پرش به محتوا

المعتمد في أصول الفقه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:


==ساختار==
==ساختار==
کتاب، مشتمل است بر مقدمه شیخ خلیل میس، مقدمه نویسنده و متن اصلی با فصول و ابواب مختلف، در ضمن دو جلد.
کتاب، مشتمل است بر مقدمه شیخ [[میس، خلیل|خلیل میس]]، مقدمه نویسنده و متن اصلی با فصول و ابواب مختلف، در ضمن دو جلد.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
خط ۳۸: خط ۳۸:


عبارات نویسنده در اول کتاب، از شیوه و انگیزه تألیف وی در این کتاب، پرده برمی‌دارد. وی در مقدمه کتابش می‌نویسد: انگیزه من از تألیف این کتاب در اصول فقه، پس از شرحی که بر کتاب «العمد» قاضی عبدالجبار نوشتم و استقصای اقوال در آن کردم، پدید آمد؛ من در آن شرح بر ترتیب و مسلک همان کتاب، در ترتیب ابوابش سلوک کردم. تکرار بسیاری از مسائل و شرح ابوابی که اگر دقیق شویم مرتبط با اصول فقه نبودند، از مشکلات آن کتاب بود. ازاین‌رو، دوست داشتم کتابی بنویسم که ابوابش مرتب و غیر تکراری باشد و در آن از مسائل دقیق غیر مرتبط با علم اصول فقه دوری جویم؛ چه، خواننده مسائل مزبور، اگر دانای به کلام باشد که مسائل یادشده را کاملا می‌شناسد و ذکر آنها برای او بی‌فایده است و اگر غیر عالم به کلام باشد، فهم آنها بر وی سخت خواهد بود و ازاین‌رو حذف این‌گونه مباحث از اصول فقه اولویت خواهد داشت<ref>ر.ک: همان، صفحه ح</ref>.
عبارات نویسنده در اول کتاب، از شیوه و انگیزه تألیف وی در این کتاب، پرده برمی‌دارد. وی در مقدمه کتابش می‌نویسد: انگیزه من از تألیف این کتاب در اصول فقه، پس از شرحی که بر کتاب «العمد» قاضی عبدالجبار نوشتم و استقصای اقوال در آن کردم، پدید آمد؛ من در آن شرح بر ترتیب و مسلک همان کتاب، در ترتیب ابوابش سلوک کردم. تکرار بسیاری از مسائل و شرح ابوابی که اگر دقیق شویم مرتبط با اصول فقه نبودند، از مشکلات آن کتاب بود. ازاین‌رو، دوست داشتم کتابی بنویسم که ابوابش مرتب و غیر تکراری باشد و در آن از مسائل دقیق غیر مرتبط با علم اصول فقه دوری جویم؛ چه، خواننده مسائل مزبور، اگر دانای به کلام باشد که مسائل یادشده را کاملا می‌شناسد و ذکر آنها برای او بی‌فایده است و اگر غیر عالم به کلام باشد، فهم آنها بر وی سخت خواهد بود و ازاین‌رو حذف این‌گونه مباحث از اصول فقه اولویت خواهد داشت<ref>ر.ک: همان، صفحه ح</ref>.
ابوالحسن بصری شیوه ثابتی در مناقشه‌اش در همه موضوعات دارد و آن به این صورت است که:
 
[[بصری، محمد بن علی|ابوالحسین بصری]] شیوه ثابتی در مناقشه‌اش در همه موضوعات دارد و آن به این صورت است که:
# بر شیوه تحلیل علمی تأکید دارد و بر مناقشه صریح تکیه می‌کند.
# بر شیوه تحلیل علمی تأکید دارد و بر مناقشه صریح تکیه می‌کند.
# سعی بر ربط موضوعات با عقیده معتزله در حسن و قبح و وجوب اصلح دارد.
# سعی بر ربط موضوعات با عقیده معتزله در حسن و قبح و وجوب اصلح دارد.
خط ۴۹: خط ۵۰:


نویسنده، کتاب معتمد را بر قواعد اصول مرتب کرده و حقیقت و مجاز را بیان نموده، سپس حقایق شرعی و عرفی را توصیف کرده و پس از آن از اوامر و نواهی بحث سخن گفته و ابوابی را به عموم و خصوص و مجمل و مبین اختصاص داده و سپس درباره افعال بحث کرده و همچنین درباره ناسخ و منسوخ نیز صحبت کرده و جلد اول را با این مبحث به پایان برده است.
نویسنده، کتاب معتمد را بر قواعد اصول مرتب کرده و حقیقت و مجاز را بیان نموده، سپس حقایق شرعی و عرفی را توصیف کرده و پس از آن از اوامر و نواهی بحث سخن گفته و ابوابی را به عموم و خصوص و مجمل و مبین اختصاص داده و سپس درباره افعال بحث کرده و همچنین درباره ناسخ و منسوخ نیز صحبت کرده و جلد اول را با این مبحث به پایان برده است.
در جلد دوم، از اجماع و حجیت آن با شروطش و اخبار متواتر و مرجح در یکی از دو خبر متعارض و قیاس و اجتهاد و حظر و اباحه و مفتی و مستفتی و کتاب زیادات معتمد و قیاس شرعی، سخن گفته است<ref>ر.ک: محمد بهجة البيطار، ص512-513</ref>.
در جلد دوم، از اجماع و حجیت آن با شروطش و اخبار متواتر و مرجح در یکی از دو خبر متعارض و قیاس و اجتهاد و حظر و اباحه و مفتی و مستفتی و کتاب زیادات معتمد و قیاس شرعی، سخن گفته است<ref>ر.ک: محمد بهجة البيطار، ص512-513</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن آمده و ارجاعات کتاب، در پاورقی ذکر شده است.
فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن آمده و ارجاعات کتاب، در پاورقی ذکر شده است.
نسخه دیگری از این اثر نیز هست که با تحقیق محمد حمیداللّه، با همکاری محمد‌ بکر و حسن حـنفی‌ به چاپ رسیده است.
نسخه دیگری از این اثر نیز هست که با تحقیق [[محمد حمیداللّه]]، با همکاری [[محمد‌ بکر]] و [[حسن حنفی‌]] به چاپ رسیده است.


==پانویس==
==پانویس==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش