۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاریخ سری مغولان: «یوان چائوپی شه»: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'خطي' به 'خطی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ سرى مغولان'''، اثر يوان چايوپى | '''تاريخ سرى مغولان'''، اثر [[يوان چايوپى شه]]، ترجمه [[بیانی، شیرین (اسلامی ندوشن)|شيرين بيانى]]، از زبان فرانسه به فارسی است كه پيرامون مغول نوشته شده است. | ||
كتاب حاضر، از جهت اين كه اوّلين منبع دست اوّل و اساسى در مطالعات مغول‌شناسى مى‌باشد، از اهميّت ويژه‌اى برخوردار است؛ و مى‌تواند گوشه‌هاى بسيارى از چگونگى تكوين و تشكيل حكومت مغول و زندگى تموچين، چنگيز را روشن سازد؛ و به همين دليل است كه بعدها خود منبعى دست اوّل براى تاريخ‌نويسان معتبر اين عهد، چون عطا ملك جوينى، براى تدوين «تاريخ جهانگشاى» و رشيدالدّين فضل‌اللّه، براى تدوين «جامع‌التّواريخ» گرديد. | كتاب حاضر، از جهت اين كه اوّلين منبع دست اوّل و اساسى در مطالعات مغول‌شناسى مى‌باشد، از اهميّت ويژه‌اى برخوردار است؛ و مى‌تواند گوشه‌هاى بسيارى از چگونگى تكوين و تشكيل حكومت مغول و زندگى تموچين، چنگيز را روشن سازد؛ و به همين دليل است كه بعدها خود منبعى دست اوّل براى تاريخ‌نويسان معتبر اين عهد، چون عطا ملك جوينى، براى تدوين «تاريخ جهانگشاى» و رشيدالدّين فضل‌اللّه، براى تدوين «جامع‌التّواريخ» گرديد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب حاضر، داراى سه مقدمه از مترجم، پل | كتاب حاضر، داراى سه مقدمه از مترجم، [[پلیو، پل|پل پليو]]، و چاپ دوم مى‌باشد. به علاوه شامل شش فصل به همراه يك پيش‌گفتار مى‌باشد. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
در خاتمه لازم است، توضيحاتى درباره بعضى موارد ترجمه داده شود: | در خاتمه لازم است، توضيحاتى درباره بعضى موارد ترجمه داده شود: | ||
در قسمت اصطلاحات مغولى، اغلب اين اصطلاحات در متن فرانسه ترجمه نشده، باقى مانده بود، و دليل آن مرگ زودرس پليو بود، كه در زيرنويس اغلب اين لغات با توضيح ترجمه شده است. | در قسمت اصطلاحات مغولى، اغلب اين اصطلاحات در متن فرانسه ترجمه نشده، باقى مانده بود، و دليل آن مرگ زودرس [[پلیو، پل|پليو]] بود، كه در زيرنويس اغلب اين لغات با توضيح ترجمه شده است. | ||
توضيح ديگر درباره بعضى زيرنويس‌ها در مورد آوانويسى از چينى به مغولى است، كه در ترجمه فرانسه آمده، ولى در ترجمه فارسی ذكر آن‌ها ضرورتى نداشته و حذف شده است. | توضيح ديگر درباره بعضى زيرنويس‌ها در مورد آوانويسى از چينى به مغولى است، كه در ترجمه فرانسه آمده، ولى در ترجمه فارسی ذكر آن‌ها ضرورتى نداشته و حذف شده است. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
«تاريخ سرّى» يا «يوان چائوپى شه، در نيمه دوم قرن چهاردهم ميلادى به چينى آوانويسى شده است. اين اقدام پيش از سال 1382 ميلادى و احتمالا كمى بعد از 1368؛ يعنى قبل از دوره‌اى عملى شده كه مجموعه‌اى به نام «يو آئى ئى يو» تدوين شده است. تصور مى‌شود اين متن بدين مناسبت به چينى آوانويسى شده بوده تا در دستگاه مترجمان و مفسران حكومتى، به منزله تمرين كار مورد استفاده قرار گيرد. | «تاريخ سرّى» يا «يوان چائوپى شه، در نيمه دوم قرن چهاردهم ميلادى به چينى آوانويسى شده است. اين اقدام پيش از سال 1382 ميلادى و احتمالا كمى بعد از 1368؛ يعنى قبل از دوره‌اى عملى شده كه مجموعه‌اى به نام «يو آئى ئى يو» تدوين شده است. تصور مى‌شود اين متن بدين مناسبت به چينى آوانويسى شده بوده تا در دستگاه مترجمان و مفسران حكومتى، به منزله تمرين كار مورد استفاده قرار گيرد. | ||
كتاب از دو متن تشكيل شده است: متن مغولى، كه به خط چينى آوانويسى شده و ترجمه آن نيز به چينى همراه با نوشته، سطر به سطر آمده است و يك ترجمه عاميانه، به زبان چينى كه با متن مغولى تفاوت‌هاى زيادى دارد و به نظر مى‌رسد كه از روى متن ديگرى ترجمه شده است. پل | كتاب از دو متن تشكيل شده است: متن مغولى، كه به خط چينى آوانويسى شده و ترجمه آن نيز به چينى همراه با نوشته، سطر به سطر آمده است و يك ترجمه عاميانه، به زبان چينى كه با متن مغولى تفاوت‌هاى زيادى دارد و به نظر مى‌رسد كه از روى متن ديگرى ترجمه شده است. [[پلیو، پل|پل پليو]]، متن خود را از روى چندين نسخه خطى تدوين كرده، ولى متأسفانه ترجمه‌اش نيمه‌تمام مانده است. متون زير مورد استفاده وى قرار گرفته‌اند: | ||
متنى كه در سال 1980 توسط يتو هوئى چاپ شده و متنى كه در لنينگراد نگهدارى مى‌شود و پزدنف آن را بار ديگر به مغولى ترجمه كرده و نقايص بسيار دارد. | متنى كه در سال 1980 توسط يتو هوئى چاپ شده و متنى كه در لنينگراد نگهدارى مى‌شود و پزدنف آن را بار ديگر به مغولى ترجمه كرده و نقايص بسيار دارد. | ||
پليو درصدد بود كه تفسير انتقادى نيز بر متن بيفزايد؛ ولى متأسفانه مطالعاتى را كه در اين باره انجام داده و يادداشت‌هایى كه برداشته، هيچ كدام يافت نشده است. | [[پلیو، پل|پليو]] درصدد بود كه تفسير انتقادى نيز بر متن بيفزايد؛ ولى متأسفانه مطالعاتى را كه در اين باره انجام داده و يادداشت‌هایى كه برداشته، هيچ كدام يافت نشده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
اين اثر امروزه جاى خود را در مطالعات مغولى كاملا باز كرده و قدرش بخوبى آشكار گرديده و به زبان‌هاى آلمانى، روسى، فرانسه، چينى، تركى و انگليسى ترجمه شده است. | اين اثر امروزه جاى خود را در مطالعات مغولى كاملا باز كرده و قدرش بخوبى آشكار گرديده و به زبان‌هاى آلمانى، روسى، فرانسه، چينى، تركى و انگليسى ترجمه شده است. | ||
[[پلیو، پل|پليو]]، دانشمند و مغول‌شناس معروف فرانسوى، با دقت خاص، نيمى از كتاب را به فرانسه ترجمه كرده است، و شيرين بيانى آن را از روى متن ترجمه فرانسه به فارسی برگردانده است. | |||
فهرست مطالب كتاب در ابتداى آن و فهرست اشخاص، جاها، قبايل و ايلات و اصطلاحات مغولى در انتهاى كتاب قيد شده است. | فهرست مطالب كتاب در ابتداى آن و فهرست اشخاص، جاها، قبايل و ايلات و اصطلاحات مغولى در انتهاى كتاب قيد شده است. | ||