۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، مشتمل است بر مقدمه شیخ خلیل | کتاب، مشتمل است بر مقدمه شیخ [[میس، خلیل|خلیل میس]]، مقدمه نویسنده و متن اصلی با فصول و ابواب مختلف، در ضمن دو جلد. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
عبارات نویسنده در اول کتاب، از شیوه و انگیزه تألیف وی در این کتاب، پرده برمیدارد. وی در مقدمه کتابش مینویسد: انگیزه من از تألیف این کتاب در اصول فقه، پس از شرحی که بر کتاب «العمد» قاضی عبدالجبار نوشتم و استقصای اقوال در آن کردم، پدید آمد؛ من در آن شرح بر ترتیب و مسلک همان کتاب، در ترتیب ابوابش سلوک کردم. تکرار بسیاری از مسائل و شرح ابوابی که اگر دقیق شویم مرتبط با اصول فقه نبودند، از مشکلات آن کتاب بود. ازاینرو، دوست داشتم کتابی بنویسم که ابوابش مرتب و غیر تکراری باشد و در آن از مسائل دقیق غیر مرتبط با علم اصول فقه دوری جویم؛ چه، خواننده مسائل مزبور، اگر دانای به کلام باشد که مسائل یادشده را کاملا میشناسد و ذکر آنها برای او بیفایده است و اگر غیر عالم به کلام باشد، فهم آنها بر وی سخت خواهد بود و ازاینرو حذف اینگونه مباحث از اصول فقه اولویت خواهد داشت<ref>ر.ک: همان، صفحه ح</ref>. | عبارات نویسنده در اول کتاب، از شیوه و انگیزه تألیف وی در این کتاب، پرده برمیدارد. وی در مقدمه کتابش مینویسد: انگیزه من از تألیف این کتاب در اصول فقه، پس از شرحی که بر کتاب «العمد» قاضی عبدالجبار نوشتم و استقصای اقوال در آن کردم، پدید آمد؛ من در آن شرح بر ترتیب و مسلک همان کتاب، در ترتیب ابوابش سلوک کردم. تکرار بسیاری از مسائل و شرح ابوابی که اگر دقیق شویم مرتبط با اصول فقه نبودند، از مشکلات آن کتاب بود. ازاینرو، دوست داشتم کتابی بنویسم که ابوابش مرتب و غیر تکراری باشد و در آن از مسائل دقیق غیر مرتبط با علم اصول فقه دوری جویم؛ چه، خواننده مسائل مزبور، اگر دانای به کلام باشد که مسائل یادشده را کاملا میشناسد و ذکر آنها برای او بیفایده است و اگر غیر عالم به کلام باشد، فهم آنها بر وی سخت خواهد بود و ازاینرو حذف اینگونه مباحث از اصول فقه اولویت خواهد داشت<ref>ر.ک: همان، صفحه ح</ref>. | ||
[[بصری، محمد بن علی|ابوالحسین بصری]] شیوه ثابتی در مناقشهاش در همه موضوعات دارد و آن به این صورت است که: | |||
# بر شیوه تحلیل علمی تأکید دارد و بر مناقشه صریح تکیه میکند. | # بر شیوه تحلیل علمی تأکید دارد و بر مناقشه صریح تکیه میکند. | ||
# سعی بر ربط موضوعات با عقیده معتزله در حسن و قبح و وجوب اصلح دارد. | # سعی بر ربط موضوعات با عقیده معتزله در حسن و قبح و وجوب اصلح دارد. | ||
خط ۴۹: | خط ۵۰: | ||
نویسنده، کتاب معتمد را بر قواعد اصول مرتب کرده و حقیقت و مجاز را بیان نموده، سپس حقایق شرعی و عرفی را توصیف کرده و پس از آن از اوامر و نواهی بحث سخن گفته و ابوابی را به عموم و خصوص و مجمل و مبین اختصاص داده و سپس درباره افعال بحث کرده و همچنین درباره ناسخ و منسوخ نیز صحبت کرده و جلد اول را با این مبحث به پایان برده است. | نویسنده، کتاب معتمد را بر قواعد اصول مرتب کرده و حقیقت و مجاز را بیان نموده، سپس حقایق شرعی و عرفی را توصیف کرده و پس از آن از اوامر و نواهی بحث سخن گفته و ابوابی را به عموم و خصوص و مجمل و مبین اختصاص داده و سپس درباره افعال بحث کرده و همچنین درباره ناسخ و منسوخ نیز صحبت کرده و جلد اول را با این مبحث به پایان برده است. | ||
در جلد دوم، از اجماع و حجیت آن با شروطش و اخبار متواتر و مرجح در یکی از دو خبر متعارض و قیاس و اجتهاد و حظر و اباحه و مفتی و مستفتی و کتاب زیادات معتمد و قیاس شرعی، سخن گفته است<ref>ر.ک: محمد بهجة البيطار، ص512-513</ref>. | در جلد دوم، از اجماع و حجیت آن با شروطش و اخبار متواتر و مرجح در یکی از دو خبر متعارض و قیاس و اجتهاد و حظر و اباحه و مفتی و مستفتی و کتاب زیادات معتمد و قیاس شرعی، سخن گفته است<ref>ر.ک: محمد بهجة البيطار، ص512-513</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن آمده و ارجاعات کتاب، در پاورقی ذکر شده است. | فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن آمده و ارجاعات کتاب، در پاورقی ذکر شده است. | ||
نسخه دیگری از این اثر نیز هست که با تحقیق محمد | نسخه دیگری از این اثر نیز هست که با تحقیق [[محمد حمیداللّه]]، با همکاری [[محمد بکر]] و [[حسن حنفی]] به چاپ رسیده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== |
ویرایش