۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
}} | }} | ||
'''التحبير شرح التحرير في أصول الفقه'''، اثر [[مرداوی مقدسی، علی بن سلیمان|ابوالحسن علاءالدین علی بن سلیمان مرداوی]]، شرحی است در هشت جلد بر کتاب | '''التحبير شرح التحرير في أصول الفقه'''، اثر [[مرداوی مقدسی، علی بن سلیمان|ابوالحسن علاءالدین علی بن سلیمان مرداوی]]، شرحی است در هشت جلد بر کتاب «[[التحرير المنقول وتهذيب الأصول]]» خود نویسنده، که با تحقیق [[جبرین، عبدالله بن عبدالرحمن|عبدالرحمن بن عبدالله جبرین]]، [[قرنی، عوض|عوض بن محمد قرنی]] و [[سراح، احمد|احمد بن محمد سراح]]، به چاپ رسیده است. | ||
==تاریخ نگارش و اسامی دیگر متن کتاب== | ==تاریخ نگارش و اسامی دیگر متن کتاب== | ||
نویسنده (مرداوی) در بیستوچهارم شوال سال 877ق، از تصنیف متن فارغ گردیده است. | نویسنده (مرداوی) در بیستوچهارم شوال سال 877ق، از تصنیف متن فارغ گردیده است. | ||
ازآنجاکه سیره و روش وی در نگارش آثار خود، دوام تحریر و تنقیح و مراجعه به کتب خود و بازنگری آنها بود، تحریر و بازنگری این کتاب را تا اندکی قبل از وفات خویش آغاز کرد. | ازآنجاکه سیره و روش وی در نگارش آثار خود، دوام تحریر و تنقیح و مراجعه به کتب خود و بازنگری آنها بود، تحریر و بازنگری این کتاب را تا اندکی قبل از وفات خویش آغاز کرد. | ||
آخرین بازنگری وی، رجب 884ق، بوده است. همین امر باعث شده است که برخی از شرححالنویسان، بهتبع اختلاف نسخی که به آنها دست یافتهاند، در تسمیه این کتاب، اختلاف نموده و با نامهای مختلفی به آن اشاره کنند، از جمله: | آخرین بازنگری وی، رجب 884ق، بوده است. همین امر باعث شده است که برخی از شرححالنویسان، بهتبع اختلاف نسخی که به آنها دست یافتهاند، در تسمیه این کتاب، اختلاف نموده و با نامهای مختلفی به آن اشاره کنند، از جمله: | ||
# تحرير المنقول في تهذيب - أو تمهيد - علم الأصول؛ | # تحرير المنقول في تهذيب - أو تمهيد - علم الأصول؛ | ||
خط ۵۱: | خط ۵۳: | ||
# تحرير المنقول في تمهيد علم الأصول؛ | # تحرير المنقول في تمهيد علم الأصول؛ | ||
# تحرير المنقول في علم الأٌصول. | # تحرير المنقول في علم الأٌصول. | ||
محققان کتاب پس از ذکر نامهای مزبور، « تحرير المنقول وتهذيب | محققان کتاب پس از ذکر نامهای مزبور، « [[تحرير المنقول وتهذيب الأصول]]» را ترجیح داده و دلیل آن را نیز ذکر کردهاند<ref>ر.ک: المقدمة الدراسية (مقدمه محققان)، ج1، ص91-92</ref>. | ||
==موضوع کتاب و روش مؤلف== | ==موضوع کتاب و روش مؤلف== | ||
خط ۶۳: | خط ۶۵: | ||
==اسامی دیگر شرح کتاب== | ==اسامی دیگر شرح کتاب== | ||
در جلد دوم و سوم نسخه خطی کتاب، عنوان شرح، «كتاب التحبير شرح التحرير في أصول الفقه» ذکر گردیده است. سخاوی در | در جلد دوم و سوم نسخه خطی کتاب، عنوان شرح، «كتاب التحبير شرح التحرير في أصول الفقه» ذکر گردیده است. [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] در «[[الضوء اللامع لأهل القرن التاسع|الضوء اللامع]]» آن را «التحبير في شرح التحرير» نام نهاده و [[نجدی، محمد بن عبدالله|ابن حمید]] در «[[السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة|السحب الوابلة]]» از وی تبعیت کرده است<ref>ر.ک: همان، ص96</ref>. | ||
==نسبت شرح به مرداوی== | ==نسبت شرح به مرداوی== | ||
خط ۶۹: | خط ۷۱: | ||
# تمامی مصادر و منابعی که از این کتاب نام بردهاند، به انتساب آن به مرداوی تصریح کردهاند. | # تمامی مصادر و منابعی که از این کتاب نام بردهاند، به انتساب آن به مرداوی تصریح کردهاند. | ||
# در صفحه عنوان در جلد دوم و سوم نسخه خطی، به نسبت آن به مرداوی، تصریح شده است. | # در صفحه عنوان در جلد دوم و سوم نسخه خطی، به نسبت آن به مرداوی، تصریح شده است. | ||
# ابن زهره | # [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره حنبلی]]، از شاگردان مرداوی، به این انتساب تصرح کرده است. | ||
# شیخ تقیالدین بن نجار فتوحی، در | # شیخ تقیالدین بن نجار فتوحی، در «[[شرح الكوكب المنير المسمی بمختصر التحرير أو المختبر المبتكر شرح المختصر في أصول الفقه|شرح الكوكب المنير]]»، عبارات متعددی را از کتاب «التحبير» نقل کرده که عینا در شرح حاضر وجود دارد و خود فتوحی بهگونهای سخن گفته که روشن است شرح مورد بحث را از مرداوی میداند. | ||
# کسی که در متن و شرح کتاب، خوب تأمل کند، بهخوبی درمییابد که شارح همان ماتن است و ازآنجاکه مسلما متن «التحرير» از آن مرداوی میباشد، شارح کتاب نیز خود اوست. بهمنظور تأیید این امر، به سه مثال زیر، مربوط به قول مرداوی در کتاب دقت کنید: | # کسی که در متن و شرح کتاب، خوب تأمل کند، بهخوبی درمییابد که شارح همان ماتن است و ازآنجاکه مسلما متن «التحرير» از آن مرداوی میباشد، شارح کتاب نیز خود اوست. بهمنظور تأیید این امر، به سه مثال زیر، مربوط به قول مرداوی در کتاب دقت کنید: | ||
## «فابن السمعانة نقل ثبوتها في الشرعية عن ابن سريج ونقل البرماوي عنه كما قلنا في المتن، فلعل له قولين». | ## «فابن السمعانة نقل ثبوتها في الشرعية عن ابن سريج ونقل البرماوي عنه كما قلنا في المتن، فلعل له قولين». | ||
خط ۸۲: | خط ۸۴: | ||
مهمترین و اصلیترین منابع کتاب، عبارتند از: | مهمترین و اصلیترین منابع کتاب، عبارتند از: | ||
# حدیث: «صحیحین» و «فتح الباري» ابن حجر | # حدیث: «صحیحین» و «فتح الباري» [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]]؛ | ||
# کلام: «منهاج السنة» ابن تیمیه، | # کلام: «منهاج السنة» [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]]، «[[نهاية المبتدئين]]» [[ابن حمدان]] و «[[شرح المقاصد]]» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانی]]؛ | ||
# فقه: «الإيضاح» ابوالفرج مقدسی | # فقه: «الإيضاح» [[ابوالفرج مقدسی شیرازی]]، «المغني» موفق، «الخلاف (التعليق الكبير)» قاضی ابویعلی و «[[شرح المهذب]]» نووی؛ | ||
# اصول فقه: «العدة»، «التمهيد»، «الواضح»، «روضة الناظر»، «مختصر الروضة» طوفی و شرح آن، «المسودة»، «اصول» ابن مفلح، «المقنع» ابن حمدان، «اصول» ابن قاضی جبل. تمامی این کتب، مربوط به فقه حنبلی میباشد. سایر کتب فقهی: «المحصول»، «الإحکام» آمدی، «جمع الجوامع» و شروح آن از زرکشی، ابن عراقی و کورانی، «مختصر» ابن حاجب و شرح آن توسط عضد و اصفهانی و «شرح منظومه» برماوی؛ | # اصول فقه: «العدة»، «التمهيد»، «الواضح»، «روضة الناظر»، «مختصر الروضة» طوفی و شرح آن، «المسودة»، «اصول» [[ابن مفلح، محمد بن مفلح|ابن مفلح]]، «المقنع» ابن حمدان، «اصول» ابن قاضی جبل. تمامی این کتب، مربوط به فقه حنبلی میباشد. سایر کتب فقهی: «المحصول»، «الإحکام» آمدی، «جمع الجوامع» و شروح آن از زرکشی، ابن عراقی و کورانی، «مختصر» ابن حاجب و شرح آن توسط عضد و اصفهانی و «شرح منظومه» برماوی؛ | ||
# نحو: | # نحو: «[[التسهيل لعلوم التنزيل|التسهيل]]» و شرح آن از [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالک]]، «شرح الألفية» مرادی و «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]]؛ | ||
# لغت: «القاموس المحيط» فیروزآبادی، «المصباح المنير» فیومی<ref>ر.ک: همان، ص103</ref>. | # لغت: «القاموس المحيط» فیروزآبادی، «المصباح المنير» فیومی<ref>ر.ک: همان، ص103</ref>. | ||
==روش شرح== | ==روش شرح== | ||
مرداوی به تبعیت از متن اصلی، شرح را نیز به ابواب و فصول مختلفی تقسیم کرده است. | مرداوی به تبعیت از متن اصلی، شرح را نیز به ابواب و فصول مختلفی تقسیم کرده است. | ||
روش شرح بدین صورت است که ابتدا قسمتی از متن، با عبارت «قوله» انتخاب شده و سپس، ضمن توضیح معنای لغوی و اصطلاحی لغات دیریاب و مشکل متن، به توضیح و تشریح موضوع و مبحث مورد نظر، پرداخته شده است. | روش شرح بدین صورت است که ابتدا قسمتی از متن، با عبارت «قوله» انتخاب شده و سپس، ضمن توضیح معنای لغوی و اصطلاحی لغات دیریاب و مشکل متن، به توضیح و تشریح موضوع و مبحث مورد نظر، پرداخته شده است. | ||
ویرایش