پرش به محتوا

دانشنامه تاریخ: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
}}
}}


'''دانشنامه تاريخ'''، اثر محمود طلوعى است كه به زبان فارسى در دوران معاصر نوشته شده است. كتاب، شرح فشرده و گزيده‌اى از رويدادهاى مهم تاريخى، تاريخ كشورهاى جهان و تراجم احوال شخصيت‌هاى تأثيرگذار تاريخ اعم از چهره‌هاى سياسى، مذهبى، علمى، ادبى و هنرى است.
'''دانشنامه تاریخ'''، اثر [[طلوعی، محمود|محمود طلوعى]] است که به زبان فارسى در دوران معاصر نوشته شده است. کتاب، شرح فشرده و گزیده‌اى از رویدادهاى مهم تاریخى، تاریخ کشورهاى جهان و تراجم احوال شخصیت‌هاى تأثیرگذار تاریخ اعم از چهره‌هاى سیاسى، مذهبى، علمى، ادبى و هنرى است.


== ساختار ==
== ساختار ==
كتاب حاضر، شامل دو جلد است كه جلد اول از حرف الف تا غين و جلد دوم از تا ياء، به ذكر شخصيت‌هايى كه با حروف الفبا شروع شده‌اند، اشاره كرده است.
کتاب حاضر، شامل دو جلد است که جلد اول از حرف الف تا غین و جلد دوم از تا یاء، به ذکر شخصیت‌هایى که با حروف الفبا شروع شده‌اند، اشاره کرده است.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
درباره بسيارى از عناوين و مدخل‌هاى اين كتاب، مى‌توان كتاب يا كتاب‌ها نوشت و بديهى است كه خواننده اين كتاب فقط به فشرده و خلاصه‌اى از هر يك از اين عناوين دست خواهد يافت و كسانى كه مى‌خواهند، در هر مورد اطلاعات وسيع‌تر و دقيق‌ترى پيدا كنند، بايد به منابع و كتاب‌هاى مربوط به همان مورد مراجعه نمايند.
درباره بسیارى از عناوین و مدخل‌هاى این کتاب، مى‌توان کتاب یا کتاب‌ها نوشت و بدیهى است که خواننده این کتاب فقط به فشرده و خلاصه‌اى از هر یک از این عناوین دست خواهد یافت و کسانى که مى‌خواهند، در هر مورد اطلاعات وسیع‌تر و دقیق‌ترى پیدا کنند، باید به منابع و کتاب‌هاى مربوط به همان مورد مراجعه نمایند.


درباره وقايع تاريخى كه در منابع مختلف از زواياى گوناگون مورد بحث قرار گرفته و غالباً  تصاوير متفاوت و گاه متناقضى از يك رويداد تاريخى به خواننده ارائه مى‌دهند، مؤلف كوشيده است با مراجعه به معتبرترين منابع، صحيح‌ترين روايت را از يك واقعه تاريخى به خواننده ارائه دهد و در مواردى كه ضرورى بوده روايات مختلف از يك واقعه را در كنار هم نقل كرده و قضاوت را به خواننده واگذار نموده است.
درباره وقایع تاریخى که در منابع مختلف از زوایاى گوناگون مورد بحث قرار گرفته و غالباً  تصاویر متفاوت و گاه متناقضى از یک رویداد تاریخى به خواننده ارائه مى‌دهند، مؤلف کوشیده است با مراجعه به معتبرترین منابع، صحیح‌ترین روایت را از یک واقعه تاریخى به خواننده ارائه دهد و در مواردى که ضرورى بوده روایات مختلف از یک واقعه را در کنار هم نقل کرده و قضاوت را به خواننده واگذار نموده است.


در تراجم احوال شخصيت‌هاى تاريخى، اعم از پيشوايان مذهبى و سلاطين و دولت‌مردان و دانشمندان و نويسندگان و فلاسفه و هنرمندان، به شرح حال تأثيرگذارترين آن‌ها اكتفا شده است، زيرا در يك فرهنگ مختصر از مشاهير جهان كه در فهرست منابع خارجى اين كتاب به آن اشاره شده است، نام 5000 شخصيت مذهبى، سياسى، علمى، ادبى و هنرى به چشم مى‌خورد، كه اشاره به همه آن‌ها به يك كتاب ده جلدى نياز دارد و با هزينه‌هاى سنگين فعلى چاپ از عهده هر ناشر مستقلى برنمى‌آيد و بهاى گزاف آن را نيز نمى‌توان به خواننده تحميل كرد.
در تراجم احوال شخصیت‌هاى تاریخى، اعم از پیشوایان مذهبى و سلاطین و دولت‌مردان و دانشمندان و نویسندگان و فلاسفه و هنرمندان، به شرح حال تأثیرگذارترین آن‌ها اکتفا شده است، زیرا در یک فرهنگ مختصر از مشاهیر جهان که در فهرست منابع خارجى این کتاب به آن اشاره شده است، نام 5000 شخصیت مذهبى، سیاسى، علمى، ادبى و هنرى به چشم مى‌خورد، که اشاره به همه آن‌ها به یک کتاب ده جلدى نیاز دارد و با هزینه‌هاى سنگین فعلى چاپ از عهده هر ناشر مستقلى برنمى‌آید و بهاى گزاف آن را نیز نمى‌توان به خواننده تحمیل کرد.


در فرهنگ‌هاى تاريخى كه در هر كشورى چاپ مى‌شود، وقايع مربوط به آن كشور يا شخصيت‌هاى آن كشور بيشتر مورد توجه قرار مى‌گيرند. به طور مثال در فرهنگ‌هاى تاريخى مؤسسه معروف «پنگوئن» انگلستان كه در فهرست منابع اين كتاب به آن اشاره شده است، نام تمام سلاطين و دولت‌مردان معروف انگليسى ذكر شده، يا در فرهنگ لاروس فرانسه نام تمام سلاطين و دولت‌مردان و دانشمندان و نويسندگان و هنرمندان فرانسوى را مى‌بينيم. در اين دانشنامه نيز ما اولويت را به شخصيت‌هاى معروف تاريخى ايران داده شده و به تأثيرگذارترين آن‌ها اشاره كرده است.
در فرهنگ‌هاى تاریخى که در هر کشورى چاپ مى‌شود، وقایع مربوط به آن کشور یا شخصیت‌هاى آن کشور بیشتر مورد توجه قرار مى‌گیرند. به طور مثال در فرهنگ‌هاى تاریخى مؤسسه معروف «پنگوئن» انگلستان که در فهرست منابع این کتاب به آن اشاره شده است، نام تمام سلاطین و دولت‌مردان معروف انگلیسى ذکر شده، یا در فرهنگ لاروس فرانسه نام تمام سلاطین و دولت‌مردان و دانشمندان و نویسندگان و هنرمندان فرانسوى را مى‌بینیم. در این دانشنامه نیز ما اولویت را به شخصیت‌هاى معروف تاریخى ایران داده شده و به تأثیرگذارترین آن‌ها اشاره کرده است.


رويدادهاى مهم تاريخى مربوط به هر كشور در تاريخ آن كشور آمده و به سلاطين و دولت‌مردان معروف هر كشور نيز در اين تاريخ اشاره شده است؛ ولى در مورد تأثيرگذارترين آن‌ها عنوان و مدخل جداگانه‌اى اختصاص داده شده است. به طور مثال در تاريخ فرانسه، وقايع دوران سلطنت پادشاهان معروف فرانسه؛ مانند لوئى چهاردهم و لوئى پانزدهم و لوئى شانزدهم، كه انقلاب فرانسه در زمان سلطنت او روى داد، شرح داده شده، ولى به سلاطين و دولت‌مردان فرانسوى؛ مانند ناپلئون اول و ناپلئون سوم و دوگل كه نقش مهمى در تاريخ فرانسه و جهان ايفا كردند، مدخل جداگانه‌اى اختصاص داده شده است.
رویدادهاى مهم تاریخى مربوط به هر کشور در تاریخ آن کشور آمده و به سلاطین و دولت‌مردان معروف هر کشور نیز در این تاریخ اشاره شده است؛ ولى در مورد تأثیرگذارترین آن‌ها عنوان و مدخل جداگانه‌اى اختصاص داده شده است. به طور مثال در تاریخ فرانسه، وقایع دوران سلطنت پادشاهان معروف فرانسه؛ مانند لوئى چهاردهم و لوئى پانزدهم و لوئى شانزدهم، که انقلاب فرانسه در زمان سلطنت او روى داد، شرح داده شده، ولى به سلاطین و دولت‌مردان فرانسوى؛ مانند ناپلئون اول و ناپلئون سوم و دوگل که نقش مهمى در تاریخ فرانسه و جهان ایفا کردند، مدخل جداگانه‌اى اختصاص داده شده است.


در اين دانشنامه به رويدادهاى تاريخ معاصر ايران و جهان توجه بيشترى مبذول شده است، زيرا تحولات تاريخ معاصر بيشتر در احوال نسل امروز تأثيرگذار بوده است. تاريخ معاصر وقايع بعد از انقلاب كبير فرانسه را در اواخر قرن هجدهم دربر مى‌گيرد كه در ايران از دوران قاجاريه به بعد است. در مورد تاريخ ايران، از اين هم فراتر رفته و فصل بلندى را به دوران صفويه اختصاص داده‌ايم، زيرا استقرار مذهب شيعه در ايران، كه وقايع بعدى تاريخ ايران را تحت‌الشعاع خود قرار مى‌دهد، از اين دوران آغاز مى‌شود.
در این دانشنامه به رویدادهاى تاریخ معاصر ایران و جهان توجه بیشترى مبذول شده است، زیرا تحولات تاریخ معاصر بیشتر در احوال نسل امروز تأثیرگذار بوده است. تاریخ معاصر وقایع بعد از انقلاب کبیر فرانسه را در اواخر قرن هجدهم دربر مى‌گیرد که در ایران از دوران قاجاریه به بعد است. در مورد تاریخ ایران، از این هم فراتر رفته و فصل بلندى را به دوران صفویه اختصاص داده‌ایم، زیرا استقرار مذهب شیعه در ایران، که وقایع بعدى تاریخ ایران را تحت‌الشعاع خود قرار مى‌دهد، از این دوران آغاز مى‌شود.


انتخاب شخصيت‌هاى تأثيرگذار تاريخ در اين دانشنامه، تابع سليقه و نظر شخصى مؤلف نبوده، بلكه در سطح جهانى به منابع معتبرى در اين زمينه استناد شده است. يكى از اين منابع، كتاب معروف «صد: تأثيرگذارترين شخصيت‌هاى تاريخ» است كه نام حضرت محمد(ص) پيغمبر اسلام را در صدر اين فهرست آورده و در همين فهرست نام ده‌ها پيشواى دينى و رهبران سياسى و فلاسفه و دانشمندان و هنرمندان نام‌آور جهان نيز آمده است. در اين فهرست صد نفرى از ايرانيان نام كوروش كبير و زرتشت و مانى را نيز مى‌بينيم. نویسنده اين كتاب «مايكل هارت» ميزان تأثير هر يك از اين شخصيت‌ها را در تاريخ جهان معيار انتخاب خود قرار داده و در شرح حال آن‌ها نيز نهايت دقت و ظرافت را به كار برده است.
انتخاب شخصیت‌هاى تأثیرگذار تاریخ در این دانشنامه، تابع سلیقه و نظر شخصى مؤلف نبوده، بلکه در سطح جهانى به منابع معتبرى در این زمینه استناد شده است. یکى از این منابع، کتاب معروف «صد: تأثیرگذارترین شخصیت‌هاى تاریخ» است که نام حضرت محمد(ص) پیغمبر اسلام را در صدر این فهرست آورده و در همین فهرست نام ده‌ها پیشواى دینى و رهبران سیاسى و فلاسفه و دانشمندان و هنرمندان نام‌آور جهان نیز آمده است. در این فهرست صد نفرى از ایرانیان نام کوروش کبیر و زرتشت و مانى را نیز مى‌بینیم. نویسنده این کتاب «مایکل هارت» میزان تأثیر هر یک از این شخصیت‌ها را در تاریخ جهان معیار انتخاب خود قرار داده و در شرح حال آن‌ها نیز نهایت دقت و ظرافت را به کار برده است.


اختصاص صفحات بيشتر يا كمتر به هر يك از شخصيت‌هاى تاريخى در اين كتاب به دو عامل بستگى دارد: عامل نخست همان تأثيرگذار بودن آن‌ها در تاريخ و عامل ديگر حوادثى است كه در زندگى آن‌ها رخ داده است. در ميان اين چهره‌هاى تاريخ‌ساز مى‌توان به كوروش كبير و اسكندر مقدونى يا ناپلئون و هيتلر و بالاخره دكتر مصدق در تاريخ معاصر ايران اشاره نمود. در ميان زنان تاريخ‌ساز جهان، علاوه بر چهره‌هاى شناخته شده‌اى نظير كاترين كبير يا ملكه اليزابت اول و ملكه ويكتوريا، چهره‌هاى كمتر شناخته شده‌اى نظير «تئودورا» ملكه بيزانس و «ايزابلا» ملكه اسپانيا نيز در رديف صد شخصيت تأثيرگذار تاريخ قرار گرفته‌اند، كه شرح حال آن‌ها در اين كتاب اهميت و تأثير آن‌ها را در مسير تاريخ جهان نشان مى‌دهد. در تاريخ ايران نيز زنى به نام «پريخان خانم» كه كمتر كسى نام او را شنيده، بيشترين تأثير را در دوران صفويه بر جاى گذاشته است كه شرح حال وى در اين كتاب نقش تعيين كننده او را در اين دوران به خوبى نمايان مى‌سازد.
اختصاص صفحات بیشتر یا کمتر به هر یک از شخصیت‌هاى تاریخى در این کتاب به دو عامل بستگى دارد: عامل نخست همان تأثیرگذار بودن آن‌ها در تاریخ و عامل دیگر حوادثى است که در زندگى آن‌ها رخ داده است. در میان این چهره‌هاى تاریخ‌ساز مى‌توان به کوروش کبیر و اسکندر مقدونى یا ناپلئون و هیتلر و بالاخره دکتر مصدق در تاریخ معاصر ایران اشاره نمود. در میان زنان تاریخ‌ساز جهان، علاوه بر چهره‌هاى شناخته شده‌اى نظیر کاترین کبیر یا ملکه الیزابت اول و ملکه ویکتوریا، چهره‌هاى کمتر شناخته شده‌اى نظیر «تئودورا» ملکه بیزانس و «ایزابلا» ملکه اسپانیا نیز در ردیف صد شخصیت تأثیرگذار تاریخ قرار گرفته‌اند، که شرح حال آن‌ها در این کتاب اهمیت و تأثیر آن‌ها را در مسیر تاریخ جهان نشان مى‌دهد. در تاریخ ایران نیز زنى به نام «پریخان خانم» که کمتر کسى نام او را شنیده، بیشترین تأثیر را در دوران صفویه بر جاى گذاشته است که شرح حال وى در این کتاب نقش تعیین کننده او را در این دوران به خوبى نمایان مى‌سازد.


تاريخ كشورهاى جهان كه تعداد آن‌ها در آغاز قرن بيست و يكم به دويست نزدیک شده است، بخش مهمى از اين دانشنامه را تشكيل مى‌دهد. در مقدمه تاريخ هر كشور موقعيت جغرافيايى و اوضاع سياسى و اقتصادى اين كشورها نيز به اختصار شرح داده شده است. اطلاعات مربوط به جمعيت و اوضاع سياسى و اقتصادى اين كشورها از آخرين نشريات معتبر سال‌هاى 2006 و 2007 گرفته شده و آخرين تحولات مربوط به نيمه اول سال 2008 نيز تا زمان آماده شدن كتاب براى چاپ به آن افزوده شده است. در مورد درآمد ملى و درآمد سرانه مردم كشورهاى جهان نيز، كه در گزارش‌هاى مالى و اقتصادى جهانى براساس دلار آمريكا محاسبه مى‌شود، ملاك قدرت خريد دلار در هر كشورى است كه با نرخ تورم در هر كشور و كاهش ارزش دلار در برابر ارزهاى معتبر ديگر جهان متغير است.
تاریخ کشورهاى جهان که تعداد آن‌ها در آغاز قرن بیست و یکم به دویست نزدیک شده است، بخش مهمى از این دانشنامه را تشکیل مى‌دهد. در مقدمه تاریخ هر کشور موقعیت جغرافیایى و اوضاع سیاسى و اقتصادى این کشورها نیز به اختصار شرح داده شده است. اطلاعات مربوط به جمعیت و اوضاع سیاسى و اقتصادى این کشورها از آخرین نشریات معتبر سال‌هاى 2006 و 2007 گرفته شده و آخرین تحولات مربوط به نیمه اول سال 2008 نیز تا زمان آماده شدن کتاب براى چاپ به آن افزوده شده است. در مورد درآمد ملى و درآمد سرانه مردم کشورهاى جهان نیز، که در گزارش‌هاى مالى و اقتصادى جهانى براساس دلار آمریکا محاسبه مى‌شود، ملاک قدرت خرید دلار در هر کشورى است که با نرخ تورم در هر کشور و کاهش ارزش دلار در برابر ارزهاى معتبر دیگر جهان متغیر است.


== وضعيت كتاب ==
== وضعیت کتاب ==


در بخش ضمایم کتاب، بعضى اسناد مهم و گزارش‌هاى مستند تاریخى مربوط به ایران و همچنین روزشمار وقایع ایران و جهان تا پایان قرن بیستم آمده است. درباره رویدادهاى مهم دهه اول قرن بیست و یکم، به تصاویر مربوط به این رویدادها اکتفا شده است.


در بخش ضمايم كتاب، بعضى اسناد مهم و گزارش‌هاى مستند تاريخى مربوط به ايران و همچنين روزشمار وقايع ايران و جهان تا پايان قرن بيستم آمده است. درباره رويدادهاى مهم دهه اول قرن بيست و يكم، به تصاوير مربوط به اين رويدادها اكتفا شده است.
فهرست کامل منابع خارجى و فارسى این دانشنامه نیز در پایان کتاب از نظر خوانندگان خواهد گذشت.
 
فهرست كامل منابع خارجى و فارسى اين دانشنامه نيز در پايان كتاب از نظر خوانندگان خواهد گذشت.


== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==
متن و مقدمه كتاب
متن و مقدمه کتاب


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش