود، املا کرد و چون به باب شروط رسید از زندان آزاد شد و در آخر عمرش به فرغانه رفت و در منزل امیر حسن ساکن شد و در دالان خانه وی طلاب حاضر می‌شدند و او املای مذکور را کامل کرد<ref>ر.ک: همان، ص7-6</ref>‏.
[[عبدالقادر قرشی]] در «[[الجواهر المضية]]»، شرح حال وی را نگاشته و افزوده است: سرخسی در آخر ابواب عبادات، طلاق، عتاق و اقرار از کتاب «المبسوط»، سخنانی گفته که حاکی از ابراز دردمندی و ناراحتی از حبس در زندان اشرار است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.   
 
علامه [[ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا|قاسم بن قطلوبغا]] در «[[تاج التراجم]]» درباره وی ‌نوشته است: کتابی قطور در اصول فقه در دو جزء از او دیدم که همان کتاب «[[أصول السرخسي]]» است و نیز کتاب «[[شرح السير الكبير]]» او را در دو جزء قطور ملاحظه کردم؛ وی آنها را هنگامی‌که در زندان بود، املا کرد و چون به باب شروط رسید از زندان آزاد شد و در آخر عمرش به فرغانه رفت و در منزل امیر حسن ساکن شد و در دالان خانه وی طلاب حاضر می‌شدند و او املای مذکور را کامل کرد<ref>ر.ک: همان، ص7-6</ref>‏.


==علت زندانی شدن==
==علت زندانی شدن==
خط ۶۲: خط ۶۷:


==شاگردان==
==شاگردان==
# ابوبکر محمد بن ابراهیم حصیری؛
# [[ابوبکر محمد بن ابراهیم حصیری]]؛
# ابوعمرو عثمان بن علی بن محمد بیکندی؛
# [[ابوعمرو عثمان بن علی بن محمد بیکندی]]؛
# ابوحفص عمر بن حبیب<ref>ر.ک: افغانی، ابوالوفاء، ص6</ref>‏.  
# [[ابوحفص عمر بن حبیب]]<ref>ر.ک: افغانی، ابوالوفاء، ص6</ref>‏.  


==وفات==
==وفات==
مقریزی در تذکره‌اش نوشته: او در حدود سال پانصد قمری از دنیا رفت.
[[مقریزی، احمد بن علی|مقریزی]] در تذکره‌اش نوشته: او در حدود سال پانصد قمری از دنیا رفت.تراجم وفات او را 483ق یا 490ق، دانسته‌اند. [[عبدالقادر قرشی]]، تاریخ وفات او را حدود 490ق، دانسته است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.
عبدالقادر قرشی، تاریخ وفات او را حدود 490ق، دانسته است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.


==آثار==
==آثار==
خط ۸۴: خط ۸۸:


==پانویس==
==پانویس==
<references/>
<references />


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش